Manifesto Şiiri - Dinmez Er

*Manifesto üzerine: Şiir, öncü hareketlere belli dönemlerde şiddetle ihtiyaç duyar. Bu öncülük de bazen manifestolarla bazen de sessiz sedasız şiir kitaplarıyla sağlanır. İkisi bir aradaysa zaten yeni zamanların ruhu, seslendiricisini, temsilcisini bulmuş demektir. Sürrealistler, Dadaistler herhalde böyle düşündükleri için manifestolara ihtiyaç duymuşlardı. Son yıllarda okuduğumuz “Soylu Yenilikçi Şiir, Madde Şiir, Organik Şiir” vd. gibi manifestoları da bu eğilimden farklı düşünemeyiz. Manifestoların iddialı metinler olması hem güncele dair bir sorumluluğu hem de geleceğe dair bir sezgiyi gereksinir. Bazen iyi bir şiir, manifesto yerine geçer. Sözgelimi Turgut Uyar’ın “Geyikli Gece”si veya Edip Cansever’in “Çağrılmayan Yakup”u birer manifesto sayılabilir. Yine de şair eğer şiirle yetinmek istemiyor ve iddialarını daha farklı kanallardan seslendirmek istiyorsa manifesto veya manifestik deneme/ eleştiri yazmayı gereksinir. Bu anlamda Ahmet Haşim’in, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, Attilâ İlhan’ın, Cemal Süreya’nın (ki, İkinci Yeni içinde en zengin, sağlam, bilinçli denemeler onunkilerdir), Sezai Karakoç’un, İsmet Özel’in, Baudelaire’in, Octavio Paz’ın, Rilke’nin, Mayakovski’nin bazı denemeleri şiir tarihine manifesto diye kaydedilmiştir.