Tarık Günersel: Hayatı, Biyografisi, Ese ...

Şair, öykücü, aforist, denemeci, librettist, çevirmen, dramaturg, oyuncu ve yönetmen.

Sanatın opera, tiyatro, sinema, edebiyat gibi pek çok alanında çalışan çok yönlü bir sanatçıdır. 2007-2009 döneminde Dünya Yazarlar Birliği PEN’in Türkiye Merkezi Başkanı olarak görev yapan sanatçı, 2010-12 yıllarında Uluslararası PEN’in Yönetim Kurulu'nda görev yaptı.

27 Haziran 1953 günü İstanbul’da dünyaya geldi. Annesi Güngör Tanyeri, babası İsmet Günersel'dir. Sanatsever bir aile ortamında büyüdü: Çocukluğunda büyükbabası Necmeddin Günersel'in 'Mukadderat ve İrade' adlı eserini yazış sürecinden etkilendi. Amcası çevirmen ve tıp doktoru Saffet Günersel bugüne kadar otuzdan çok eseri Almancadan Türkçeye kazandırmıştır.

Kadıköy Maarif Koleji'nde okurken kazandığı AFS Uluslararası Bursu ile liseyi ABD'de bitirdi; İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu. Şiirleri ilk defa Murat Belge tarafından Birikim dergisinde yayınlandı. 1978’de çevirmen Füsun Günersel ile evlendi. 1980’de dünyaya gelen kızları Dr. Adalet Barış Günersel yazar ve eğitim psikoloğudur.

Sanatçı, 12 Eylül döneminde dört yıl Suudî Arabistan'da İngilizce öğretmenliği yaptı (1982-86) . 15 yaşında iken tanıştığı Selman Ada’nın bestelemesi için ilk librettosunu 1989’da yazdı. Alibaba ve Kırk Haramiler adlı bu eser, iki perdelik bir operadır. 1993’te Mavi Nokta Poetik Operası ve 2002’de Aşk-ı Memnu Operası ile 2013'te Başka Dünya (Another Planet) operasının librettolarını da yazdı. 1991-2014 yıllarında İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda dramaturg ve oyuncu olarak çalıştı. 2005 yılından bu yana Birgün gazetesinde köşe yazıları yazmakta, ayrıca edebiyat ve tiyatro çalışmalarını sürdürmektedir. Piyeslerinin edebî versiyonlarını destan veya öykü olarak da işleyen Günersel 1974'te 'ömür boyu gelişecek çok türde bir mozaik' projesini oluşturdu. 'Bir çeşit melez destan' saydığı eserin 'kapsama alanı' evrenin ortaya çıkışından insanlık sonrasına uzanıyor. 'Süzülüm' adını verdiği 'fikirler seçerek yeniden yazmalar' ise Kutadgu Bilig ile Mesnevi gibi eserlerin izdüşümleri. Özellikle görsel şiir ile nano-öykü türlerindeki verimleri ile tartışmalara yol açmıştır.

1992'de Türkiye'nin ilk şiir atölyesini açtı. 1996'da Şiir Uzayı Laboratuvarı (Poetic Space Lab) oluşumuna öncülük etti. Önerdiği Dünya Şiir Günü fikri önce bu oluşumda Gülseli İnal'ın 21 Nisan gününün seçilmesi önerisiyle desteklendi. 1997'de İnal ile Günersel'in önerisi PEN Türkiye Merkezi Genel Kurulu'nda kabul gördü Prof. Dr. Suat Karantay tarafından Uluslararası PEN Kongresi gündemine taşındı. Günersel'in Edinburgh PEN Kongresi'ndeki sunumu üzerine Uluslararası PEN tarafından da benimsenen öneri daha sonra UNESCO tarafından 21 Mart olarak takvime alındı.

2007-2009 döneminde ve 2011-2014 yıllarında PEN’in Türkiye Merkez Başkanı olarak görev yapan Günersel, 2010-12 dönemi için Tokyo'daki PEN Kongresi'nde Uluslararası Yönetim Kurulu'na seçildi.
2009'da tarihin 'doğaüstü bir güç varsayımı ile bağlantılı dönemlendirilmelerine' ve geleneksel takvimlere karşı çıktı. Yazının icadını dönüm noktası saymayı ve 'pratik bir yaklaşımla miladi yıla 4000 eklemeyi' önerdi. Öneri 3 Mart '6010' günü otuz imzacının desteğiyle basına sunuldu. Bu görüşünü daha sonra Evren'in yaşı (13.8 milyar yıl) , ön-insanın 6 milyon yıl önce ayrışması, Homo Sapiens ve Göbeklitepe bilgileri ile birleştirdi ve örneğin 2015 yılını 13,806,212,015 olarak yazmaya başladı -kısaca: 12015.

2005'te başlattığı Tiyatro Su oluşumu 2011'de davet ettiği Uskan Çelebi (müzisyen) , Özlem Arıkan Serbez (dekor & kostüm tasarımcısı ve koreografi) ve Alpay Serbez (ışık tasarımcısı) gibi sanatçılarla amatör bir kumpanya olarak gelişmeye başladı. T H2O bünyesinde Günersel'in yazıp yönettiği 'Bok Sosyolojisi' adlı oyunda Beril Senvarol ile Sezgin Cengiz rol aldı. 2014'te Onur Somay ile Milyaryıl oyununun prömiyerini Ethos Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali bünyesinde yaptı.

