Ver bir sigara Şiiri - Muharrem Akman

VER BİR SİGARA

İşçi mahallelerinde her vardiya başlangıçlarında
aynı hazırlıklar yıllardır süregelen bir gelenek olmuştur. Buralarda gün üçe bölünmüştür. Yaşam bu saatlere özgü yaşanır. Gruplu işçiler ve daimi işçilerin hayatları görünmez bir Kural ile birbirinden ayrı, fakat birbirlerine benzer sürüp gider. Maden ocaklarında çalışan gruplu işçiler bir ay maden ocaklarında çalışırlar bir ay köyünde istirahat ederler. Bu istirahat sözdedir, işçilerin çalışma hayatları köyünde başka kulvarda aynı yoğunlukta devam eder. Köy hayatı gruplu işçilik modeli ile kesintisiz sürer. Bir evden çalışan işçiler birisi A grubu işçisi diğeri ise B grbu işçidir. Bu uygulamanın maden ocaklarında meydana gelen iş kazalarında aynı aileden çalışanları aynı kazaya maruz kalmalarını önler. Gruplu işçilerin her ayın başında ve sonunda köyden maden ocaklarına maden ocaklarından köye dönüşleri olağanüstü durumlar dışında hiç aksamaz. Bu değişimler ile görünürde başka başka insanlar olsa da yaptıkları iş icabı tornadan çıkmış gibi hemen hemen aynı insanlardır. Grup değişimleri göçmen kuşlar gibi her ayın sonunda 25/ 30 yerde kurulan tediye gişelerinden maaşlar ödenmeye başlarken aynı saatlerde köylerinde boş gruplarından işyerlerine doğru emeğin onurlu göçü başlar. Akşamında kimi pavyon dediğimiz işçi yurtlarında kimi köyünde ailesinin yanındadır.

3.ncü vardiya işçileri işe gitmek için gün ışımadan hazırlıklara başlamıştır. Daimi işçilerin çoğu evlerinden kahvaltısını yapıp ev halkıyla helalleşip çıkarlar.
Vardiya sonu işten yerin 560 metre altından kafeslerle yer yüzüne çıkan madencilere geçmiş olsun denir.
Gruplu işçiler için gün askeriye usulü kaldıkları koğuşlarda görevlilerin lambaları yakmaları ile başlar. Ellerinde süpürgeleri hem temizlik yaparken hemde uyanmayanları uyarmış olurlar. Zaten en geç yarım saat sonra herkes yemekhane sırasındadır.
İşçi yurtlarında kalanların çoğu kurum Yemekhanesinde çıkan genelde peynir zeytin veya çorba gibi menüyü beğenmez beldede bulunan lokontalarda kahvaltı yaparak kahvehanelerde çay içip öyle işe giderler. Bir sabah her zaman çay içtikleri kahve kapalı olduğunu gören Ali Rıza usta, ertesi günü kahvehaneyi çalıştıran babası istihsal şefi olan Sedat'a haber gönderir. Bir daha sabah kahvenin kapısından geri dönersem kapıyı makas çivisi ile çakarım. Nitekim de öyle olur başka bir zamanda iki gün üst üste geç açılan kahvenin kapısını kapı kalasına makas çivisi dediğimiz çivi ile çakar. Kahvehanede çaylardan son yudum çekildiğinde o günkü öğle yemeği için bakkallara ugranıp mevsimine göre haşlanmış yumurta kaşar peyniri zeytin domates salatalık v.s alınır. Gazete kağıdına sarılarak ücretleri hem bakkalın veresiye defterine hem işçiye verilen bloknot not edilerek olası bir kargaşayı önler.

Veli kazım Hüsnü kafesten çıkar çıkmaz lamba hanede lambalarını numarasına göre şarz ünitesine bağlanan ünitelerin yanına bırakırlar. Sırada dolaphanedeki dolaplarından iş elbiselerini çıkartıp banyo yapmak vardır. Dolaplarındaki temiz elbiselerini giyip önce yemekhane sonra kahvenin yolunu tutarlar. Aralarındaki anlaşmaya göre kim erken kayveye varırsa boş oyun masasına oturup arkadaşlarını bekleyecektir . Hemen hemen hepsi aynı zamanda kahveye geldiler kahve her zamanki gibi doluydu. Bu şekilde sabahın Beş,ten gecenin on iki, sine kadar dolu olan yaklaşık 20 kahve vardır. Veli'nin 66 oyunu öğrenme merakı yüzünden Kazım laf arasında ikide bir şu anda kahvelerde çay kaç TL,ye içiliyor bilmiyorum 6 aydır hiç çay parsı vermedim diye yemin billah ediyordu.
Bu akşam masada işçilerin kurumdan hak ettikleri kömürü kömür harmanı dan alıp işçilerin evlerine getiren kamyoncu Yunus da vardı. Dördü pişti oyununa kapıştılar. Kahvede yan yana masalar neredeyse bitişik gibiydi
Kahvenin durumuna göre sıra sıra dizili masaların etrafında sadece garsonun servis için dolasabilecegi kadar boşluk vardı. Oyun masalarının etrafında yancılar Eksik olmaz bir partide ortalama 10 ila 15 çay içilir kahvehanenin isi dumanın içinde zaman geçip gider.
Kahvehaneye yaklaşır yaklaşmaz Yunus abi burada mı diye bağırarak gelen birisi vardır. Bu maden ocağına işçi olarak girememiş günlük işlerde çalışarak evini geçindiren Velidir. Sesi duyanlar başını ona doğru çevirdi. Herkes gelenin Yunus'a kötü bir haber vereceğini zannediyordu. Kahvedekiker veliye Yunus'un oturduğu masanın yerini gösterdiler. Veli yunusun yanına giderken Yunus oralı değil Veli'den tarafa bakmıyordu bile. Veli şansına boş olan yunusun yanındaki sandalyeye oturdu. Yunus lanetain ne var Veli ne oldu der demez Veli dışarıdan gelirken ki ses tonunun aksine gayet sakin bir şekilde Yunus abi bir sigara versene diyerek herkesi şaşırttı. Yunus'u aramanın sebebi meğerse ondan sigara alabilmekmiş. Bunun böyle olduğunu anlaşılınca kimi güldü kimi şaşırdı kimi kızdı Yunus cebinden sigarayı çıkarırken kahveciye seslendi adamıma çayını getirin...