...Şiir Tadında Söyleşi...Demet Duyuler

Su Gibi_Sizi tanıyoruz ama yinede bizlere kısaca yaşam hikayenizi anlatır mısınız?
Demet Duyuler_
1966 Kozan/Adana doğumluyum. Adana Cengiz Topel İlkokulu, Adana Kız Lisesi ve Çukurova Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalında öğrenim gördüm. Sınıf Öğretmenliği formasyon programını ve yan alan Halk Bilim programını tamamladım.1987 yılında Çukurova Üniversitesinde memuriyete başladım ve halen Ç.Ü.Eğitim Fakültesi’nde İlköğretim Bölüm Şefi ve İdare Amiri olarak görevime devam etmekteyim. Evli ve iki kız çocuğu annesiyim.

SuGibi_Şiir yolculuğunuz nasıl başladı?
Demet Duyuler_
Belirli gün ve haftalarda ezberimin güçlü olması nedeniyle ilkokul öğretmenimin en uzun şiirleri bana okutturmasıyla başladı diyebilirim. Bir de o kadar haylaz ve kıskanç bir çocuktum ki, oyun arkadaşı seçmeceli oyunlarda farklı tekerleme söyleyenlere “ben daha güzelini biliyorum” diye bir şeyler uyduruverirdim. Aklımda kalanlardan biri;

Kelebekler gülde
Kuşlar gökyüzünde
Gönlüm sende
Dere tepe
Köyden eve
Ara bul beni
Ebele, sobele

Dili tanıdıkça, sözcüklerin gücünü öğrendikçe, gerçek duygulardan imgelerle dolu bir yolculuğa emeklemeye başladım ve hala emeklemeye devam ediyorum.

Su Gibi_Etkilendiğiniz şair ve yazarlar oldu mu? varsa kimlerdir?
Demet Duyuler_
Öğrenimim Alman dili üzerine olunca zorunlu olarak Alman Edebiyatçıları okudum. Goethe, Günter Grass, Bertol Brecht beğendiklerimdir. Din, insan sevgisi, hoşgörü, paylaşım ve barış elçilerim, yol göstericilerim Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş…… Nazım Hikmet, Orhan Veli, Can Yücel, Özdemir Asaf beğeniyle okuduğum ve etkilendiğim şairlerdir diyebilirim. Şimdilerde hem geçmişin hem çağımın yazarlarını şairlerini fırsat buldukça okumaktayım. Beğendiklerimi özden okumam nedeniyle o an algılama ve duyumsama kanallarımda doğal olarak açık. Bu nedenle mutlaka etkilendiğim bir dize, bir satır, bir paragraf olmuştur. Bu da ayrı bir keyif vermekte.

Su Gibi_Şiir akımları, şiirde biçim, öz konusunda neler söylemek istersiniz?
Demet Duyuler_
Benim için şiirde biçim duygumu en iyi nasıl anlatıyorsam odur. Duygumu en iyi anlatmak için de iğne ile oya işler gibi şiiri işlerim. Her duygunun bir sesi, her duygunun kendi oluşturduğu biçimi vardır. Serbest nazım, adı serbesttir ama ses uyumu, tümce sıralanışı, mısra düzeni kendi içinde kurallar getirir. Bu kuralların biçimi de yıllarca okuduğum ustaların ilgime ve yeteneğime kattığı etkiler oluşturmuştur. Biçim, duygunun saf halini hissettiğim gibi karşıya anlatma şeklidir ve bunun doğruluğunu yanlışlığını da sezgilerim bulur. Biçime takılıp kalmadan önce duygularımı işlerim. Öz ise duygunun tam kendisidir. Hissetmeden şiir yazılamaz, hissettiğim de özün kendisidir.

Su Gibi_Niçin şiir yazıyorsunuz?
Demet Duyuler_
Hayda breee bu nasıl soru desem kızmazsınız değil mi? ..” Bir balığa niçin yüzüyorsun “ der gibi. Bilmiyorum desem.. Neyse.. ben yine de yanıtlamaya çalışayım… Herkesin kendini anlatma, ifade etme ve dünyaya karşı varlığını gösterme şekli farklıdır. Daha çok pastoral şiir yazıyorum sebebi ne ola ki diye düşünmüştüm. “Bazen güneşin, bazen çiçeğin günaydın dediğini fark ettim, ben de ruhsal durumuma göre karşılık verdim? . Nasıl bir tomurcuk toprak, su ve güneşi hissettikçe coşuyorsa ben de yaşadıklarımı duyumsadıklarımı dışa vuruyorum şiirlerimle.. Anlattıkça büyüyor, çoğalıyor ve kendim oluyorum. Şiir yazmam benim için sadece yazmak değil benim ben olma seçimim ve biçimim.

