Vesikalı Yarim:
Rızalık Yolunda Bir Seyr ü Sülûk Mesnevisi
Bism-i Hak, Bism-i Aşk, Bism-i Aşık…
Ey dost! Gel otur şu meyhanenin köşesine,
Bu hikâyede şarap kadehi gönül terazisidir,
Meyhaneci Hak’tan gelen aşkın sakisidir,
Ve masadaki iki kişi, ruhun iki yönüdür:
Biri Sabiha’dır, biri Halil…
I. Fasıl — Dünya Pazarında Karşılaşma
Halil, evli barklı, eli ekmekte,
Fakat gönlü susuz, kalbi meçhul bir dergâhta.
Bir gün adımlarını meyhaneye sürer,
Orada Sabiha ile karşılaşır:
Bir vesikalı… yani toplumun damgaladığı,
Ama gönül defterinde, Hakk’ın nakışını taşıyan kadın.
Sabiha, bir güldür ki dikeniyle beraber yaratılmış,
Ne tamamen günahkâr, ne tamamen masum.
Halil, onda nefsin cilvesini değil,
Hakikat perdesini görür.
II. Fasıl — Nefs ile Kalp Arasında
İşte seyrü sülûk burada başlar:
Halil, zahiren harama yaklaşır,
Ama bâtınen bir mürşidin kapısına varır gibi,
Sabiha’nın gözlerinde kendi eksikliğini görür.
Rızalık yolunun ilk şartı budur:
Ayağına taş değse kendinden bilmek.
Halil, taşın adını Sabiha sanır önce,
Ama bilir ki taşı koyan kendi nefsidir.
Sabiha da onun aynası olur:
Toplumun “günah” dediği bir kadın,
Aslında onun merhametini, vicdanını, ahlâk terazisini sınayan bir Hak tecellisidir.
III. Fasıl — Rızalık İmtihanı
İnsanı kâmil olmak, sadece sevdiğini almak değil,
Ona zarar vermemektir.
Halil, Sabiha’ya umut verip sonra geri çekildiğinde,
Gönül hanesinde bir kırık bırakır.
Rızalık yolu der ki:
“Yıktığını yap, incittiğini onar.”
Ama Halil ne tam yıktığını onarır,
Ne de onu tümden terk eder.
Bu arada Sabiha’nın sabrı,
Onu Hak katında Halil’den üstün kılar.
IV. Fasıl — İnsan-ı Kâmil Aynasında
İnsan-ı kâmil, kendi özünü yoklayan kişidir.
Halil bu aynada eksiklerini görür:
Cesareti yarım, sevgisi yarım,
Ama arayışı tamdır.
Sabiha ise rızalık ehlidir:
Sevdiğini yanında tutmasa da,
Ona beddua etmez, hakkını helal eder.
Bu hâl, onun vesikasını yırtar,
Ve Hakk’ın huzurunda onu azade kılar.
V. Fasıl — Hikmet ve Son
Bu seyrü sülûk bize der ki:
Surette insan, sîrette hayvan olan çoktur.
Kimi de surette günahkâr görünür, ama sîrette insan-ı kâmildir.
Rızalık almayan, aşkın hakikatine eremez.
Halil, Sabiha’nın gönül dergâhından çıkarken,
Bir kadeh şarabın içinde kendi nefsini görür.
Sabiha, yalnız kalırken,
Gözlerinden dökülen yaşları Hak’ka arz eder.
Ve biz anlarız ki:
Bu hikâye, bir aşk masalı değil,
Bir nefs terbiyesi mesnevisidir.
Her insanın içinde bir Halil, bir Sabiha vardır,
Ve rızalık yolunda her ikisi de,
Ancak birbirinde Hakk’ı bulduğunda tamam olur.
Kayıt Tarihi : 15.8.2025 00:07:00
Şiiri Değerlendir
© Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve / veya temsilcilerine aittir.
