Schubertiana Şiiri - İsmail Aksoy

Schubertiana

I
Akşam karanlığında New York dışında bir yerde, sekiz
milyon insanın evini tek bir bakışla kapsayabildiğin
bir manzara izleme yerinde.
Oradaki devasa şehir, uzun bir parıltılı yığın, yandan bakınca
sarmal bir galaksi.
Galaksinin içinde, kahve fincanları tezgâhın üzerine itilmiş, vitrinler dileniyor yoldan geçenlerden, herhangi bir iz bırakmayan ayakkabıların bir velvelesi.
Tırmanan yangın merdivenleri, birlikte kayan asansör kapıları,
polisin kilitlediği kapıların ardında seslerin inatçı bir dalgası.
Birlikte batmış bedenler yarı uyukluyor metro vagonlarında, hızlı bir vızıltıyla ilerleyen o yeraltı mezarlıklarında.
Biliyorum da üstelik -bütün o istatistikler olmadan- tam şu anda biri
oralarda bir yerlerdeki odanın birinde Schubert çalıyor ve biri için işte bu tonlar her şeyden daha çok gerçektir.

II
İnsan beyninin sonsuz genişlikleri buruşmuş sığmış
bir yumruk büyüklüğüne.
Nisan ayında, tam da o bölgedeki ve tam da o samanlıktaki saçak altındaki bıldır yuvasına geri döner kırlangıç.
Transvaal'dan uçuyor kırlangıç, geçiyor ekvatoru, altı hafta uçuyor
iki kıta üstünde, kara kütlesinde yitip gitmekte olan tam da bu noktaya doğru yönelmiştir işte.
Ve bütün bir hayatın sinyallerini beş yaylı sazın oldukça sıradan akorlarında yakalayan adam
yani bir iğne deliğinden bir nehrin çağıldamasını sağlayan o adam
Viyana’lı şişman ve genç bir bey, ki gözlükleriyle uyuyan
bu adama dostları “Mantar” adını takmışlar,
dakik bir şekilde oturur yazı masasına sabahları.
Böylelikle nota yazımının o harikulade kırkayağı başlar kımıldamaya.

III
Çalıyor o beş yaylı saz. Ilık ormanlar arasından gidiyorum eve, altımda yaylanan toprak
büzüşüyorum doğmamış bir bebek gibi, uyuyorum, katlanıyorum ağırlıksız olarak geleceğin içine, bitkilerin düşüncelerinin olduğunu fark ediyorum birdenbire.

IV
Toprağın arasında batmadan gündelik hayatımızı yaşayabilmek için, öyle çok şeye güvenmek zorundayız ki!
Köyün üstündeki dağ eteğine yapışan kar kütlelerine güvenmek.
Güvenmek sessizliğin vaatlerine ve anlayışlı gülüşlerine, güvenmek kazayı bildiren telgrafın bizler için geçerli olmadığına ve iç tarafımızdan balta vuruşlarının birdenbire ortaya çıkmayacağına.
Çelikten yapılmış ve üç yüz kez büyütülmüş o arı sürüsünün tam ortasında, otobanda bizleri taşıyan tekerlek dingillerine güvenmek.
Fakat bunların hiçbiri gerçekte güvenimizi hak etmez.
O beş yaylı saz başka bir şeye güvenebileceğimizi söylüyor.

Neye? Başka bir şeye, ve o şey oraya kadar bir müddet refakat ediyorlar bize.
Merdivenlerden çıkarken ışığın sönmesi ve elin -güven içinde-
karanlıkta bulduğu kör tırabzanı izlemesi gibi mesela.

V
Sıkışıp oturuyoruz piyanonun başına ve dört elle
çalıyoruz fa minörü, aynı faytonda iki at arabacısı,
biraz gülünç görünüyor bu.
İleri ve geri taşıyor gibi eller çınlayan ağırlıkları,
sanki birbirlerine zıt ağırlıkları kımıldatıyoruz
o büyük terazinin kollarındaki dehşetengiz dengeyi bozmaya çalışan
bir deneydeymişiz gibi: sevinç ve acı aynı ağırlıktadır kesinlikle.
Annie "bu müzik çok destansı" demişti, ve dediği doğru.
Ama eylem adamlarına kıskançlık içinde yan bakanlar, aslında ruhlarının derinliklerinde kendilerinden tiksinirler katil olmadıkları için, kendilerini buraya ait hissetmezler.
Ve insanları alanlar ve satanlar, ve insanların satın alınabileceğine inanan niceleri de, kendilerini buraya ait hissetmezler.
Onların müziği değil bu. O uzun melodi kendi başına bütün dönüşümler içinde, arada sırada ışıltılı ve güçsüz, arada sırada kaba ve güçlü, salyangoz izi ve çelik tel.
Tam şu anda bizi takip eden inatçı uğultu
yükseliyor
derinliklerden.

[“GERÇEĞİN BARİYERİ”nden (1978)]

Tomas Tranströmer (1931-2015, İsveç)
Çeviren: İsmail Haydar Aksoy