Nevruz ve Diriliş Şiiri - Yorumlar

NEVRUZ ve DİRİLİŞ

Tabiat kuş uykusundan uyanmaya başlıyor. Her canlıda diriliş hâkim oluyor. Güneş ısı ve ışığını tüm dünyaya (iki yarım küreye) eşit olarak yayıyor. Güneş, Koç burcuna giriyor. Doğaya karşı ısı ve ışıktaki eşitlikler insanı dahi hayrete sevk ediyor. Hayretin güzel sarhoşluğuna kapılan insanlar bu günleri bayram neşvesi içerinde kutlamaktadırlar. Günümüzde olmasa da daha önceki dönemlerde bu günlerde kadın, erkek, genç, yaşlı, zengin fakir hiç ayrım olmaksızın aynı mekânlarda toplanırlardı. Herkes kendi ateşiyle, yakılacak o büyük ateşe alev katarlardı. Ateşin temizleyici gücüne inançlarından olsa gerek, hep birlikte yaktıkları bu ateşe işledikleri günahlarını atar ve tertemiz olma yolunda büyük gayret sarf ederlerdi. Dargınlar barışır/barıştırılır ve zenginler mallarından infakta bulunarak fakirliği ortadan kaldırırlardı. Fakirliğin doğurduğu ahlaki yozlaşmayı da kaldırmış olurlardı. Daha sonra ise herkesin birlikte aldığı büyük kazan yine herkesin bir ucundan tutmasıyla yanan ateşin üzerine konurdu. Kazanın içerisine herkes toplayıp getirdiği doğanın en değerli nesnelerini koyarak “sümölök” adında bir macun elde ederlerdi. Bu macunun faydasına gönülden inanmaları nedeniyle kazanda hiç sümölök bırakılmayacak şekilde yenilip bitirilirdi.

Tabiatın merkez öğeleri olan su, ateş, toprak ve tüm canlı-cansızlar tabiatın yaratıcısı tarafından eşit kılındığı inancı felsefesiyle herkes kendi lisanı halleri ile cins-makam ayrımı gözetilmeksizin ilahi güce dua ederlerdi. Aynı dua ve yakarışın bu günde olması ise herkesin kendi günahlarından arınmada yine eşitliğe inancındandır.

Bu günün birçok kavimler tarafından kutsallığının kabul edilmesinde dini motiflerin ağır bastığı gözlerimizden kaçmamaktadır. Dünyanın yaratılışı, ilk insanın dünyaya ayak basması, ilk insanların (Âdem ile Havva) kutsal o beldede buluşması, Nuh’un gemisinin karaya oturması, Yusuf’un kuyudan kurtulması vs. gibi önemli olayların bu günde gerçekleştiği inancı (mitolojisi) insanlar nezninde bu güne karşı verilen değerdeki kutsiyeti artırıyordu. Her ne kadar ilahi motiflerle süslü bu günün bizim inanç değerlerimizle örtüşmese de kendi içerisindeki değerlerle örtüştüğüne şahit olmaktayız. Çünkü onların inanç sistemlerinde doğaya egemen olma anlayışı hâkim değildir. Aksine doğayla içi içe olma düşünce ve inancı hâkimdir.