Zebaniye Şiiri - Xalide Efendiyeva

Cüme günüydü. Günorta namazına hazırlaşırdım, qonşum zeng etdi. Hal-ehvaldan sonra mescide cüme namazına getmek istediyini bildirdi. Meni de devet etdi. Men qadınlar üçün cüme namazının ferz olmadığını bilirem, buna baxmayaraq razılaşdım. Hazırlanıb evden çıxdıq, hele vaxta vardı, hava da xoşdu. Yolu piyada getdik. Bir az ayağımız açılsın, bir az kefimiz, bir az da hava alaq dedik.
Qonşum dini kitablardan oxuduğu hedis ve revayetlerden açdı söhbeti, bir az günahdan, bir az sevabdan, yolu nece geldikse xeberimiz olmadı. Qış olmasına baxmayaraq havadakı bahar qoxusu lezzet etmişdi bize. Geze- geze gelib şeher mescidinin darvazasına çatdıq. Heyete girende sanki cennete girdik. Haqq üçün kiçik olsa da mescidimiz, minaresi, memari üslubu, görünüşü gözeldi. Qış olsa da mescidin gül kolları ve ağaclarla dolu bağçası insanın gözünü oxşayırdı. N. Novüoroddakı şeherin yuxarı hissesindeki Volqayla Okanın qovşağında, her iki çayın sağ sahilinde, görkemli bir yerde yaşıl qübbesinde ay-ulduzuyla nezeri celb eden mescid düşdü yadıma. O mescid tarixi abide nümunesiydi. Gözelliyi, görkemiyle bizim mescidden ferqlense de insanın içinde yaratdığı hüzur ve rahatlıq eyniydi.
Qapının qarşısındakı ayaqqabıların yanında ayağımızı soyunduq. Molla Nesreddin sayağı qış çekmelerimizi qoltuğumuza vurduq. Niye? – Vallah, billah bizim mescidde oğurluq olduğunu eşitmemişem, amma Bakıdakı evimizin yanında olan mescidde başıma gelen bir hadiseni danışdım ayaqqabılarımı elime alarken: “ mescide gederken yağış yağırdı, içeri girende çetiri bir kenara qoydum. İbadetden sonra eve geldiyimde çetiri unutdum. Geri döndüm, çetir yoxdu. Estağfirullah, çetir dedi axtarma meni, yiyerem seni. Mescid xidmetinde çalışanlar dediler haşa billah çetir görmemişik. Mübahise etmedim çıxdım Allahın evinden. Mescidde ayaqqabıların da yoxa çıxmasını eşitmişdim. Mescide ibadete, günah yumağa gelerek, günah qazanıb gedenin müselman olduğuna, namazının qebul olduğuna özü emindimi bilmirem.” Neyse uzun sözün qısası ayaqqabıları qoltuğumuza alıb çıxdıq ikinci mertebedeki qadınlar bölümüne. Qapıdan girende seksendim. Zebaniye görkemli, qara geyimli bir qadının elinde uzun bir deyenek vardı. Doğrusu çaşdım, çünkü deyeneyin ucunda dükanlarda satılan, tuğ süpürgesine benzeyen tozalan bağlanmışdı. Meni gülmek tutsa da özümü yığışdırdım. :) Keçmişde medreselerde dersini bilmeyen uşaqların ayaqlarını falaqqaya salıb döydüklerini bilirdim. Ama bu deyeneyin başındakı tozalan neydi onu anlamadım. Beynimden ildırım süretiyle bir sual keçdi. Öz fikrime gülmeyim geldi. Dedim “ya Rebbim bu içeri girenlerin tozunumu alır günahınımı bu deyenekle? ” özümü toplayıb keçib bir terefde yerimi rahatladım.
Axund xütbeine başladı, millet duasına. Axundun xoş sesi, xoş söhbeti apardı meni. “Zebaniyeni yeni unutmuşdum ki,elindeki deyenekle gözümün önünden bir o yana getdi, bir bu yana. Bu defe gülmek gelmedi içimden, doğrusu bir az dilxor oldum. İbadete gelenlerin hamısı yetkin qadınlardı, telebe genc qızlar da vardı. Vallah qoyuna benzeyeni yoxuydu. Bu defe “zebaniye”ni qara yapıncılı çobana benzettim, lap kefim pozuldu. Xütbenin tanmamında millet namaza başladı. Gözüm “zebaniye”deydi namaz qılmaq fikrinde deyildim. Camatın başının üstünde nece durmuşdusa elece de durudu. Men bu durumda namaz qılmaqdan vaz keçdim. Çünkü hemişe hüzur getiren, rahatlıq veren Allahın evi mene, nöyzenbillah, yad geldi.
Yanımdakı bir qadın elindeki kitabı mene uzatdı, al oxu dedi. Sanki halımdan anlamışdı. Amma biz gözü “zebaniye”deydi. Men “zebaniye”ni görmesem de qadının başını terpetmesinden anladım ki, “sesin çıxmasın” emri gelib. Neyse kiabı aldım oxumağa başladım. Her şeyi yenice unutmuşdum ki, Yine “zebaniye gözümün önünden bir o yana getdi, bir bu yana. Fikrim kitabdan da yayındı. Bu defe lap tıncıxdım. Estağfirullah dedim, kitabı oxumaq hevesim öldü. Hemişe bir anlıq görünen namaz ibadetinin uzanması da dilxor etdi meni. Amma qonşunu mescidde buraxıb geri döne bilmezdim, çaresiz gözlemeliydim.. Ya Rebbim keç günahımdan eger bu felyetonu yazmaq günahdırsa.