Tarihin Tanımı 8 Şiiri - Nazmi Öner

48

TARİH NEYE GÖRE
VE NASIL AYRILIR BÖLÜMLERE?

Çok düşünmüş
Çok kafa yormuş
Ve sormuş kendine insan.
Nedir beni
Diğer canlılardan ayıran?

Kimileri çıkarıp
Düşünme yeteneğini öne
Demiş ki:
”İnsan, düşünen bir hayvan.”

Kimine göre de
Geç gelişmesidir
İnsanı insan yapan.

Çünkü öteki
Canlı yavrularının
Doğar doğmaz
Kazandığı yetilere;
Yani kendini
Koruyacak konuma;
Yiyen, yürüyen ve koşan
Ellerini kullanan
Ve yiyecek arayan yeterliğe;
Ulaşması için bir çocuğun
Çok uzun yılların
Geçmesi gerekmekte.

49

Ama geçen
Bu uzun yıllar içinde
İnsan organlarını
En iyi biçimde
Ve ustaca
Kullanmayı öğrenmekte.

Bir kedi yavrusu gibi
Doğar doğmaz;
Ve bir koyunun kuzusu
Gibi olsaydı insan;
Örneğin yürüyen, koşan
Kendini koruyan
Bir gelişmişlikte bulunsaydı
Gerek kalmazdı düşünmeye
Ve elini kullanmayı öğrenmeye.

Ya da insan
On beş yaşındaki
Vücut geleşimiyle doğsa
Doğar doğmaz
Yürüse, koşsa, bilinçsizce
Nasıl kullanacağını bilemediği
Ellerini ne etse
Nereye koysa?
Taş bıçağı, avı
Sopayı nasıl tutsa
Araçları nasıl yapsa
Nasıl kullansa

50

Bunlar öğrenilebilir mi
Bir kaç ayda
Bir kaç yılda?
İsterseniz bir deneyin
Sol elinizi kullanmayı
O kadar kolaysa.

İnsanın insan olması yönünde
İleri sürülen
Görüşler içinde;
Ellerin ayak olmaktan kurtulup
Ellerin serbest kalması
En önemlisidir belki de.
Ellerin el olması
Hiç kuşkusuz
En önemlisi olmalı
Tüm bu gelişmeler içinde.

Çünkü insanı insan yapan aslında
Bilin ki;
Beyninden çok elidir.
Çünkü beyin
Eşyaya ve doğaya
Elleri sayesinde
Hükmetmektedir.

Dahası el alet yapar
Alet kullanır.
İnsanın öteki canlılardan
En önemli ayrımı da
İşte tam da buradadır.
Yani alet yapıp kullanmasıdır.

51

Bazı maymun türlerinin
Muz düşürmek amacıyla
Uzunca sopaları
Kullanması dışında;
Ve bazı evcil hayvanlarla
Sirk hayvanlarına
Uzun eğitimlerle
Öğretilenler bir yana;
Hayvanlar araç kullanamaz
Araç yapanına ise
Hiç rastlanmaz.

Kısacası insanın
En önemli özelliği
Araç yapması
Ve araç kullanması.
Araçların sayesindedir
Uygarlık yaratması.
Ve araçlarda gizlidir
İnsanın ayrıcalığı.

Araçların üstünde akar tarih
Araçlar taşır
Uygarlığa insanlığı
“Alet işler el öğünür” kısacası.
Ve sonuç olarak
Rahatça söyleyebiliriz ki
İnsan aleti
Aletler de insanı yarattı.

52

İşte bu yüzden
Tarih önceside
Dönemler belirlenirken
Aletlerdir itibar edilen
En önemli ölçü.
İnsan hangi aletleri yapmış
Nasıl kullanmış
Ve hangi maddeden.

Odundan, taştan, deriden
Madenden ya da kemikten.
Aletlerin gelişimine bağlıdır
İnsanlığın ileri yürüyüşü
Gelişmesi, refahı
Yüzünün gülüşü veya hüznü!

Özetle söyleyebiliriz ki
İnsanlar yaptıkça araçları
Araçlar da geliştirdi insanları
Ve gösterdi daha ilerisini.

Sonrası bunların
Alınması, satılması
Doğurdu değişimi ve ticareti.
Ve oldu bunlar
Yaşamın yegane amacı;
Bir şeylerin üretilmesi
Ve tüketilmesi.
Ve insanlığın gelişimine
Parelel sürdü
Araçların gelişmesi.

53

İnsanın ilk büyük keşfi
İnsanlığın en büyük icadı
Ateşin kullanılması
Buluşların ilki
Ve en önemlisiydi.

Ya da ateşin
Denetim altına alınması
Isıtma, aydınlatma
Ve savunmada kullanılması
Belkide tek başına
Bu buluştur ki
İnsanlığın devamını
Ve günümüze dek
Gelebilmesini sağladı.

Düşünebilirmisiniz ki
Buzul çağında
Ateşten faydalanamadan
Yaşayabilecek bir insanı.

Düşünür müsünüz
Siz de bazı bazı;
Donmuşken tüm yaşam
Sıfır derecenin altında;
İnsanın bu soğukta
Ateşsiz yaşama olasılığını.

54

Ve sonra da şöyle bir
Hayal eder misiniz
İlkel insanların;
Bir ayindeymişcesine
Ateşin etrafında
Bir halka oluşturmasını.
Koyunların sıcakta
Serinlemek için
Birbirine sokulması gibi;
İnsanların soğukta
Isınmak için
Birbirlerine yaklaşmasını
Ve ellerini
Alevlere doğru uzatmasını.

Yırtıcı yaban hayvanlarının
Ateşten belli bir uzaklıkta
Durup onlara bakmasını
Ve insanların ateşle
Yırtıcılar arasında kalmasını.

Eti pişirmesini
Mağarayı ısıtmasını;
Alevlerin arasında
Bir şeyler arar gibi;
Gözlerini ateşe dikip
Saatlerce ateşe bakmasını;
Mağarayı kaplayan
Ve gözleri yakan dumanı.

Kesinlikle diyebiliriz ki
İnsanoğlu, nesli tükenmeden
Buzul çağını
Ateş sayesinde atlattı.