Su Gibi_Türk Şiiri ve edebiyatının geleceğine ilişkin düşünceleriniz nelerdir?
Demet Duyuler_
Şiir binlerce yıldır var ve Türk Dünyasında ozanların çok olması nedeniyle Türk Edebiyatının temelini şiir oluşturmaktadır düşüncesindeyim. Zaten İnsanlar var oldukça şiir de var olacaktır. Gelecek, yaşamı bir şekilde değiştirebilir ama bu gelişim ve değişim şiirin özünü değiştirmeden daha da zenginleştirerek sürekliliğine katkıda bulanacaktır inancındayım.

Su Gibi_Şiirin yaşam felsefenize kattığı anlamlar nedir
Demet Duyuler_
Edebiyat, insan, yaşam, dünya, sorumluluk...Optimist-pestimist ya da gülmek-ağlamak iki zıt kavram.. Kuşatan, saran, sarmalayan duygu bütünlüğü ve anlatımı.. görülen ve görülmek istenen, olumsuzluğu olumluluğa çevirmeye uğraşan bilinç… Bazen keskin bir bıçak gibi BEN’i uysallaştırma ve bundan beş duyu ve duyumsamayla hoşnut olan bir YÜREK ve bir DEMET.. Şiirde hayatı daha derin yaşıyorum. Hissetme yoğunluğum daha fazla bu da yaşamın ne kadar hızlı ve geçici olduğunu anlatıyor bana… Bu geçicilik duygusu ve hissetme yoğunluğu hem daha dürüst hem daha üretken yazmama neden oluyor.

Su Gibi_Şiirde gerçeklik ve soyutluk hakkında düşünceleriniz nedir?
Demet Duyuler_
Şiir duygudur ve hissetmektir. Bunlar başlı başına soyut kavramlardır. Temeli soyutken hayatta her şey şiirin konusudur ve şiirin başlangıç noktasıdır. Bu nedenle de şiir gerçekten yola çıkar. Şiir tek bir şeye indirgenemez bu nedenle gerçeklik soyut hislerle biçimlenip tekrar gerçek hale gelir.

Su Gibi_İnternetin şiirsel gelişime etkisi var mıdır?
Demet Duyuler_
Şiirsel gelişime değil ama şiirin gelişimine ve yaygınlığına etkisi olduğunu düşünüyorum.

Su Gibi_Şiirde kelimelerin gücü hakkında düşünceleriniz?
Demet Duyuler_
Şiirin varlığı kelime ile olur. Bütün ifadelerin doğru ifade edilmesi ise kelime ile olur.. Kelime şiirin mimari güzelliği, anlam yoğunluğu, doğru anlatımın doğru anlaşılmasının ve şairin kendisini ortaya bütün çıplaklığı ile koymasının aracıdır. Bu nedenle kelime güçlü değilse bina ne güzeldir ne de sağlamdır.

Su Gibi_Şiirde duygu yoğunluğunu bütününe yansıtmayı nasıl başarabiliriz?
Demet Duyuler_
Şiiri mısra mısra düşünmeyip bütün olarak düşünürsek bütüne duygu siner, yerleşir. Şiirin kompozisyonu içinde duygunun olayın yerleştirmesi yapılırken dizeleri birbirine bağlayan güçler koparılmazsa şiirin dizelerinden değil bütününden okuyucu tat alır ve duyguyu yakalar.

Su Gibi_Şiir kitap satışları neden yazım edebiyatına göre daha düşüktür, sizin yorumunuz nedir?
Demet Duyuler_
“Türkiye'de her üç kişiden dördü şairdir. Sanırım herkes kendini biraz şair hissediyor” demiş Aziz Nesin ve yaraya parmak basmış… Şiir yazma hevesinden şiir okumaya fırsat bulunmadığı kanısındayım. Hoş yayınevlerinin de yemek, astroloji, magazin dergileri, roman ve öykü vb. çok satıyor diye veeee şiir kitaplarının getirisi olmadığı için Şiirleri ve Şairleri pek umursamadığı yadsınamaz bir gerçek.. Ayrıca, şiir okumak ve şiiri sevmek daha üst düzeyde bir duyarlılık ve yazım bilgisi gerektiriyor ve ilköğretim çağında masal, öykü ve roman kadar şiir önerilmiyor.

