SAKAT, ÖZÜRLÜ, ENGELLİ AYRIŞTIRMASI
Nedendir bilmiyorum bizim toplumumuzda ‘sakat’ sözcüğü hemen her kalıpta sıkça kullanılıyor. Bu işte bir sakalık var, aman sakatlık olmasın, sakatlıklar bizi buldu gibi. Bir sakatlık imidir gidiyor. Burada ‘sakat’ bir şeylerin ters gidişi, aksaklık, bir nevi yanlış olanın en basit anlatımı. Diğer bir anlamıyla vücudun hasta veya eksik olan bir yanı. Sakat sözcüğünde olmaması gerekenin vurgusu, dolaysıyla mahvedici bir soyutlama sezinlenebiliyor.
Özürlü sanki içerik açısından daha yumuşak; her ne kadar defolu mal yerine konma fikri insanlığa sığmasa da: Özürlü olan, hatalı, kusurlu, olağan dışı kısacası defolu olandır. Diğer bir ifadeyle, bir suçun elde olmadan yapıldığını ileri sürme, hoşgörü istemi. Burada sorunsal olansa, özürlü olarak hitap ettiğimiz grup, her ne kadar defolu da olsam bu benim suçum değil. “Dolaysıyla hoş görünüze sığınıyorum”, “aranıza karışır giderim”, demeye gelmesi. Neden varoluşumuzdan utanalım?
Lütfen dikkat edelim; Sakat olan %’de yüz işe yaramaz, mutlak gözden çıkarılması gerekendir, dışlanır. Özürlü olan ise defo derecesine göre pekala değerlendirilebilir olandır. Meta olma durumunu korur.
Diğer yandan içerik, yani (asıl) anlam formuna bakıldığında ‘engelli’ daha insanlık onuruna yakışır ve gerçekçidir. Engel, bir şeyin gerçekleşmesini önleyen sebep, müşküldür. WHO’ nun (dünya sağlık örgütünün) da tanımıyla, engellilik (Handikap: Bir yetersizlik veya özür nedeniyle yaşa, cinsiyete, sosyal ve kültürel faktörlere bağlı olarak, kişiden beklenen rollerin kısıtlanması veya yerine getirilememesi.) Burada ‘yetersizlik’ zaten Avrupa’da geniş kapsamlı bir kavram olarak kullanılan ‘yapamayanlar’ yerine kullanılmıştır. ‘Özür’ kelimesiyle ise toplumsal suç veya uyumsuzluk sonucu, bir nevi sözel (folklörik) yasaların vurgusu yapılmıştır. Kaynağı her ne olursa olsun; aslolan, “engeli en aza indirgeme” söz konusudur. Kavram olarak güzel olanda budur.
Toplumsal açıdan bakıldığında, engelli olan bireyle, diğer bireyler arasında asla eşitlikten bahsedilemese de, kendi iç barışı için, ‘engelli’ olmak asıl sorun değildir. Çünkü “Engelli”: bireye, bireyin birey olmaktan gelen haklarını küçümsemeyen, daha esnek bir görüngü ile değerlendirme olanağı veren bir kavramdır. Engelli kavramı: sakat veya özürlü tanımlamalarında olduğu gibi, yalnızca bireyin içinde bulunduğu olumsuzluğu kapsayan yıkıcı bir kavram değildir. Aynı zamanda engelli kavramı şu yada bu şekilde o engeli oluşturan mimari yapılarla veya rehabilite edilerek medikal destekle en aza indirgenmeliyken, aksine devamlı yerine yenilerini ekleyen mevcut sisteme bir gönderme yapar. Çünkü engelli olma durumu ve engel, toplumsal bir olgudur ve ayrı ayrı bireylerin sorunu olarak düşünülemez. Burada sorunun ismi ‘pekala’ engel olarak konulmuşsa, toplum olarak engelleri birlikte aşalım diyedir. Engelleri birlikte aşmak yerine, engel yaratmak, engelini engellinin yüzüne vurmak değildir de nedir? İşte ‘engelli’ bu can alıcı temanın vurgusudur.
Not:Yukardaki yazım, yürüyorum dergisinin 2002, 6. sayısında yayınlanmıştır.
Artık bu paradoksal, kof tatışmanın sonlanması dileğiyle..
Nurten Aktaş
Nurten AktaşKayıt Tarihi : 7.9.2008 22:00:00
Şiiri Değerlendir
© Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve / veya temsilcilerine aittir.
yazın için tşkler. fakat farkında mısınız bilmem bu yazınız başka sitelerde de yayınlanmış. bilmem haberiniz var mı?
http://www.myzurna.com/Forum/sakat-ozurlu-engelli-ayristirmasi-t21511.html?s=9e27eaec36ff5956f9790ea8dd143062&
bu siteyi bir kontrol ediniz. emek hırsızlığı da bir tür sakatlıktır!
Teşekkürler bu güzel ve anlamlı yazı için.......
bizler duygularımızın en güzel mutluluğunu
sizleri sevmekle biliyoruz
bizler yaşama sevincini
sizlerin insana değer verişinizden anlıyoruz
bizler toplumdaki gülümseyişimizin sadeliğini
sizlerin gönlündeki hoşgörüyle temenni ediyoruz
bizler yaşamla mücadelemizi
sizlerin kalbinizdeki sezginizden biliyoruz
bizler insana verilen değeri
sizlerin özdeğerleriyle alıyoruz
bizler inaçlıyız bizler güçlüyüz
çünkü yaşamdan nefes alışımız
herdaim sevgiye kucak açışımız
umutlarımız olsun hep birlikte gülüşümüz
Recep Özcan Çalışkan
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve / veya temsilcilerine aittir.
--------------------
Bu şiirin hikayesi:
bizler insan değilmiyiz bizler hoşgörülü değilmiyiz bizler gönül bahçelerimizde tüm sevda yüklü kardeşlik çiçekleri açan umut ikliminin yağmurları değilmiyiz bizler doğusuyla batısıyla kuzeyiyle güneyiyle bu ülkenin aynı motifinden mozayiğinden kilim kilim deseninden ilham almış anadolu insanlarıyız saygılarımla bu şiirimi hiç bir zaman insanlarımızı fiziki ve coğrafi nedenlerle ayrım yapmadığım tüm yaşanan insanlıklara atfen yazıyorum
TÜM YORUMLAR (11)