Şairliğin Aşamaları 2: Bencillik Aşaması

ŞAİRLİĞİN AŞAMALARI (2)

Yazımızın Birinci Bölümünde,şairliğin de aşamaları olduğunu söyledik. bu aşamaların 7 aşamada incelenebileceğini savunduk. (siz savunmayabilirsiniz.) Bu aşamaların ilk Bencillik aşamasıdır:

1.Bencillik Aşaması:

Şiirde manzume aşamasıdır. Kişi bol uyak bulma, dörtlükler yazma peşindedir. Anlam aslında ikinci plandadır. Dörtlükler arasında sık sık tutarsızlıklar görülebilir. Bazı özellikler çok belirgindir.

a.Dörtlüklerle şiir yazılması:

Dörtlüklerle şiir yazılması, hem geleneksel bir kalıp olması; şiirin ancak dörtlüklerle yazılabileceğinin farzedilmesi; kolay alışkanlık edinilmesi bakımından tipiktir. Bu aşamada değişik şiir biçimleri kullanılmaz; kişi bir şiir kültürüne sahip olduğunu gösteremez.

b.”Ben” in öne çıkarılması:

Şair bol bol,”ben” der, “bana” der; kendi acılarından söz eder. Sevgilisinin onu bırakıp gittiğinden, onun bir “insafsız” olduğundan söz eder. Yerine göre, kendisinin ne kadar iyi, ne kadar zavallı, ne kadar gariban olduğundan söz eder. Bu tip şiirlerde bol bol “ben” sözcüğünü görebilirsiniz. Bu “ben” sözcüğü bu aşamayı deşifre eden önemli bir “anahtar” sözcüktür.

c.Şiirde Karamsarlığın Hakim olması:
Genellikle şiirin havası kötümser bir hava taşır. Bu kötümserliği okuyan da hisseder.

d.Şiirin Şiir olmaması:
Kişi aslında düzyazı yazmaktadır ama bunun şiir olduğunu sanmaktadır. Arada sırada yapılan uyaklar, diğer ufak tefek teknikler bu nesri,şiir metni yapmaya veya taşımaya yetmez.

e.Dil de dağınıklık:
Kişi Türkçe'yi iyi, etkili, güzel kullanamaz. Eski sözcüklerin şiirini derinleştirdiğini sandığından bol bol Osmanlıca veya antik sözcükler kullanabilir. Başka dillerden alıntı yapabilir.

Yukardaki özellikleri gösterip de iyi şiir olmaz mı? Olur. İyi şiirin mutlak bir kalıbı yoktur. İyi şiir “ustalıkla” yazılmış bir şiirdir; iyi şiir “yaratıcılık” özellikleri gösteren bir şiirdir. Şiirin en ileri aşamalarında bile, alt aşamaların etkisi Temaları, veya özellikleri gözükebilir. Buna şaşmamak gerekir. Bir şiir dörtlüklerle yazılıyorsa, “İçinde “ben” kullanılıyorsa her zaman 1.Aşamada kalmış bir şiir demek değildir. Öyle ek özellikler taşıyabilir ki bu onu İYİ Şiir özelliklerine taşıyabilir.

Bir örnek:

(İlk Hece Denemem(Hece) )

Sayın Zehra Yılmaz’ın şiiri 1. Tip şiire güzel bir örnek olabilir:

Baharlarım hazan oldu
Gençliğim erkenden soldu
Derunum da ah! yarem var
Mutluluklar hayal oldu

Önce böyle değildim ben
Büktü belim eğildim ben
Yüreğim de yangınlar var
Gelmiyor yar delirdim ben

Durdu zaman geçmez oldu
Gönül dağım duman doldu
Aslının,Şirinin adı var
Benim derdim bitmez oldu

Söyleyinde gelsin artık
Dertlerimi alsın artık
Kış sonun da baharım var
O da bunu bilsin artık

Şiir de bol bol “Ben” kullanılmıştır; oldukça karamsar bir şiirdir. Şairin kendi evreninden dışarı çıkıp, dış dünyaya baktığı söylenemez. “Derunum” gibi eski sözcüler..kullanılmıştır.
Fakat okunabilecek, belli bir düzeyin üzerinde bir şiir sayılabilir.