Yaşamak (deneme) Şiiri - Güler Türkmen

Birgün Eflatun’a sorarlar: İnsanoğlunun sizi en çok şaşırtan davranışları nelerdir, diye. Eflatun bir bir sıralar, insanlar der, çocukluktan sıkılırlar büyümek için acele ederler büyüdüklerinde ise çocukluğunu özlerler; para kazanmak için sağlığını yitirirler, sağlığını kazanmak için para öderler; yarını düşünerek bugünü unuturlar, haliyle ne bugünü ne de yarını yaşarlar; insanlar hiç ölmeyecek gibi yaşarlar, hiç yaşamamış gibi ölürler…
Garip değil mi hiç ölmeyecek gibi yaşıyor, hiç yaşamamış olarak ölüyoruz. Peki, nedir yaşamak, yaşamdan kasıt nedir? Bu sorulara bizden önce de cevap arayanlar olmuş; Cenap Şahabettin, "Yaşamak; insanların çoğu için yiyip içerek ölümü beklemektir." diye tanımlamış yaşamı. Gelgelelim bu cümlede geçen yaşamak(!) nefes almaktan öte hiçbir şey değildir. Oysa yaşamak=nefes almak demek değil, nefes almanın çok daha ötesinde, üstünde yer alan bir kavram. Eğer öyle olmasaydı nefes almak dururken bir de yaşamak diye bir kavram doğmayacaktı. Örneğin, hasta yatağında ölümü bekleyen insan da nefes alıyor, eğlencesiz sabahı olmayan insan da nefes alıyor, peki ikisi için de gönül rahatlığıyla “yaşıyor" diyebilir miyiz? Sorunun cevabını size bırakıyorum.
Konuyu bu çerçevede ele aldığımızda iki sınıf insan olduğunu söyleyebiliriz. Birinci sınıf, nefes alan grup; ikinci sınıf yaşayan grup. Zira ben nefes alan insan grubuyla ilgilenmiyorum ama eğer siz merak ederseniz etrafınıza bakın, gördüğünüz tüm canlılar -türü farketmeksizin- bu grubun üyesidir. Madem zikrettik nefes alan grubu, Eflatun‘u anmadan geçmeyelim. Eflatun, insanların hayatında üç önemli olay olduğunu söyler: doğmak, yaşamak, ölmek. İnsanlar, der doğumdan habersizdir, var oldukça ölümün ıstırabını duyarlar, yaşamayı ise unuturlar. Eflatun’un yaşamayı unutmuş dediği kitle bizim nefes alan insan grubumuzla aynıdır. Nefes alan insanlar grubu yaşamayı unutmuş olan insanlar grubudur. Varlıkları yalnızca fiziki olarak bir yer tutar yeryüzünde. Oysa ne güzel söylüyor Yaşar Kemal, “İnsan evrende gövdesi kadar değil, yüreği kadar yer kaplar."
Asıl konumuz olan yaşayan sınıfa bakalım. Yaşayan sınıfın insanları gördüğünüzde tanıyabileceğiniz özelliklere sahiptir. Onlar kendini mutlu oluşlarıyla, huzurlarıyla belli eder. Onları gördüğünüzde sebebini anlayamadığınız bir hoşluk gelir üstünüze. Peki yaşayan sınıfı yaşayan sınıf yapan nedir? Yaşayan sınıfı yaşayan kılan; elinde olanın kıymetini bilmektir, var olanla mutlu olmayı seçmektir, elinde olmayanın acısını duymak yerine hep daha fazlasını istemek yerine mevcut olanla ne kadar mutlu olabilirimin hesabını yapmaktır. Böyle olunca insan yaşamaya mahkum kalıyor. Yaşayan insanlar sonu olan, sınırları olan bir dünyada sonsuz hevesler, sonsuz emeller peşinde değildir. Yaşayan insan bencil de değildir, çünkü onlar yaşamanın yaşatmaktan geçtiğini bilirler. Bu yüzden bencillik can düşmanlarıdır.
Hayatta her şeyin bir kaynağı, ab-ı hayatı vardır. Yaşamanın abı hayatı nedir sizce? Bencesini söyleyeyim, yaşamın kaynağı sevgidir. Bu sevgi, içinde tüm yaratılmışlara sunulan bir sevginin ifadesidir. Yaşamak sevmekle birdir. Sevmek ve yaşamak ortak bir paydada -hissetmek- buluştuğu için eşdeğerdir. Büyük üstat Shaskepeare “İnsan sevmeye başladı mı yaşamaya da başlar." diyerek tasdikliyor sözümüzü. Seven insanlar hissetmeye hisseden insanlar yaşamaya başlar çünkü.
Zamanın sevmek anlayışına da bir bakalım. Hepimiz duymuşuzdur –sevmek yaşamayı gerektirirken- senin için ölürüm, seninle olsun ölüm dahi güzeldir, seninle ölümlere gelirim vesaire vesaire. Yok öyle bir şey! Hiç kimse celladının gözlerini görmek istemez. İnsanın baktıkça yaşam aşkını körükleyecek gözlere ihtiyacı var, baktıkça yaşamak isteyeceği. O yüzden “Ah ne ölünesi bir duygudur şimdi seninle göz göze gelmek…" dese de şair, bırakalım şiir şairini yüceltsin, biz yaşayacak gözler bulalım kendimize. Yaşanmış hayatlar bırakmak dileğiyle, yaşayanlara, yaşama aşkıyla yaşatanlara, yaşam dolu nefesler…

-2016-