12]Nesnel, objektif, çağdaş ve bilimsel tabanla; olay ve olgulara bakma ve yorumlama hassası içinde olamayan, halka en yakın olan, halkla iç içe olan, güya halkın aydınlanma unsurlarından olan çoğu ilmiye sınıfı kesimleri, gelenekçi formasyonlarıyla hiç de güncel değillerdi.
Ki bu ilmiye sınıfı (din hizmetleri sınıfı) hala da, Kurtuluş Savaşına ve devrimlere gidişteki, kaçınılmaz olan, kimi yol kazalarını, iştahla istismar etmektedirler. Bu yol kazaları, her türden ve her zaman için her yerde, her gelişme ve değişmeler içinde olması gereken, zorunlu hallerdir. Bu gelişmenin özü ve kendisini olgunlaştırmasına değin çelişmeleridir.
Çünkü değişme ve gelişmelerin her tür yansımalarını siz bir kes deneyim edinmedikçe, daima bilinmez yansımalar oluşlarıyla, hatalarınızla süreçleşecektir. Ki kişisel zaaf, yanılgı ve yanıltmalar da buna ister istemez eklenirler. Aslında bu yanılmalar, gelişmeler sonrasının sizlere ders olacak bir muhasebesel deneyimleridirler.
Ama bu çıkarcı gruplar tarafından bu deneyimler kasti olaraktan, yanlış amaçlı yorumlarla, kendilerine destek yapacaktılar. Hem de düşünce adamı olarak, hem de kanaatini söylüyor olarak, hem de fikir özgürlüğünü savunur olarak bu ziyanı ve fesadı yayacaktılar. İstiklal Savaş'ı yıllarındaki o gün takınılan yolun davranışlarını; bu günkü gelişme ve ilişkileşmeleri anlamanın araç ve yöntemleri olamaması gerçekliğini, bu günkü değer yargılarıyla ölçerek, yanıltmanın oluşturduğu öznelci kırılmaları istismar etmektedirler.
ellerini bir tutsam ölsem
böyle uzak uzak seslenmese
ben bir şehre geldiğim vakit
o başka bir şehre gitmese
otelleri bomboş bulmasam
