Vicdan
Kelime manası olarak; “Kişiyi kendi davranışları hakkında bir yargıda bulunmaya iten, kişinin kendi ahlak değerleri üzerine dolaysız ve kendiliğinden yargılama yapmasını sağlayan güç.”
Vicdan kişisel bir algı üzerinden kişisel bir yargı sağlar! Yani birey, vicdanı kendi algısıyla oluşur! Bu algı, genlerle aktarılan bilgilerle devir alınır ve ortam, zaman, zemin göreceliliğinde işler! “Ben” in tercih biçimini de belirler!
Vicdan özgürlüğü; kişinin neyi “Doğru” neyi “Yanlış” kabul edeceğine bizzat kendisinin karar vermesidir! Hukuk vicdanı yargılamaz, kişi vicdanının kendisine yol göstermesiyle hukuka uygun davranmayı seçer ya da seçmez! Burada önemli olan “Hukuk” yani haklardır! Bireyin vicdanı başkasının haklarına müdahaleyi “Doğru” ya da “Yanlış” kabul edebilir! Ama “Hukuk”, kişinin vicdanını diğerlerinin vicdanından da korumak için vardır! Yani birilerinin vicdanı diğerlerinin haklarını önemsemediğinde “Hukuk” devreye girer! Hukuk haklarla ilgilenir, vicdanlarla değil! Yani bireyde, “Yanlış” bir vicdani karar var ise bu diğerlerinin vicdani kararlarına müdahale olduğunda “Hukuk” açısından yine bireyin vicdan özgürlüğü için değerlendirilir!
arkalarında doldurulması mümkün olmayan boşluklar bırakılmasaydı eğer.
utanılacak bir şey değildir ağlamak,
yürekten süzülüp geliyorsa gözyaşı eğer…
belirsizliğe yelken açardı iri ela gözler zamanla,
öylesine derince bakmasalardı eğer…
