Kitab-ı Aşk(*) Şiiri - Uluğ Çelik

KİTAB-I AŞK
( İskender Pala)

“Yalnızca bir türlü aşk vardır ama görüntüleri binlerce türlüdür” der bir bilge.Üç çeşidini söyleyelim biz:
Aşk beşeridir; şakayla başlar,sorumluluk getirir.Gözden girer,gönülde yaşar.Surete meyledenler ziyandadır.
Aşk platoniktir; sohbetle başlar,zahmet getiri.Zihinden girer,gönülde yaşar.Siretini süslemeyenler yol şaşırır.
Aşk,İlahidir; imanla başlar,vahdete götürür.Gönülde doğar,gönülde yaşar.Sırrı saklamayanlar başını verir.
Gönül ki,Allah’,aşkın evidir her çeşidine itibar eder.Bütün milimetrekarelerinde aynı sevgili olmayan bir gönül aşkı bilir mi acep? ....Bir kuru yakınlaşmayı,ilgiyi,arzuyu aşk sanarak yaşanılan ömür adına vaveyla ve ese fa! ..Bir Cemal e kul bir Ahmet e köle,bir Leyla’ya deli ve bir ışığa pervane olmayanın aşkı mı vardır,ya aklı mı vardır ki! ...
Alem bir aşk için yaratılmış ve “Aşk imiş her ne var alemde! ...”(SYF 17)
……………………………………………………………………………

….O aşk ki,sevgiliden iyilik gördüğünde artmayacak kadar doygun,kötülük gördüğünde eksilmeyecek kadar sağlamdır.Aşık,belki bir gün sevilmek umuduyla hiç durmadan severek ızdırabını çeker.Çünkü sevilmek umuduyla sevmek beşeriyet,ama sevmeyi bir görev bilerek sevmek melekiyet demektir….
…………………………………………….
Ayrılık mı Vuslat mı?
Vuslat denilen şey,sonunda ayrılık ihtimali olduğu için,gerçek aşığın pek de istediği bir şey sayılamaz.Çünkü bir aşık,vuslatı isteyeceğine ayrılığın devamlı artan acısını isteyerek aşk mesleğinde bir gömlek daha yükselmek,sevgilinin yolunda kendini olgunlaştırmak ister.Aşkta vuslat istemek acemilik,kendini bilmezlik ve hamlık göstergesidir.Çünkü vuslata giden yolun uzunluğu veya kısalığıdır ki aşkın ömrünü belirler…
……….
Aşk(ışk) kelimesinin sözlük anlamı ‘sarmaşık’ demektir.Bahçeye düşen sarmaşık tohumu nasıl bütün bahçeyi sarıp sarmalar,hatta dışarı taşarsa; gönle düşen aşk tohumu da bütün bedeni sarıp sarmalar; hatta oradan etrafa yayılır.Nice fidanlar,selviler,çınarlar,bir sarmaşık tarafından sarılınca gitgide sarmaşık dalları arasında görünmez oluyorsa aşk sarmaşığı da insan fidanını öyle kaplayıp görünmez eyler,yok eder.
…………
Leyla’ ya sormuşlar,’sen mi büyük aşıksın,yoksa Mecnun mu? ’ diye ‘Elbette ben daha büyük aşığım.Çünkü ben aşkımı kimseye söylemedim; o ise bir dağ delisi gibi davrandı,sevgimizi dile düşürdü’.Asıl olan sevdiğini kimsenin bilmediği aşıktır.
…………………
“Canı kim cananı için sevse cananın sever
Canı için kim ki cananın sever canın sever” Fuzuli(16.yy)
…………..
“Tut gözün ey dud-ı dil çerhun ki devrin terk edip
Kalmasın hayrette çeşm-i gevher-efşanım görüp”

(Ey aşk ateşiyle yanan gönlümün dumanı; var git,feleğingözünü kapa.Ta kinciler gibi gözyaşları döken gözümü görünce,hayrete düşüp de dönmesini terk etmesin!)
…..Aşkın sebebi,sevgili üzerine düşünülmesidir.Bu düşünce sevgilinin güzelliği,halleri,tavırları ve tabii özlemi üzerine olabilir.Bütün bu düşünceler sevgilinin ayrılığını anlamlı ve onun aşkını değerli kılar.Çünkü düşünce güçlendikçe aşk artar.Keza sevgili hayal edildikçe veya yüzüne bakıldıkça aşk güzelleşir,dokunuldukça bozulur alçalır.Düşünce,aşkın üzerine bir haya giysisi biçer ve bu giysinin çıkarılması aşka hakaret içerir.
Sevgilinin aşığına merhameti,ona eziyet etmesi,onu ayrılığına sürüklemesiyle gün yüzüne çıkar.Bu açıdan bakıldığında sevgilinin sitemi,cefası ve istiğnası.aşık için bir nimet yerine geçer.Nitekim şair der:
“Yarin gelir hemişe cefası Nesimi’ye
Sen sanma ki Nesimi’ye yarin atası yoh”
(Ey rakip! Sanıyormusun ki sevgilinin Nesimi’ye ihsanı yoktur,bilakis, o cefasını durmadan Nesimi’ ye gönderir)
Kulun ALLAH karşısındaki durumu da tam bu beyitteki sevgili ile aşık gibi anlaşılabilir.Sevgili,kulunu denemek,sabrını ölçmek,samimiyetini görmek,derecesini yükseltmek,aşkını kuvvetlendirmek,imanını pekiştirmek için ona cefa gönderebilir.Tıpkı nimetlerini vererek denediği gibi.Hani ayette buyurulur:”Bu Rabbimin fazlındandır; ta ki beni deniyor,şükür mü edeceğim,yoksa nimetini inkar mı? ? ”(Neml-40)
………………….
Yalnızca bir çeşit Güzel vardır; ama görüntüleri binlerce çeşittir.Sevgilinin sureti de,şekli de yoktur ta başından; vardır ki adı güzelliktir,ona suret ve şekil giydirilen Mutlak Güzellik kumaşından.O vakit Güzel,güzelliğini göstermek üzere evreni bir ayna olarak var edr.Bilmeyen aynalığı,ne bilsin aynalara pas olur keder.Güzellik ki iğreti durur her çiçekte ve kelebekte,genç kızda ve yıldızda; fidanı yavaş yavaş kurur ve ışığı azar azar bozulur.Ezeli sevgilide güzellik bir harman olur ve güzeller harmandaki taneler….
…..Allah’tan daha güzel boyası olan kim? ? (Bakara,138) ……