Terkib-i Bend -I- Şiiri - Yorumlar

Keşke sayın seçici kurulumuz bu şiiri günümüz Türkçesine göre sadeleştirip buraya öyle koysaydı. Zira şimdiki nesil Osmanlıca bilmediği için bu şiirde ne demek istendiğini anlayıp müspet veya menfi bir yorum yazamazlar. Nitekim de öyle olmuş ve Hasan bey Ahmet bey dahil tek şu ana kadar tek kişi şiire bir yorum yazmamışlar.

Bizim anladığımız kadarıyla Ziya paşa kadim dini emir ve yasaklara ve o günkü vaizlerin ve Sufilerin bu sahadaki nasihat ve telkinlerine karşı çıkarak kendince sun'i bir telakki ihdas etmiş ya da başka sefihlerin ihdas ettiklerine destek çıkarak sefahet ve gayr-i meşru ilişkilere yeşil ışık yakmış ve de bunu da şiirleştirerek ilan ve ifşa etmiştir. Bu görüşlerini son iki mısrada hülasa ederek o şeytani fetvasına son noktayı koymuştur vesselam. Adam içmekten ve gayr-i meşru yollarda koşmaktan o kadar yorulup kendinden geçmiştir ki "İç bade güzel sev var ise akl-ı şuurun" "Dünya var imiş ya ki yok olmuş ne umurun" demekten bile çekinmemiş ve haya etmemiştir. Üstelik de bunları söyleyen sorumlu koskoca(!) bir Osmanlı paşasıdır.Bu gibi beyanları görünce 600 küsur senelik Osmanlı devletinin neden yerle yeksan olduğunu çok daha iyi anlıyoruz.

Herkese hayırlı çalışmalar.

Şiire daha önce hiç yorum yapılmadığı için bunda şiirin anlaşılamamış olması da etkili olmuş olabilir düşüncesiyle kalemim yettiğince şiirin bir tercümesini yapayım dedim.

1. Ey saki, ol şarabı getir ki canın mayasıdır. Ayıplanmış kimselerin aklına rahatlık, huzur verendir.

2. O mey ki kemale ermiş kimselerin gönlüne cila olur. Acemilerin, pişmemiş kimselerin ise aklına ziyanlık verir.

3. Bir kadeh (cam) ile gönlümü yap. Gönlüm meyhaneden hayli zaman uzak kaldığı için virandır.

4. Ey saki, Allah yolunda olanların aşkına içelim. (Zira) Allah yolunda olanlar, gizli kalmış sırları bilenlerdir.

5. Ey saki, muhteris (hırslı) ve açgözlü softaların inadına içelim. Maksadımız Kevser, emelimiz cennet hurileridir.

6. Aşk ile olgunlaşmış şarap pirlerine aşk olsun. (Kaldı)ki şarabı yüz yıllık, sakisi taze ve gençtir.

7. Meselede şüphen varsa şarap pirlerine sor. (Çünkü) Vaaz verenlerin efsaneleri hep hezeyandır.

8. Benim anladığıma göre bu dünya hilekâr bir dünyadır. Yüzü güzel (yahşi) görünür ama içi kötüdür.

9. Felek, hayal küresinin çemberine benzer. Ki resimlerinin çizilişleri çok hızlıdır.

10. Saki bize şarap sun ki tecrübe veren gönül, son bulma endişesi ile çarpıntıların durmasıdır.

Vasıta Beyti: Aklın ve şuurun varsa şarap iç ve güzel sev. Dünya var mıymış yok muymuş hiç umurunda olmasın.