Ne çıkar? Şiiri - Mehmet Çoban

UYGURLAR Vikipedi, özgür ansiklopedi Sincan Uygur Özerk Bölgesi Uygurlar (Uygurca: ئ ۇ ي غ ۇ ر Uyghur) , çoğunluğu Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan Türk halkıdır. Dilleri Türk dillerinden Uygurca'dır. Uygurlar, geçmişde Çin ile dostça ilişkiler kurmuş, ticareti geliştirmiştir. Böylece, köyler ve kasabalar gelişerek kalabalık şehirler haline gelmiştir ve bu nedenle ilk yerleşik hayata geçen Türk devleti, Uygur Devleti olmuştur. Bunun sonucunda tarım ve mimari gelişmiştir. Tahta harflerle matbaacılık yapan Uygurlar, kâğıdı da kullanmışlardır. Bu sayede yeni bir alfabe oluşturmuşlardır. Bu alfabe 14 ila 18 harften oluşur. Uygurlar, kendi dinleri dışında diğer dinlere de hoşgörülü davranmıştır. Uygur halkı iki defa, 1933 ve 1944 yıllında, kendi otonom cumhuriyetini kurmuşdur. Çin Halk Cumhuriyeti 1949 da Doğu Türkistanı işgal ederek, Uygurların 1944 den beri var olan 2. Doğu Türkistan Cumhuriyetini yok etmiştir. Uygur halkı, Çin içerisinde kendi geleneklerini ve kültürlerini sürdüremediklerinden yakınmaktadır. Uygurlar, her ne kadar sözde özerk bir cumhuriyete sahip olsalar da, Çin egemenliğine girdiklerinden beri bağımsızlıkları için mücadele etmektedirler. Uygurlar, Mani dininin terimlerini Türkçe'ye çevirerek ulusal kimliklerini koruma uğraşısı içinde olduklarını göstermişlerdir. 11 Eylül 2001 olaylarından sonra Çin hükümeti her türlü Uygur direnişini islamist terör diye adlandırıp, yasa dışı göstermek için çaba sarf etmektedir. Bazı insan hakları örgütlerine göre, Doğu Türkistanda 1990 den bu yana 700 Uygur Türkü idam edilmistir. Çin Uygur Türkünü YOK ETMEK İSTİYOR çünkü Amerikan - İngiliz ajansları kaynaklı haber yapan Türk medyasının yazamadığını Yunan gazetesi yazıyor.. Petrol, doğalgaz ve en kaliteli pamuk Sincan bölgsinde.. - 10 Temmuz 2009 / 19:05 ENSONHABER.com / ÖZEL Çin'in Sincan eyaletinde artık sakin bir ortam ve güven hâkim. Bölgenin yerel halkı Uygurların başlattığı ve yüzlerce insanın ölmesine neden olan gösterilerin kanla bastırılmasından (Çinli Han halkının ellerinde demir sopalarla yolda rastladıkları her Uygur'u ölesiye dövmeleriyle büyüyen olaylardan) sonra, ordu bölgede sükûneti sağladı. Doğalgaz bulundu unutulan bölge hatırlandı Uygurlar Çinli değil Türk Uygurlar bir Türk halkıdır. Çinlilerle herhangi bir etnik ilişkileri yok. Türkçe konuşuyorlar, kendi kültürleri var ve Müslümanlar. Yaşadıkları bölge 1884 yılında tamamen Çinlilerin hakimiyeti altına geçti, fakat yine de 1944-1949 yılları arasında kendi bağımsız devletlerini ilan ettiler (Doğu Türkistan Cumhuriyeti) . Söz konusu devlet, 1949'da Mao hâkim olduğunda son buldu. Petrol ve doğalgaz bulundu unutulan bölge hatırlandı. Kaliteli pamuk 'Sincan Uygurları Özerk Bölgesi' on yıllar boyunca sefaletine terk edilmiş, az-çok herkesten tarafından unutulmuştu. Zamanla Çin'de kapitalizmin gelişmesinin ardından, özellikle de son yirmi yıldan bu yana, durum değişti. Sincan'da petrol ve doğal gaz bulundu. Çin'in en çok ve en kaliteli pamuğunun üretildiği Sincan'ın pamuğu, bütün dünyaya giysi imal eden Çin dokuma sektörü için büyük bir değer kazandı. Uygurların acı sonu: Sincan zenginleşti Uygurlar fakirleşti Sincan zenginleşti Uygurlar fakirleşti. Sincan büyük bir hızla ekonomik açıdan kalkınmaya başladı ve son yıllarda yıllık kalkınma hızı yüzde 11'e ulaştı. İşin çelişkili yanı, bu kalkınma Uygurlar için oldukça acı oldu. Çinli Hanlar (bu etnik grup, ülke nüfusunun yüzde 92'sini oluşturuyor, yani 1,3 milyar kişi) bölgeye yerleşmeye başladı. 