...Şiir Tadında Söyleşi...Tayyibe Atay

Su Gibi_Sizi tanıyoruz ama yinede bizlere kısaca yaşam hikâyenizi anlatır mısınız?
Tayyibe Atay_
1951 yılının Mart ayında, fakir ve beş çocuklu bir ailenin ortanca kızı olarak, Bolu'ya bağlı Kandamış köyünde dünyaya geldim. İlkokulu aynı köyde okuduktan sonra, altı yıllık İlk öğretmen Okulunu yatılı olarak okudum ve 1968 yılında eğitim ordusuna katıldım. Daha sonra Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Ön Lisans programını tamamladım. 1996 yılında emekli oldum. Halen Bolu'ya bağlı Mudurnu ilçesinde yaşamaktayım. Evli ve ikisi kız, üç çocuk annesiyim.

Su Gibi_Şiir yolculuğunuz nasıl başladı?
Tayyibe Atay_
Şiire ilkokul yıllarımda ezberleyerek başladım. Tabii vatan, millet, bayrak, okul, aile, doğa şiirleriydi ezberlediğim şiirler. Hiç unutmuyorum 3.sınıfta Atatürk'ün Gençliğe Hitabesini ezberlemiştim bir gecede. Ertesi gün sınıf öğretmenimiz, kalın bir defter hediye etmişti bana; çizgisiz. Onun boş sayfalarına haritalar çizip dünyayı tanımıştım daha sonra. Şimdi düşünüyorum da,keşke şiirler yazsaydım o sayfalara! ..

Önceleri ezberleme şeklinde olan şiir tutkum, Öğretmen Okulu yıllarımda yazmaya dönüştü. Sanırım ilk şiir karalamasını ortaokul 2.sınıfta yaptım. Kısacık ama hala hatırımda olan o şiir, daha sonraki yıllarda yazdığım şiirlerin köküdür. Aynen şöyleydi;

Gebe Dünya

herşey gebe şu dünyada
kedisi
köpeği
Amerika Birleşik Devletleri
şu,bu...
Nasrettin Hoca'nın kazanı bile! ...

O yıllarda yazdığım şiirler daha çok, gençlik rüzgârının bize duyumsattığı duyguların kaleme alınışıydı. Çoğu aşk şiiri işte :)))) Türkiye’mizde, o çağlara ait kocaman yürekli gençlerinden her beş kişiden altısının şair olduğunu düşünecek olursak; şiirden kaçış yoktu yani..Ne var ki geçen yıllar içinde silinip gitmeyenler şair niteliği kazanıyor...demek istediğim şu ki; ben çok dayanıklıymışım! .. :))))

Su Gibi_Etkilendiğiniz şair ve yazarlar oldu mu? varsa kimlerdir?
Tayyibe Atay_
Gençliğimde çok kitap okudum; özellikle Türk şairleri. O çağlarıma ait kitaplar, kitaplığımda durur hala. Beni etkileyenler içinde Ahmet Arif, Orhan Veli, Behçet Necatigil, Nihat Behram'ı sayabilirim. Şunu da itiraf etmeliyim; gençliğimde hiç yabancı şairlere ait şiir okumadım. Yabancılar şiir yazmaz sanıyordum besbelli; yazılıyorlarmış meğer :)))))

Su Gibi_Şiir akımları, şiirde biçim, öz konusunda neler söylemek istersiniz?
Tayyibe Atay_
Şiirde biçimden çok, öz önemlidir benim için. Duygudan yoksun, aşırı imgeye bürünmüş, dili ağır, kalıplara sığdırılmak korkusuyla yaşayan şiir bana göre değil. Aslında neyin şiir, neyin şiir olmadığının tarifini yapmak da zor zor. En iyisi ben şiiri şöyle tarif edeyim; yazıldığı zamandan çıkıp, geleceğe gidenlerdir...

Geleceğe uzanan şiiri yakalayanlar şair olarak adlarını edebiyat dünyasına yazdıracak olanlardır. Günümüz şairlerinden kaç kişi bu vasfa ulaşır bilemem ama ben onların içinde olmayabilirim.En iyisi bu konuyu zamana bırakıp,onun eleme yeteneğine güvenmemiz gerektiğini düşünüyorum.

