"Kolektif alan kişiler için dıştan sürdürülebilir bir depo enerji alanıdır". Toplum geçici olarak sizle ama sizden önce ve sizden sonra da vardır. Siz olmasanız bile toplumların sizden, sizin bilincinizden bağımsız sürdürülebilir bir varlığı vardır.
Toplumun varlığı sizin dışınızda, insanlığın sürdürülebilir bir depo enerji kaynağı olmakla; "yapı ve inşa kolektiftir". Totem dönemden beri kolektif alan dün de vardı, bugün de vardı, gelecekte de olacak.
Hayatın dışında doğal olan "yerel bir coğrafi alan (dış dünya alan) etkisi" vardı. Oysa insanın dışında, yerel bir doğal etkinin yanında ikinci bir dışsal etki daha vardır. Bu etki kolektif alanlı ve toplumsal etkidir.
Kolektif alan izole bir ortam içindeydi. Yalın groteskti duygu ve düşünceleri "totem" üzerinde ortaklaşmaktı (mana-fetiş-sembolizm-simgecilik veya cisimleşme üzerinde ortaklaşmıştı).
O masal dağında ünleyen gazal
Güz ve hasret yüklü akşam bulutu
Güz ve güneş yüklü saman kağnısı
Babamdan duyduğum o mahzun gazel
Ahengiyle dalgalandığım harman