Var Tahmisi Şiiri - Mehmet Fatin Baki

(Baki'nin var gazeline tahmis)

Dünyâ denilen yerde tükenmez garabet var
Şâkirtler için seyredecek türlü cihet var
Ulvî semadan gönderilen resmi davet var
'Alâyiş-i dünyâdan el çekmeğe niyer var
Yakında adem derler bir şehre azîmet var.'

Şâkirt = yeni gelen, çırak, çömez
Seyretmek = gitmek, yürürümek
Ulvî sema = manevi aleme mensup gökler
Alâyiş-i dünyâ = dünya güzellikleri
Adem = yokluk
Azimet = yolculuk

Yalnız yaşamaktan bunalıp kalmadı aklım
Efkârımı nakletmeğe yetmez bu lisânım
Gündüz gece her dem yanıyor kalbi nirânım
'Uçtu bu fezâlardan mürg-i dil-i nalânım
Âram edemez oldum efkâr-ı seyahat var.'

Efkâr = fikirler
Nirân = ateş
Mürg-i dil-i nalân= inleyen gönül kuşu
Âram = gönül rahatlığı
Efkâr-ı seyahat = yolculuk endişesi

Aşk uğruna bir derde düşen suçlu sayılmaz
Bir sevgilinin verdiği sözden de cayılmaz
Aşk hastası gurbette uzak kalsa da yılmaz
' Nûş eylese bir âşık ta haşre dek ayılmaz
Bezm-i feleğin bilmem câmında ne halet var'

Nûş eylese = içki içse
Haşre = kiyamet
Bezm- i felek = feleğin meclisi
Câm = kadeh

Bed-mest olamaz sevgili her yerde ve demde
Hikmet bulunur kalpteki defterde, kalemde
Nasfet ve adâlet yok iken bezm-i keremde
' Bu hâl ile ey dil sağ olmaktansa alemde
Derd ü gam dilberle ölmekte letafet var.'

Bed-mest = kendinden geçmiş
Hikmet = sebep, mantık, bilgi
Nasfet = insaf, doğruluk
Bezm-i keremde = asil insanlar meclisi

Aşk yangının külleri söylerse zamanı
Akl durduracak yolda güzeller hiramânı
Dövmekle sever kendini sevdâ perişânı
'Gittikçe harab eyler mülk-i dil-i virânı
Dehrin bu cefâsından bir şaha şikayet var'

Hiramân = eda ile yürüyüş
Mülk- i dil- i virânı = viran gönül ülkesi
Dehr = dünya

Düçar bile kalmışsa Fatin kimseyi yermez
Kalbindeki ahsasını kendirlere sermez
Esrârı tutar gizli, cenâheynini germez
' Ser terkine kâ'ildir, dünyâya gönül vermez
Terk ehlinin ey Baki başında saadet ver.'

Düçar = mecbur, düşkün
Ahsas = duygular
Kendir = kalın ip
Cenaheynini germez = iki kadadını açıp açıklamaz
Ser terkine ka'îldir = baş vermeğe razıdır
Terk ehli = ayrılık ahalisi