Su Gibi_Türk Şiiri ve edebiyatının geleceğine ilişkin düşünceleriniz nelerdir?
Tayyibe Atay_
Zamanımız şairleri içinde beğendiğim kalemler var elbet. İsim vermeden geçeceğim bir yanıt olacak bu belki ama; ben genç kalemlere güveniyorum. İçlerinde iyi yazanlar var. Biz yaştaki şairleri şaşırtanlar, gıpta ile baktıranlar,küçük yaşlarına rağmen ödüllere ulaşanlar var. İnternet sayesinde kısa zamanda çok sayıdaki okura yazdıklarını okutabilen bu kuşak şairleri, inanılmaz şanslı saymalıdır kendilerini...

Su Gibi_Şiirin yaşam felsefenize kattığı anlamlar nedir?
Tayyibe Atay_
Kısaca güzelliktir, mutluluktur, yaşama sevincidir...

Su Gibi_İnternetin şiirsel gelişime etkisi var mıdır?
Tayyibe Atay_
Daha önceki yanıtımda değindim biraz bu konuya ki; sanırım bu konuda bir şeyler daha söylemem gerekecek. İnternet, şiirden haberi olmayan insanları bile şiir yazar duruma getirmiştir. Eline kalem kağıt almayanlar, şiir kitabı okumayanlar, sorulduğunda tek bir şair adı söyleyemeyenler, interneti kullanarak şiirler yazmış; duygu ve düşüncelerini, sevgiliye olan aşklarını, hüzünlerini, yalnızlıklarını, hiç tanımadığı insanların beğenisine sunmuşlardır. Özellikle yalnızlıklarını! . Çeşitli nedenler yüzünden bunalan, çıkmaza giren, uçurumun kıyısına gelen insan, rumuz arkasına saklanıp çıplaklaşmıştır ki, bu insanımız için artıdır bence. Ona açılan pencere görevini üstlenen internet; onun dünyayı tanımasına, yalnızlıktan bir nebze olsun kurtulmasına, iç dünyasını aynaya tutmasına yardım etmiştir. Şunu da söyleyebilirim ki; ben rumuz arkasına saklanan yazarlara güvenemiyorum; yazdıklarını okusam da görüş bildirmiyorum.

Su Gibi_Şiir kitap satışları neden yazım edebiyatına göre daha düşüktür, sizin yorumunuz nedir?
Tayyibe Atay_
Ülkemizde ders kitaplarını saymazsak, en çok şiir kitabı çıkmaktadır. Çünkü üç beş şiir yazan parayı basıp kitap çıkarmaktadır. Buna rağmen okur sayısı azdır. Hem kitapların pahalı olması, hem de internette şaire ulaşılır olması, olumsuz yönde etkilemektedir şiir kitaplarına olan ilgiyi. Yazılı ve görsel medya da prim vermeyince şiir kitaplarına, yeteri kadar okuyucu bulmamaktadır. Bir de şunu ilave edeyim; hayat şartlarının ekonomik kaygılara dayandığı bir toplumda sanata, şiire, edebiyata, tiyatroya, resme ayıracak ne parası kalmıştır, ne de zamanı. Yaşamanın, karın doyurmaktan geçer duruma gelmesi, sanatsal işlevlerimizi sekteye uğratmıştır.

Su Gibi_Şiirlerde tematik çalışmaya önem veriyor musunuz? Yoksa konular kendiliğinden mi oluşuyor ve tematik baktığınızda çalışmalarınıza seçimlerinizdeki yoğunlaşma hangi konulara?
Tayyibe Atay_
Yazdığım şiirlerin çoğu bize aittir. Bizde olan neler varsa ve ben neleri yakalayabiliyorsam, şiire dökmeye çalışıyorum. Aslında şiir yazmanın, çalışmak olmadığını da biliyorum. Yani ben şiiri, geldiği gibi yazıyorum. Yazdıklarımın çoğu da ilk yazıldığı gibi kalmıştır. Şiir üzerinde yapılan değişikliklerin onu düzeltmekten çok, bozduğunu düşünüyorum.

Su Gibi_Zaman içinde değişime uğrayan dil yapımız için ne düşünüyorsunuz?
Tayyibe Atay_
Ülkemizin konumu sebebiyle hiç bir şeyimizin düzgün kalmadığını söylemekle başlayayım bu soruyu yanıtlamaya. Yabancılara yaranacağım diye değiştirilen sokak, lokanta, otel, yiyecek, içecek, giyecek, taşıt isimlerinin değiştirilmesinden tutun; insan isimlerimiz bile eskisi gibi değil artık. Neredeyse şehirlerimizin, köylerimizin adı yabancı isim olacak. Gençler arasında konuşulan dil de bir acayip! :)))) nasılsın demek yok 'ne habersin? ' diyorlar artık. Bazen de yanındakiler anlamasın diye İngilizce konuşuyorlar birbirleri ile. Çok öncelerden kalma ağır sözcükler, yabancı dillerden dilimize yerleşen sözsüz sözcükler, bozuk ağızlı sözcükler, yazım dünyamızı tehdit ediyor.

