Leylâ Vü Mecnûn 1701-1800 Şiiri - Fuzuli

Gel mülküne bâğuna güzer kıl
Mahsûl ü menâfi‘e nazar kıl

Munı deyüp ol garîb ü hayrân
Dutdı reh-i bâdiye kemâ-kân

Bu İbni Selâmun Leylî visâline râğıb olduğıdur ve Bu da‘vâda subh-ı ümmîdi kâzib olduğıdur

Sâkî bize râhat-ı revân ver
Cânsuzlara himmet eyle cân ver

Kıl mest bizi mey-i mugândan
Evvel hoş ü hurrem eyle andan

Sor kim nişedür sebât-ı âlem
Encâm-ı ferah nihâyet-i gam

Dünyâ işi i‘tibârsuzdur
Çerhün revişi karârsuzdur

Çoh kimsene genc içün çeker renc
Gayrine nasîb olur anun genc

Gör anı ki her nihâl-i ser-keş
Sudandur ü sarfın eyler âteş

Takdîredür asl-ı emr mensûb
Hoşdur bu ki tâlib ola Matlûb

Çün İbni Selâm bildi hâli
Meydân-ı murâdı gördi hâlî

Cem‘ etdi ekâbirin diyârun
A‘yânını ehl-i rûzgârun

Gönderdi nikâh içün besî mâl
Şart etdügin etdi cümle irsâl

Min zerrîn-na‘l rahş-ı tâzî
Mısrî vü Irâkî vü Hicâzî

Min câriye vü gulâm-ı zîbâ
Pîrâyeleri harîr ü dîbâ

Min nâka nebât-ı kand yüklü
Nesrîn derilü benefşe tüglü

Min tabla abîr ü anber ü müşg
Yüz yük güher-i ter ü zer-i huşg

Esbâb-ı nikâh olup revâne
Kâbîni kesildi nakd-i câna

Leylî bu cefâdan oldı âgâh
Kim buldı bahârına hazân râh

Ümmidi gözine doldı toprağ
Maksûd nihâli tökdi yaprağ

Aks-i garaz oldı sûret-i hâl
İdbâra mübeddel oldı ikbâl

Gül ister iken sataşdı hâra
Nûr ister iken dutuşdı nâra

Efgân ile mâtem etdi sûrı
Mâtem-kede mahfil-i sürûrı

Meşşâta silerdi zülf ü hâlin
Arturmağa zîb ile cemâlin

Ol âh u sirişk ile demâdem
Hâli güm ederdi zülfi derhem

Eğmezdi hilâli vesmeye baş
Gözden giderürdi sürmesin yaş

Gîsûsı çekerdi şâneden ser
Bir bâr idi gerdeninde gevher

Gözgüye keder verürdi âhı
Zulmât-ı hat istemezdi mâhı

Pâ-bûsına bulmayup hınâ dest
Kılmışdı nekâreni üni pest

İklîle ruhı ururdı âteş
Buy-i hoş ana gelürdi nâhoş

Ta‘ne tikeninden etmeyüp bâk
Gül kimi kılurdı geydüğin çâk

Her lahza kılurdı âh ü feryâd
Derdi ki elünden ey felek dâd

Senden bu midi menüm murâdum
Devrânuna bağlu i‘tikâdum

Vaslını tevakku‘ etdüğüm yâr
Bi’llâh bu değül yanılma zinhâr

Ol nakş-ı sahîfe-i vefâdur
Bu tarz-ı cerîde-i fenâdur

Ol garka-i bahr-ı zevk-i cândur
Bu mahv-ı tena‘‘um-ı cihândur

Ol hayr yolına râh-berdür
Bu başladuğı tarîk şerdür

Cânânesi içün ol diler cân
Öz cânı içün diler bu cânân

Men anunem ol menüm ezelden
Sahla bu alâkanı halelden

Ey çerh bu akd olanda muhkem
Belkim yoh idün arada sen hem

Gel terk-i tegallüb ü sitem kıl
Tanrını arada gör kerem kıl

Verme kavîye zaîf mâlin
Düşmenlere dûstlar halâlin

Mecnûnumı sanma kimseden kem
Bir merd-i reh-i belâdur ol hem

Ey İbni Selâm-ı bî-ser-encâm
Bilsen sana mekr edüpdür eyyâm

Mecnûna koyupdur ad Leylî
Eyler seni ola kim tesellî

Sen kâm-ı dil iste men belâyem
Sen genc dile men ejdehâyem

Ammâ demezem işün hatâdur
Nisbet mana gâyet-i atâdur

Kurtar meni atadan anadan
Bir gam yeğ olur iki belâdan

Derd ile kılurdu nâle vü âh
Esbâb-ı tecümmülinden ikrâh

Devrândan edüp figân ü feryâd
Bu şi‘ri ohurdı ol perî-zâd

Bu gazel Leylî dilindendür

Hilâf-ı re’yüm ile ey felek medâr etdün
Meni gül ister iken mübtelâ-yı hâr etdün

