Medine Kayapınar: Hayatı, Biyografisi, E ...

MEDİNE KAYAPINAR

Halk ozanı ve şair Medine Kayapınar 1935 yılında Sivas ilinin Gürün ilçesine bağlı eski adı Celikhanyurt olan Yazyurdu nahiyesinde dünyaya gelmiştir. Şirlerinde Medine mahlasını kullanmıştır. Babası Ömer Kişiler sülalesinden Yazyurdu köyünün muhtarı Arif Sat bey, annesi Pınarbaşı Uzunyayla Çerkezlerinden Seher hanımdır. Anadolunun o yıllardaki şartları göz önüne alındığında, Medine Kayapınar'ın çocukluğu babasının köy muhtarı olması hasebi ile ekonomik olarak nispeten daha iyi şartlarda geçer. Dönemin adetleri gereğince ailesi Medine'yi ilkokula göndermek istemese de, nahiye ilkokulu müdürünün telkinleri neticesinde babası Arif bey kızını ilk okula yazdırmayı kabul eder. İlkokulda eğitim hayatı çok başarılı geçen Medine, ilk şiir yazma denemelerine büyüklerinden de etkilenerek bu dönemde başlar. İlkokulda çok başarılı bir öğrencilik dönemi geçiren Medine için öğretmeni Hamit Domaniç, babası Arif beye "Arif ağa Medineyi mukakkak okut, senin servetine bedeldir" demesine rağmen Medine ilkokuldan sonra eğitimine edemez ve ev işlerinde annesine yardımcı olmaya başlar. Medine on sekiz yaşına geldiğinde, doğduğunda beşik kertmesi yapıldığı halasının oğlu Süleyman Kayapınar ile töre gereği evlendirilir. Celikhanyurt'dan 55-60 km uzaklıktaki Karadoruk köyü Çöplü mezrasına at üstünde gelin giden Medine'nin yeni hayatı kayınvalidesi olan halasının yanında çok zorlu ve çetin geçmiştir. Şair o yılları "Eşimin abileri ile evli olan iki eltim, eşim Süleyman beyin kızkardeşinin gelin gittiği ailenin kızları olduğu için halam onlara pek ses çıkarmaz, daha çok bana yüklenirdi" şeklinde açıklamıştır. Kayınpederi Arif ağa binlerce dönüm çift sürülen arazisi olan varlıklı bir kişidir. Tüm ailenin birlikte kaldığı konakta, çalışanlarla beraber yaklaşık 35 kişi yaşamaktadır. Ayrıca ağılda 300 koyun vardır. Her gün koyunların sağılması, 35 kişinin doyurulması işi Medine'nin günlük görevleridir. Bu süre zarfında işerden dolayı doğan çocuklarıyla ilgilenememesinden dolayı Medine ve Süleyman Kayapınar çiftinin doğan 4 çocuğu bebek iken vefat eder. Şair o günleri "büyüklerin yanında çocuklarla ilgilenmek onları sevmek ayıp görülürdü, o yüzden çocukların yanına varamazdık" şeklinde aktarmıştır. Dört çocuğunu daha 3 yaşına varmadan kaybetmek, Medine Hanımın hayatını oldukça acı ve sarsıcı etkilemiştir. Daha sonra eşi Süleyman beyin çiftçilik işlerini bırakıp, bir otobüs alarak Sivas-Gürün hattında yolcu taşımacılığına başlamasından dolayı Gürün ilçesine taşınırlar. Güründe eşi ve çocukları ile ayrı eve çıkan Medine hanımın hayatı artık eskiye nazaran nispeten daha rahattır. İki erkek dört kız evladı olan Medine hanım 2023 yılında vefat edene kadar Gürün’ün Karatepe mahallesindeki evinde ikamet etmiştir.
Medine Kayapınar aşıklık geleneğinden gelen bir ailedendir. Birçok sanatçı tarafından seslendirilen Ömer’in Ağıdı (Yoncalığın İnce Yolu) adlı türküye konu olan, Gürün ve ahalisinde meşhur Mıstığın Ömer amcasıdır. Türküye yakan kişi ise halası Yeter Boyraz hanımdır. Gerek ailesinin yaşadığı acılar, gerekse çocukluğunda ve gençliğinde kendi yaşadığı acılar Medine Kayapınar’ın halk şiirine ve aşıklığa yönelmesinde etkili olmuştur. Daha ilkokula başlamadan kendisinden küçük beş kardeşini kaybeden şairin, çocuk yaşta iken ilk şiir denemeleri ağıt niteliğindedir. Ayrıca evlendikten sonra iki oğlunu ve iki kızını küçük yaşlarda kaybetmesi aşıklık yeteneğinin iyice ortaya çıkmasına neden olmuştur. Medine’nin yaşadığı acıların ve kaybettiklerinin ardından yaktığı ağıtlar ondaki şairlik yeteneğinin ilerlemesine vesile olur. Daha çok yaşadığı acıları ve dertleri şiirlerinde dile getiren şair çeşitli konularda şiirler üretmiştir. Aşıklık ve şiir konusunda herhangi bir eğitim almamasına ragmen oldukça başarılı şiirler yazmıştır. Şiirlerinde dertlenme ve akabinde ağıt baskın nazım türleridir. Ayrıca koşma ve semai en fazla kullandığı nazım şekilleridir. Nazım birimi olarak dörtlük, ölçü olarak ise hece ölçüsünü kullanan şair, tek ayaklı şiirlerden ziyade döner ayaklı şiirler söylemiştir.
Sivas ve yöresinin yetiştirdiği önemli kadın aşıklardan olan Medine Kayapınar, şiirlerini irticalen söyleyip ve kaleme almadığı için zaman içinde pek çok şiirini unutup kaybetmiştir. 2000’li yılların sonuna doğru hatırladığı şiirleri bir kitapta toplanmıştır. Klasik anlamda herhangi bir ustası olamayan ve şiirlerinde kendi adını mahlas olarak kullanan şair saz çalmadığı ve kadın olması hasebi ile aşıklık geleneğinin icra edildiği ortamlarda bulunmadığından dolayı pek tanınmamıştır. 2016 yılında TRT tarafından çekilip yayınlanan “Ömür Dediğin” belsesel programına eşiyle birlikte katılan şair, programda hayat hikayesini kendi ağzından anlatmıştır.

Eserleri

GÜRÜN,ÇÖPLÜNÜN EVLERİ,HERİF GAYRI TERGE BUNU,KENDİME ŞİİR,