Ünlü İslam Âlimi Gazâlî"nin "yöneticiler ...

"O (Allah) nitelik ve nicelikle (mahiyet ve nedensellikle) nitelenmekten yücedir."

"Şüphesiz Allah her şeye güç yetirendir. O'nun kudreti ve egemenliği mükemmelliğin zirvesindedir."

"Hz Peygamber (s.a.v) başka bir hadisinde de şöyle buyurmuştur:
"Kıyamet gününde Allah şu üç grup insanın yüzüne bakmaz:
1. Yalancı yönetici
2. Zinakâr ihtiyar
3. Kibirli fakir"

"Akıllı insan, eşyanın suretlerine değil, mayasına ve özüne bakar. Görüntülere aldanmaz. Bunları anlayıp kavramayan kimse akıllı değildir."

"Öfke aklın âfetidir. Böyle davranmaktan sakın."

"Müslümanların ihtiyaçlarını gidermek, her türlü nafile ibadetten daha üstündür."

"Mümkün olduğunca işleri yumuşaklık ve şefkatle yürüt..."

"Âdil yönetici, kulları arasında adaletle davranan ve onları zulüm ve fesattan sakındırandır..."

"Yöneticinin, Peygamber'in sünnetine uymaya ve plânlı programlı çalışmaya gayret göstermesi zorunludur. Yönetici, ... erdem sahiplerine saygı göstermelidir."

"Nûşirevan:
-Benim eskiden beri âdetim, hayır işlemek ve hayrı düşünmektir. Hayrı düşündüğünüz ve onu işlediğiğiniz zaman bütün gayenize kavuşursunuz "

"Âlimlere ve müçtehid imamlara göre halk, iktidar sahibinin gücü ve kuvveti, ülke toprakları da onun bahçesidir. Bu bahçenin ağacı emânet, meyvesi ise adalettir."

"Bütün işlerin direği iktidar sahibidir."

"Yönetici, yapacağı işleri yardımcısıyla görüşüyor ve bilginleri kendine yakın tutuyorsa, akıllı ve işlere vâkıf demektir."

"Hiçbir yönetici, yönetimi yardımcısız yürütemez."

"Ülkenin kalkınmasının ve mutluluğunun sebebi, bilgili ve kültürlü kimselerdir. Din ve dünya işleri bunların sayesinde yürütülür."

"Yardımcı emaneti korumalıdır."

"Yardımcısı her zaman amirine öğüt ve tavsiyelerde bulunmalıdır."

"Sır saklamak erdemdir; yönetici ve diğer yönetim çalışanlar için zorunludur."

"Parayı korumak, sırrı korumaktan daha kolaydır."

"Yönetici, ...danışma ve şûrasız hiçbir işini karara bağlamamalıdır."
"
Ey dünyanın hükümdarı! Sizde şu dört şeyin sürekliliği zorunludur:
1. Adalet
2. Akıl
3. Sabır
4. Hayâ duygusu"

"Bir yönetici, insanların yönetime karşı tavrını, yönetimi kabullenip kabullenmediklerini bilmelidir."

"Yönetime en lâyık insan, adalet duygusuna sahip, evi dindarların ve tecrübeli zeki insanların buluşma noktası, görüşlerini ilim ve Fazilet sahiplerinden almış, zeki, düşünceli insanlarla arkadaşlık yapan bilgi ve görüş sahiplerine danışan kişidir."

"İşlerin sonucunu düşünen ve gören kimse kurtuluşa erer."

"Olgun aklın neticesi ve faydası, bilmediği şeyleri öğrenmektir."

"Her şey insanla, insan ise ilimle güzelleşir. Kıymetleri de akıllarıyla yücelir. İktidar sahipleri için akıl ve ilimden daha üstün bir şey yoktur."

"Nûsirevân şöyle demiştir:
Yardımcıların en kötüsü, barışla çözümlenebilecek bir konuda yöneticiyi çatışmaya kışkırtan ve sürükleyendir."

"Bilgelik (hikmet) Allah'ın dilediği kullarına bir armağanıdır."

"Bilgeliğin meyvesi, rahatlık ve yücelik; mala düşkünlüğün meyvesi yorgunluk ve musibettir."

"Denilmiştir ki:
Âdi insandan vefa, açgözlüden dostluk bekleme."

"Said b. Cübeyr şöyle demiştir:
... Hatipin ihtiyaç duyacağı ilk şey akılla kaynaşmış ilimdir."

"Âlimler şöyle demişlerdir:
...Beden akılla ayakta kalır."

"Kitabın sahibi de şöyle der:
İnsanın bütün güzelliği akıldadır. Diğer bütün ilim ve ameller akla bağlıdır."

Kaynak:

Gazâlî, Yöneticilere Tavsiyeler, İlke Yy, 6. Baskı, İstanbul 2019