Tanzimat Edebiyatı’ndan Bugüne Türk Şii ...

Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri -3-

Edebiyatımızda kendilerine sosyal-gerçekçiler adı verilen şairlerin öncüsü olarak Nazım Hikmet kabul edilir. Nazım Hikmet’in biçimde ve içerikte başlattığı ideolojik hareket, kendisinden sonra gelenlerce devam ettirildi.

Nazım Hikmet her şeyden önce kalıpları kırıyor, serbest vezni tercih ediyordu. Şiirlerinde yazım kurallarına dikkat etmiyor, sanatı ideolojisinin emrinde kullanıyordu. Bu konudaki görüşlerini açıklarken: ‘ Muharrir herhangi bir hadise karşısında tam manası ile bîtaraf, afaki olamaz. Kara toprağın tesirinden kurtulup havada yaşamak kimseye nasip olmamıştır.’ diyerek şiire ve sanata toplumbilimsel tanım getirmeye çalışıyordu.

Nazım Hikmet, gerek manzum öykülerinde gerekse destanlarında, Türkçenin olanaklarını zorlamış, eski ve yeni edebiyatın tüm öğelerinden yararlanmış, özellikle son dönem şiirlerinde insan sevgisine ulaşan, özümlenmiş bir şiir anlayışı geliştirmiştir. Daha sonra bu hareket genişletilip şiirimizde farklı bir ifade tarzını doğuracaktır.

Yaşamak ne güzel şey
Taranta Babu
yaşamak ne güzel şey
Anlayarak bir usta kitap gibi
bir sevda şarkısı gibi duyup
bir çocuk gibi şaşarak
YAŞAMAK
Yaşamak
birer birer
ve hep beraber
ipekli bir kumaş dokur gibi
Hep bir ağızdan
sevinçli bir destan
okur gibi yaşamak..
Nazım Hikmet

Türk şiirinde Nazım Hikmet’in izinde giden pek çok isim vardır. Bunların içinde en önemlileri Ercüment Behzat Lav, Hasan İzzettin Dinamo, Rıfat Ilgaz, Ceyhun Atuf Kansu, Mehmet Kemal, Ahmet Arif, Arif Damar, Can Yücel, Mehmet Başaran, Hasan Hüseyin gibi isimlerdir.

Maden Kuyuları
Damar kadar
Dar oluklarda ekşimiş hava
Kol boyun bacak fener
Tok kazma sesleri
Tırnakla cenkleşen kömür
Sür götür
Parya
Gün yüzü görmez
Kaburgası fırlak katırı
Başlıyor angarya
Kara köstebek sürü
Kızı kısrağı yağlı kalıplara emzik
İn bu inde sarhoş uyu
Gece ses veren kuyu
Ercüment Behzat Lav
…………………………………………………………………………………………………
İçerde
Haberin var mı taş duvar?
Demir kapı, kör pencere
Yastığım, ranzam, zincirim
Uğrunda ölümlere gidip geldiğim
Zulamdaki mahzun resmin
Görüşmecim yeşil soğan göndermiş
Karanfil kokuyor cigaram
Dağlarına bahar gelmiş memleketimin
Ahmet Arif
…………………………………………………………………………………………………………

Acılara Tutunmak

acı çekmek özgürlükse
özgürdük ikimizde
o yuvasız çalıkuşu
bense kafeste kanarya
o dolaşmış daldan dala
savurmuş yüreğini
ben bölmüşüm yüreğimi
başkaldıran dizelere
kavuşmak özgürlükse
özgürdük ikimizde
elleri çığlık çığlık
yan yana iki dünya
…………………………
Hasan Hüseyin