Su Gibi_Şiirlerde tematik çalışmaya önem veriyor musunuz?
Yoksa konular kendiliğinden mi oluşuyor ve
tematik baktığınızda çalışmalarınıza seçimlerinizdeki yoğunlaşma hangi konulara?
Demet Duyuler_
Tematik pek çalışmam olduğunu söyleyemem.. Genellikle lirik ve dramatik karışımı yazdıklarım.. Toplumsal olgu ve olaylardan etkilenişim veya kaygılarım ise mutlaka bir biçimde imgelerime yansımışlardır... Şiirlerimde daha çok imalarım var. Umutsuzluk veya olumsuzlukla başlayıp, umutla veya olumlu bitirmek her zaman hoşuma gitmektedir.

Su Gibi_Zaman içinde değişime uğrayan dil yapımız için ne düşünüyorsunuz?
Demet Duyuler_
Şu bir gerçek ki; bilimde ve teknolojide yaşanan gelişmelere karşılık yeni kavramlara ve ürünlere karşılık geliştirilmediği için yabancı dilden sözcük dilimize olduğu gibi aktarılmakta.. İnternet, televizyon vb.. araçlar, dilimizde yabancı dillerin etkisinin artırdığı gibi Türkçe söz dizimini de olumsuz yönde etkilemekte.. Arı bir Türkçe ile çevirisi yapılmayan yabancı yazarların yayınlarında ise Türkçe okuyorsunuz ama anlatım kalıbı yabancı. Bunları okudukça ister istemez etkileşimle dil yapımız bozulmakta. Toplumda ün yapmış kişilerin yabancı sözcükler kullanmayı alışkanlık haline getirmesi ve onları izleyen kitlelerin onların konuşmalarını taklit etmelerini seviyor olması ayrı bir konu.. Kısaca diyebilirim ki, ulus olarak diline sahip çıkma, ulusal bilinçle ilgilidir. Bireyde ulus bilinci zayıf ise özgüven düşük ise dil bilinci de düşük olur inancındayım. Dilinden uzaklaşmak kültüründen uzaklaşmaktır. Dil bilim araştırmacılarının sorumluluğu olduğu kadar yazar ve şairlerin de sorumluluğu ve duyarlılığına ihtiyaç olduğu inancındayım.

Su Gibi_Şiirde gelmek istediğiniz yer nedir?
Demet Duyuler_
Şiirde gelinebilecek yer var mı ki? .. Yüreğimden dökülenleri kalemim yazdığı sürece yazmaya devam… Türk Dili Hocam ve mesai arkadaşım Değerli Şair Adnan YÜCEL “sözcüklerle çok oynuyorsun, imgelerin çok güzel, dök kağıda, ben fark ettim, bir gün mutlaka birileri fark eder, yüz tane şiir yaz üç beşi Türk Edebiyatına katkıda bulunsun, yeter” demişti... Yaşadığım süreç içerisinde görebilecek miyim? Bilmiyorum! ..

Su Gibi_Sevdiğiniz bir şiiri bizimle paylaşır mısınız?
Demet Duyuler_
Usta kalemlerden beğendiğim çok şiir var. Kendi şiirlerimde ise ayrım yapmakta zorlandım desem yalan olmaz. Ama Şiir Tadında Söyleşi olunca, ben de tadında bir güzellik yapıp antolojide yayınlamadığım bir şiirimi paylaşmak istedim.. Su gibi Grubuna ve okuyuculara teşekkür ediyor.. Şiir tadında kalmak dileğimle..Sevgiler Saygılar

Çingene

Uzun soluklu bir türkünün
Hüzün dolu göçebe gecesinde
Yorgun belleğe dalıp
Kırgın sevdalar ardından
Usanmaz umut sözcükleriyle
Yeniden betimleyerek aşkı
Düş örerken ben

Oturmuş güneşin gözüne
Dulda yapmış kendini kendine
Türküler sesleyip yüreğinden
Mevsim öbeklerine
Sevda nasırlı elleriyle
Tomurcuk desenli
Sepetler örüyordu çingene

En sevecen bir güzde
Bakışlarla sesli, söylemlerde sessiz
Hüzünlü türküleri bölerek
Geçerken kendi çizgimizden
Dokunduk birbirimize
Dudaklarımızda çatlak gülümseme
Çingene ben, ben çingene
Öldük az öncenin sessizliğinde

ÖYKÜSÜ

Şehla gözleri
Örülü emekleri
Düşlerle beklerken
Umudun kenarında
Umutsuz kalınca
Susuverdi ya türküleri
Bilenler sürdürsünler
Şölene dönük yürekleriyle
Çağdaş hüzünlerini