ZNN Yazar Ajansı tarafından temsil edilen yazar 2005 yılında Kadıköy Maarif Koleji ve Anadolu Lisesi Mezunlar Derneği tarafından Kristal Martı ödülüne layık bulunmuştur. 2011'de 36. İsmet Kuntay Tiyatro Ödülleri'nde En İyi Dramaturg ödülünü kazandı. ABD'de yayınlanan World Literature Today (Günümüz Dünya Edebiyatı) dergisinin Ocak-Şubat 2011 sayısında yazarla kapsamlı bir röportaj yer aldı.

2013 yılında Sampsonia Way internet dergisinde Dünya Uygarlığı Projesi yayınlandı. Bunu gezegenin farklı yerlerinden aydınların imzaladığı Declaration of Earth Civilization izledi.

Eserleri

Otmopoli'de Akşam, Şiirler, 160.Kilometre 2015 -33 yıl sonra şairin ilk şiir kitabı, tekrar basım
Gezi, Seçilmiş Şiirler, Artshop 2014
Mevlana'ya Şükran, Şiirler, Bencekitap 2013
Labirentin Kâbusu, Şiir-Öykü mozaiği, Bencekitap 2012
Nasıl gidiyo' kölelik? , Manifesto, Bencekitap 2012
Toplu Piyesler 1 - İktidar Beşlemesi, Piyesler, Bencekitap 2012
Oluşmak- Yaşama Kılavuzu, Özdeyişler, Pan 2011
300 Yaş Konuşması, Öyküler (1971-2009) Helikopter 2009
Doğacı, Özdeyiler, Artshop 2008
49 poems from Mosaic, İngilizce Şiirler, Artshop 2008
İzler, Toplu Şiirler (1966-2006) YKY 2006
Bedenlere inanır mısınız? , öykü (1972-1999; Om yayını, 1999)
Zaman Denen Oyuncak, Şiirler mozaiği; Om yayını, 1999)
Kumlaşmak (1982-86 Aramco-Suudî Arabistan anıları; Kaf yayını, 1999)
Uzay Bilinci, Özdeyişler (Broy, 1993)
Muhafızgücü:1-Hayalgücü:0, şiirler-öyküler mozaiği, Gölge 1989
Planlar Kalıntı Olduğu Zaman, Şiirler, Yaşantı 1983
Bir 'Geçiş' Toplumunda, Öyküler, Yaşantı 1983
Otmopoli'de Akşam, Şiirler, Yaşantı 1982

Piyesler
Friend or…? / "Dost mu,…? ", 2015
Altın Post, Komedi, 1995, 2012
Bay Fobi'nin Maceraları, 2010
Billennium/Milyaryıl, 2014
5 Kız 1 Oğlan, 1999
Bok Sosyolojisi, 1975-2011
Büyüsayar, 1992
Galaksiler, 2012
İtiraf, 1988
Kader Planlayanlar, 2010
Kahve Falı, Namık Kemal'in Akif Bey trajedisine nazire, 2004
Keman & Gitar, 2001
Mim oyunları, 1991
Neron ile Agrippina, 1992-2012
Piyanist ile Başbakan, 2003,2012
Salondaki Uçurum, 1991
Tanrılar Aydayken, 1973
Tolstoy'u Tehdit (Sonya ile Lev Tolstoy üzerine) , 2008
Uyurgezerler, 1992
Yaşasın Delilik, 1993
Zırhlı Kurt, IV.Mehmed'den esinle, 1993-2011

Librettolar
(Kompozitor Selman Ada için)
Başka Gezegen, Opera, 2012-13
Robinson, Bale, 2010-15
Aşkı-Memnu, Opera 2 Perde 2002
Mavi Nokta, Poetik Opera, 1993
Ali Baba & 40, Opera 2 Perde, 1989

Süzülümler
Afrika Mitolojisi - Yaratılış efsanesi
Buddha'nın fikirlerinden
Fatih Sultan Mehmed - Divan
Hafız-ı Şirazi - Divan
Heraklit - Fragmanlar
Herodot Tarihi
İncil - Ester, Eyüp, Ezgiler Ezgisi, Vaiz ile Süleyman ve İsa'nın özdeyişlerinden
Konfüçyus'un fikirlerinden
Laozi'nin fikirlerinden
Mevlana Celaleddin Rumi - Mesnevi
Molla Cami - Baharistan
Narayana'nın fikirlerinden
15.yy Kore Kralı Sejong'un fikirleri ile hayatından
Şeyh Galib - Divan
Upanişadlar
Yavuz Sultan Selim - Divan
Yusuf Has Hacib- Kutadgu Bilig

Performanslar
Naturally / Tabiatiyle, 2009 Antalya - Hacettepe Üni. tarafından düzenlenen
Uluslararası Kongre
Beyaz Baston, 27 Mart 2001, İstanbul-İstiklâl Caddesi
Tecrit, F Tipi Cezaevine karşı insansız sahne tasarımı ile monoton ses, 2000
Osmanlı Ferdiyet Fırkası Kuruluyor, Performans Günleri'nde sunum, İstanbul AKM 1996

Edebiyattan tiyatroya uyarlamalar
Anna Frank Olmak, Anna Frank - Tek aktris için 2008
Aşk-ı Memnu, Halid Ziya Uşaklıgil 1999
Aşkın Gözyaşları, Sinan Yağmur"un aynı adlı roman üçlemesinden 2013
Kiralık Konak, Yakup Kadri Karaosmanoğlu 2003
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Ahmet Hamdi Tanpınar (3 aktör 2 aktris için) 2003
Son Sığınak, Reşat Nuri Güntekin 2005
Yıldız olmak kolay mı! ", Nahid Sırrı Örik 2004

Senaryo
Eğreti Gelin, Şükran Kozalı'dan hareketle, 2000
Vuslat, Şükran Kozalı'nın romanından hareketle, 2014