1949 yılında nüfusun yüzde 6'sını oluşturan Hanlar bugün yüzde 41'ini oluşturuyor. Uygur tüccar ve işadamlarını yok ettiler Çinli Türkleri ekonomik hayattan siliyor. Sincan'a göç edenler sadece tarımla uğraşan ya da sanayide çalışan işçiler değil, küçük, orta ve büyük işletme sahipleri de bölgeye yerleşmeye başladı. Ekonomik güçleri sayesinde Uygur tüccar ve işadamlarını yok ettiler ve Uygurlar toplumlarının kontrolünü kaybettiklerini hissetmeye başladılar. Başka bir ifadeyle, ekonomik kalkınmaya rağmen hayatlarının değişmediğini, hatta bu kalkınmanın Hanların ekonomik ve sosyal açıdan güçlenmesi için olduğunu görmeye başladılar. SİTEME KOYDUĞUM HAFTANIN MAKALESİ.. www.mehmetcoban.com ÇİN, ÇEN, ÇUN Dünyanın bir ay önceki tablosunun görünümü şöyle… Amerika’da başlayan kriz nedeniyle, Amerika ve batı liderliğindeki küresel kriz büyük çöküş içinde. ÇİN küresel krizden etkilenmeyen tek ülke, AMERİKA ve BATI, TÜRKİYE’YE ORTADOĞU’DA yeni rol biçme gayretinde. TÜRKİYE ile İRAN arasında ciddi sözleşmeler yapılıyor. İRAN ile ÇİN arasında güçlenen siyasi, ekonomik ilişkiler var. Ve TÜRKİYE son günlerde ÇİN çıkartması yaparak, İRAN, ÇİN, TÜRKİYE üçlemesine girmek istiyor. Siyasi, ekonomik gücüne güç katmak istiyor. Bütün bu gelişmeler herhalde AMERİKA ve BATI lehine olmayacaktır. İşte tam bu noktada, ÇİN’DE TÜRKİYE CUMHURİYETİ devletinin ve halkının elini kolunu bağlayacak olaylar gelişmeye başlıyor. ÇİNİN SİNCAN bölgesindeki UYGUR TÜRKLERİ özgürlük savaşını ilerletiyor ve ÇİN bölgeye saldırıyor. Böylece TÜRKİYE ÇİN ilişkileri bir anda durduruluyor. Hâlbuki Cumhurbaşkanının ÇİN çıkartması, birlikte giden iş adamlarının iş bağlantıları gerçekten takdire şayan. Ama şimdi Türk basınında ÇİN mallarına karşı boykot çağrıları var. ÇİN yapımı ürünlerin satışı engellenmek isteniyor. . Uygur Türkleri ile Türk halkı arasındaki etnik, kültürel, dinsel, duygusal bağ kullanılarak, TÜRKİYE ÇİN ilişkileri, AMERİKA ve BATI lehine daha kurulmadan engellenmiş oluyor. IRAK, Amerikan işgali sonucu bölgede kanayan yara. Henüz kendi içinde bütünleşmesine sağlayamadı. Irak’taki, Şiiler, Sünni Araplar ve Kürtler arasındaki ciddi gerginlik had safhalara çıktı. Amerika Irak’taki başarısızlığını örtmek için, bir an önce çekilmek istiyor. Ancak Amerikan çıkarlarının ekonomik olarak korunması tehlikeye giriyor. Bu durumda, İRAN ile mezhebi köken ilişkisi olan Şiiler. Araplarla etnik ve mezhep kökenlisi Sünniler, oluşan Irak yönetiminde güçlü iktidar savaşına sahipler. Kürtler ise biraz dışarıda kalmış görünüyor. Irak petrolleri ise, çoğunlukla Kürt bölgelerinde görünüyor. Peki, Amerika çıkarsa ne olacak? Amerikan ve batı şirketlerinin haklarını kim savunacak? Şiiler mi? Sünniler mi? İran her an Şiiler üzerinde etken olabilir? Sünni Araplar ise, Amerikan işgaline karşı diş biliyorlar. Ki eski Saddam rejimi Sünni Arap kökenli. Her an eskiye özlem doğabilir. Öyleyse tek seçenek var. KÜRTLERİ TÜRKİYE ile yakınlaştırmak. VE BİR HABER, IRAK KÜRTLERİ TÜRKİYE’YE KATILABİLİRİZ DEDİ. Fikir fikirdir. Atılır ortaya. Tartışılır. Hele ülkemizde artık sakızdan beter çiğnenir. Peki, böyle bir durumda sonuç ne? İki olaya, iki habere bakalım. 1. ÇİN Sincan bölgesindeki özerk UYGUR TÜRKLERİNE saldırdı. Böylece TÜRKİYE ÇİN ilişkileri daha başlamadan bozuldu. 2. IRAK KÜRTLERİ TÜRKİYE’YE KATILABİLİRİZ DEDİ. Bölgede TÜRKİYE gibi hâkim rol oynamak isteyen İRAN düşünmeye başladı. Acaba TÜRKİYE benden habersiz iş mi çeviriyor? Zira İRAN içinde yaşayan ve 1979 şeriat devrimini yapmış. İRAN İSLAM CUMHURİYETİ’NİN kurulmasında ortak rol oynamış güçlü, sayısal olarak azımsanmayacak KÜRK KÖKENLİ halk var. Son günlerin iki olayı çok anlamlıdır. AMERİKA VE BATI’YA rağmen başlayan TÜRKİYE, İRAN, ÇİN ilişkileri şimdi ÇATIRDIDA. KİMİN İÇİN? KİMİN LEHİNE? AKTÖRLER, BİR TARAFTA UYGUR TÜRKLERİ… DİĞER TARAFTA IRAK KÜRTLERİ… Haydi, çıkın işin içinden... Olaylar sanki şunu söylemek istiyor. TÜRKİYE bırak AMERİKAN VE BATI ilişkilerinden koparak güçlenmeyi… Sana biçilen ROL AMERİKAN VE BATININ ORTADOĞU’DAKİ JANDARMASI OLMAKTIR. Türkiye’de yaşayan halktan biri olarak biz ne söyleyebiliriz? EY AMERİKA VE BATI ARTIK ÇEKİN ELİNİZİ İLİŞKİLERİMİZDEN Mİ? YOKSA HAKLISIN EY AMERİKA VE BATI SENSİZ BANA ASLA HAYAT YOK MU?