Su Gibi_Şiirde gerçeklik ve soyutluk hakkında düşünceleriniz nedir?
Tayyibe Atay_
Zor bir soru! . Yazdığım onca şiirden hangilerinin soyut, hangilerinin gerçekçi olduğunu ayır deseler, inanın bocalarım. Ağaca 'ağaç' diyen şiiri sevmiyorum açıkçası. Görünen şeyin ardında başka bir şeyler aramalıyım ve gördüklerimi yazmalıyım şiire. Bu açıdan baktığımda; soyut şiire prim veren bir yapıya sahibim diyebilirim. Serbest tarzda şiir yazmanın avantajıyla bunu başarabiliyorum sanırım. Bu bağlamda hececiler, şiirde gerçekliği öne çıkartıyorlar; ben hiç denemedim...

Su Gibi_Şiirde denge unsurunu nasıl yakalarsınız?
Tayyibe Atay_
Bu kavramı ilk kez duydum; denge! ..şiirin dengesizi mi var diye de düşündüm doğrusu? :)))) Türler arası dengeden mi söz ediliyor, yoksa şiirin bütünlüğü mü vurgulanıyor bu soruda, anlayamadım. İlk seçenekten söz ediliyorsa eğer, ben serbest şiir yazan biri olarak dengeyi sağlayamamış biriyim o halde. Yok; ikinci seçenekse değinilen konu, açıklayabilirim. Şiirin ilk bölümü ile son bölümü arasına yatan duygu, dil, imgenin akıttığı su bozulmamalıdır. Özellikle şiirin sonu öyle bir düşmelidir ki; şelale olmalıdır okuyanın ruhunda...

Su Gibi_Şiirde kelimelerin gücü hakkında düşünceleriniz?
Tayyibe Atay_
Şiirin aynasıdır dil. Aynanın temizliği, sır'ının aşınmış olmaması, şiiri şiir yapar. Özellikle yazım hatalarından arınmış, duygusu söze sinmiş şiir okumayı, hangimiz istemeyiz ki! ..

Su Gibi_Şiirde gelmek istediğiniz yer nedir?
Tayyibe Atay_
Lütfen gülmeme izin verin :)))))) Ben sadece yazıyorum şimdilik; hedefim olsa da söylemem. Çünkü; hedefi ne gören, ne de hedef belirleyen biz olmayacağız. Kaldı ki ben hala 'kitapsız' bir kalemim. Hedefi zamana teslim edip, bekleyeceğim. Şu var ki; yüreğimi ellediğim sürece yeni şiirler yazacağım. Sonuç ne olursa olsun! ...

Su Gibi_Sevdiğiniz bir şiir ile sohbetimizi bitirsek...
Tayyibe Atay_
Su Gibi Şiir Grubuna teşekkür eder; saygı ve sevgilerimi sunarım.

Krizantem Mevsim

durmaksızın yırtıp sislerimi
bir şiire yattım son dizesinde
(krizantem giyindim)

sesinle çiziktirdim ilk harfini
elini resimledim ilk hecesine
(kokuna fesleğen iliştirdim)

durup dururken
ilk sözcük ihanet etti imgelerime
(sensevişmeye gittin)

nehrin tam ortasına düştü kirpiğim
ölü gözlü balıklar yapıştırdı göz kapaklarına
aynasını sürmeledi suların
(içmedin)

oysa aşktı
temmuzdu biraz yaşamak istediğim
şimdi ise
ağustosa kaldı seninle beraber
kırmızı erikleri toplama hevesim

denizi kumlar çaldı
ilk sözcüğü gece
(seni sevmiştim)

hüzün ve keder mimledim
son sözcüğüne şiirin
yani
ölümden baktım krizantem zamana
(görmedin)

iplere asılan çamaşırlar gibi
takılıp kaldım son harfine son şiirin
kurudu sıcaklığım
(değmedin)

rüzgar emdi nemimi, kattı denizlere
martılar yükledi acımı
uzaklara giden gemilere
(bekledim, gelmedin)

derdim
derdin değilmiş meğer
bu yüzden tamamlanmadı
seninle başladığım şiir
küsüp gitti
aşk arakladığım imgelerim

duydum ki göçü başlamış balıkların
sakın dalma sulara
bir daha gelmez artık
sevda açan
krizantem mevsim...

16.01.2004-Bolu
Tayyibe Atay