Nizami Gencevi: Hayatı, Biyografisi, Ese ...

Nizami Gencevi (Farsça: ن ظ ا م ی گ ن ج و ی Nezā mī Ganjavī , d. 1141 – ö. 1209) (Tam adı: (eigentl.) Nizâm ad-Dîn İlyâs Bin Yûsuf) - bugünkü Azerbaycan'ın Gence şehrinde doğmuş şair ve düşünür. Eserlerin Farsça yazmştır. Ailesi hakkında bilgi yoktur, eserlerinden babasının ismi Yusuf olduğu və annesinin Kürd kökenli olduğu anlaşılır[1][2][3].
Üç kez evlenmiş ve eşleri içinde Derbend hükûmdarı tarafından hediye edilen Kıpçak cariyesi[4] Afak'i çok sevmiştir. Dünyada Fars şairi olarak tanıtılan Nizami kendi eserlerinde özellikle memleketi Gence'ye olan sevgisini dile getirmişdir.
Nizâmî - (Nizâm ad-Dîn İlyâs Bin Yûsuf) 'un Doğumunun 850 Yılı Nedeniyle Rusya Merkez Bankasınca 1991 Yılında Tedavül Edilmiş Hatıra Parası
İlk kez Leylâ ile Mecnunu mesnevi şeklinde yazanlardandır. Şiirlerinin çoğunu Farsça yazmıştır. Hemse (خ م س ه Khamse) ya da Beş mücevher (پ ن ج گ ن ج Panj Ganj) denilen eserleriyle meşhurdur.
Hüsrev'in bir pınarda banyo yapan Şirin'i görüp aşk oluşu (Hüsrev ve Şirin 17. bölümünden)

Hemse

Sırlar Hazinesi (م خ ز ن ا ل ا س ر ا ر Makhzan al-Asrā r; 1176) : Erzincan'daki Mangucakların Bahmanşah bin Davud'a armağan edilmiştir.
Yedi Güzel (ه ف ت پ ي ك ر Haft Paykar) : Sasani Hanedanı'nın V. Behram ve eşlerini anlatan şiir.
Leyla ve Mecnun (ل ي ل ى و م ج ن و ن Laylā o Majunū n; 1181) : Şirvanşah Aksitan'ın siparişi üzerine yazılmıştır.
Hüsrev ve Şirin (خ س ر و و ش ي ر ي ن Khusraw o Shī rī n; 1177 - 1181) : Sasani Hanedanı'nın I. Hüsrev ile prensesi Şirin arasında yaşanan aşk anlatan bir şiir. İldenizliler hükûmdarı Cahanşah Pehlevan ve Kızıl Alslan ve Selçukluların son sultanı III. Tuğrul Bey'e övgü sözleri yazılmıştır.
İskendername (ا س ك ن د ر ن ا م ه Iskandar Nā ma) : 'Şerefname' (ش ر ف ن ا م ه Sharaf Nā ma; 1196-1200) ve 'İkbalname' (ا ق ب ا ل ن ا م ه Iqbal Nā ma 1200-ölüm) olmak üzere iki bölümden olan ve 'İskender Zülkarneyn''in hayatını anlatan şiir.

Kaynakça [değiştir]

^ V. Minorsky, Studies in Caucasian History, Cambridge University Press, 1957, p. 34.
^ Jan Rypka, ‘Poets and Prose Writers of the Late Saljuq and Mongol Periods’, in The Cambridge History of Iran, Volume 5, The Saljuq and Mongol Periods, ed., Published January 1968, p. 578.
^ V. Minorsky, 'review of G. H. Darab translation of Makhzan al-Asrar' 1945 Minorsky, BSOAS., 1948, xii/2, 441-5)
^ Iraj Bashiri, 'The Teahouse at a Glance' - Nizami's Life and Works, 2000.