Mürûr-ı ömrde bir dönmedün murâdum ile
Döne döne mana zulm etmeği şiâr etdün

İhânetümde nedür bilmezem murâdun kim
Azîz-i âlem iken hâr ü hâk-sâr etdün

Ümîd-vâr idüm evvel ki bir neşât görem
Binâ-yı mihnetümi şimdi üstüvâr etdün

Cefâ eliyle kılup çâk perde-i sabrum
Nihân olan gamumı halka âşikâr etdün

Vefâda vermeğe cân vermedün mana mühlet
Meni bu ahd vefâsında şerm-sâr etdün

Bir özgeni mana yâr eylemekdesen gûyâ
Menümle yâr olanı özge ile yâr etdün

Meğer bilindi Fuzûlî sana felek hâli
Ki varını bu cihânun yoh i‘tîbar etdün

Tamâmî-i sühan

Ol nev‘ görenler ıztırâbın
Tezyîn ü cilâdan ictinâbın

Eylerler idi gümân ki ol zâr
Bir özge belâyadur giriftâr

Kılmışdı ol âftâbı muztar
Hecr-i peder ü firâk-ı mâder

Derlerdi hakundur ey semen-bûy
Dutmışdun atan anan ile hûy

Hâlâ ki bulardan ayrılursen
Gurbet sitem olduğın bilürsen

Efgânuna hiç men‘ yohdur
Sen kimi yanan firâka çohdur

Ammâ bu imiş çü halka âdet
Sen hem cezâ eyleme ziyâdet

Kız dâim ata evinde kalmaz
Peyveste anaya mihr salmaz

Lâzım mey-i gaflet eyleyüp nûş
Eylersen atan anan ferâmûş

Leylî bu söze kılurdı ikrâr
Demezdi bir özge mihnetüm var

Görmezdi özine anı lâyık
Kim ta‘ne ede ana halâyık

Kız her niçe olsa yâra tâlib
Elbette gerek hayâsı gâlib

El ta‘nesi ile hâh ü nâ-hâh
Teklîfe düşüp bezendi ol mâh

Bir ehl-i hayâ min ehl-i ibrâm
İsyân ile olmaz iş ser-encâm

Ol zîver ü zeyne zib ü zînet
Bir şekl ile verdi zîb-i sûret

Kim anı görende derdi gerdûn
İnsâf kemâl-i sabr-ı Mecnûn

Pîrâyesüz idi ol meh âfet
Pîrâyeden arturup letâfet

Bir hadde erişdi âftâbı
Kim oldı nikâbı hüsni tâbı

Çün dutdı arûs-ı halvet-i şâm
Temkîn ile halvetinde ârâm

Zulmât ziyâya oldı gâlib
Yandurdı meşâilin kevâkib

Encüm güheri olup şeb-efrûz
Kıldı şeb-i târı gayret-i rûz

Gül-çehre sanemler oldılar cem‘
Her bir sanemün elinde bir şem‘

Resm-i tarab etdiler müretteb
Beş yüz büt-i gül-ruh ü şeker-leb

Yüz gonca dehenlü mâh-pâre
Gül suyı seperdi reh-güzâra

Yüz gül-ruh elinde micmer-i ûd
Eylerdi havânı anber-âlûd

Yüz mâh-likâ olup gınâ- saz
Koşmışdı sadâ-yı sâza âvâz

Yüz nergis-i mest gezdürüp câm
Ahbâba verürdi câm-ı gül-fâm

Yüz gül başı üzre yüz tabak zer
Olmışdı nisâr içün mukarrer

Bir taht-ı revân içinde Leylî
Ne şevket ü ne şükûha meyli

Her lahza figân ü âh ederdi
Ser-geşte vü muztarib gederdi

Endîşe-i zevk u ayşden pâk
Seyl içre sağın gederdi hâşâk

Çün yetdi harem-serâya ol mâh
Dağıldı olan refîk ü hem-râh

Gül halveti oldı sahn-ı gül-zâr
Dûr oldı bisâtdan has ü hâr

Baht İbni Selâmı etdi âgâh
Kim oldı sana müsellem ol mâh

Ol tâlib-i gevher-i yegâne
Gevher hevesiyle girdi kâna

Ne gördi nikâb içinde bir nûr
Gözden ruh-i dil-fürûzı mestûr

Germ oldı mahabbetün merâkı
Deprendi visâle iştiyâkı

El urdı ki aça ol nikâbı
Ref‘ eyleye ortadan hicâbı

Leylî dedi ey harîf-i kâbil
Sensen ser ü server-i kabâil

Evsâfun eşitmişem ziyâde
Kâmilsen edebde vü hayâda

Mâ‘lûm edübem ki Kâf-tâ-Kâf
İnsâfuna el verüpdür insâf

Men kim değülem ganî fakîrem
Mihmân demeyem sana esîrem

Zulm eylemek etme bir esîre
İzhâr-ı terahhum et fakîre