İttifak içindeki kolektif mülkiyetin üretim hareketi, mütekabiliyet esasına göreydi. Oluşan temel hukuk buydu. Oysa özetle söyleyecek olursak, köleci sistemde adalet; adalet kavramına nerden baktığınıza bağlıydı. El; mal, mülk sahipliğinin gözü ile adalete bakıyordu. Bu bakışla El, adaleti mülkün temeli yapmıştı. Bu nedenle de adaletliydi. Oysa köle gözü ile baktığınızda El adaletsiz olmanın daniskasıydı (en güzel örneğiydi).
El, ilk takdiri yaptığında İbrahim’e, Nemrut’a, Sargon’a vs. mal, mülk verip; eski mütekabiliyet esasına göre kendi takdiriyle herkesi grupları kuşatan bir adalet içinde olmadığını fark etmiş olacak ki, yeniden ve ikinci bir kez adil olmanın kaygısı ve telaşı içine girmişti.
Birinci takdire göre El’in ikinci takdiri göz boyama, öfkeli yoksulluğun ve kölelerin islim gazını almaydı. Bu eski ve ilk adalet tarzı olan takdir, sürecin ikinci aşamasında acıyan, merhamet eden, lütfeden, vaat eden, dünyadaki yaşamın karşılığını ahiret yaşamıyla değişen bir adalet içinde olmasıyla El, ikinci bir adalet türüyle kendisini ortama ihale etmiştir.
El, mal-mülk vermediklerine acıyıp, merhamet ederek adaletli oluyordu! Bu kez de yoksun kıldığı yoksul nefislere umudun adaleti olmuştur! İlk adaletinde İbrahim’e Nemrut’a mal verişte somut iken, ikinci adaletinde vaat kar ve soyuttur.
Tamamını Oku
Bu şiir ile ilgili 0 tane yorum bulunmakta