Hak, Muhammed, Ali. Ey dede, dil verdim baş kaldır, döktüğünü doldur, ağlattığını güldür, yıktığını yap, incinme, incitme, dar gel doğru söyle." diyene RIZALIK yolunda denilir. Bir köpek komşusunun kümesinde komşusundan izin almadan komşusunun tavuklarını yedi bunu hayvan olarak yaparak iyi ya da kötü olduğunu bilemez bazı insanlar surette insan olabilir yaptığının iyi ya da kötü olduğunu bilmiyorsa sırette hayvandır. Yaptığının iyi ya da kötü olduğu bilincine varırsa surette insan sırette insan olur. Yediği tavukların parasını yediği tavukların sahibine verdi rızalık aldıysa surette insan sırette insanaı kamil olur rızalık yolunda olur. Ayağıma taş dolansa kendimden bilirim. El gövdenin kaşındığı yeri bilir. Arifler kamiller özünü yoklar cahiller kendini aklar. İnsanı kamil özünü yoklar eksiğini kusurunu bulur maddi manevi zarar verdiği mazlumun zararını ziyanını tazmin eder rızalık yoluna girer. Akla mantığa bilime fenne yakın olana İNSAN denilir sevgi merhamet vicdan ahlâk sahibi olana İNSAN denilir hak hukuk adalet rızalık yolunda olana İNSAN denilir alınteri dökerek emek harcayarak iş değer emek üreterek HeLâL kazanç elde edene İNSAN denilir Allah'ı insan yarattı bakışıyla bakıyorum. Vesikalı Yarim filmini tematik olarak ve karakterleri inceliyorum analiz sentez çözümleme yapıyorum: Vesikalı Yarim: Tematik Analiz ve Sentez 1. Temalar ve Rızalık Perspektifi İmkânsız Aşk ve Sorumluluk: Halil ve Sabiha arasındaki aşk, rızalık perspektifinde değerlendirildiğinde, her iki karakterin de yaptıkları eylemlerin sorumluluğunu taşıması üzerinden okunabilir. Halil, Sabiha’ya duyduğu aşkı, evli oluşu ve mevcut hayatıyla çatışan sorumlulukları nedeniyle sınırlamak zorunda kalır. Bu, “yaptığının iyi ya da kötü olduğunu bilme bilinci” ile ilgilidir; Halil, Sabiha’yı incitmemek için seçimler yapar ve bu seçimler onu rızalık yoluna yönlendirir. Toplumsal Kısıtlar ve İnsanlık: Sabiha, pavyon çalışanı olarak toplumun gözünde dışlanmış bir figürdür. Ancak rızalık perspektifinde, Sabiha da kendi sorumluluğunu taşır; aşkı ve arzusu çerçevesinde seçimler yapar, kendi değerini ve özgürlüğünü korur. Toplumun önyargıları, bireyin insanlık seviyesini belirlemez; bilincin, vicdanın ve eylemin niteliği belirleyicidir. Özünü Yoklama ve Kamil İnsan: Filmde Halil’in eve dönüşü ve Sabiha’nın yalnız yürüyüşü, karakterlerin kendi içlerini yoklamaları ve eylemlerinin sonuçlarını kabullenmelerine işaret eder. Bu, tıpkı senin verdiğin rızalık örneğinde olduğu gibi “yıktığını yap, döktüğünü doldur” anlayışıyla paralellik gösterir. 2. Karakter Analizi ve Rızalık İlişkisi Halil Mahalleli, evli bir adam, geleneksel değerleri temsil eder. Sabiha’ya duyduğu aşk, rızalık yolunu sınar: Aşkını yaşamak isteği ile aileye ve topluma olan sorumluluğu çatışır. Rızalık perspektifinde Halil, zarar verdiği olası kişi ve değerleri (eş, aile, mahalle) gözetir; bu bilinç ile sırette insan, özde kamil insan olarak hareket eder. Sabiha Dışarıdan “vesikalı” olarak tanımlansa da filmde özgün bir birey olarak sunulur. Toplumun ona biçtiği rol (femme fatale veya fedakâr kadın) yerine kendi seçimlerini yapar. Rızalık perspektifinde Sabiha, Halil’in evli olduğunu öğrenip sınır koymasıyla özünde vicdanlı ve ahlâklı davranır; bu, onun sırette ve özde insan olduğunu gösterir. 3. Tematik Katmanlar (Tema / Katman) (Açıklama (Rızalık Çerçevesi) İmkânsız Aşk: Halil ve Sabiha aşkı, toplumsal ve kişisel sorumluluklar çerçevesinde sınırlandırılır. Yapılan seçimler, zarar ve rızalık bilinciyle belirlenir. Toplumsal Normlar: Mahalle, aile, pavyon gibi ortamlar karakterlerin hareket alanını sınırlar; ama vicdan ve sorumluluk, karakterleri yönlendirir. Kadın Temsili: Sabiha, melodramatik kalıpları aşan bir figürdür; kendi değerini ve özgürlüğünü koruyarak rızalık ve insan olma bilincini gösterir. Özünü Yoklama ve Vicdan: Karakterler, yaptıklarının sonuçlarını değerlendirir; Halil eve dönerken ve Sabiha yalnız yürürken bu süreci izleyiciye yansıtır. Modernlik – Gelenek Çatışması: Halil’in mahalle yaşantısı ve Sabiha’nın modern yaşamı arasındaki çatışma, bilinçli seçimlerle aşılır. 4. Sentez ve Çözümleme Vesikalı Yarim, sadece bir aşk filmi değil, insanın rızalık yolunda eylemlerinin sonuçlarını ölçtüğü bir etik alegoridir. Karakterlerin eylemleri ve seçimleri, rızalık, vicdan ve bilgelik kavramları üzerinden değerlendirilir; bu açıdan film, “insan olmak” ve “insanı kamil yapmak” üzerine tematik bir çalışma sunar. Filmde aşkın imkânsızlığı, toplumsal baskı ve modern-gelenek çatışması, karakterlerin içsel bilincine ve vicdanına paralel işlenir. Sabiha ve Halil, yaptıkları eylemlerde iyi-kötü bilincine sahip oldukları için sırf surette değil, özde de insan olmayı temsil ederler.
Bu şiire henüz hiç kimse yorum yapmadı. İlk yorum yapan sen ol!