Kadın Şairlerimizden Mihri Hatun

Fatih döneminin kültürel zenginlik ve değer ortamında yetişmiş olan ilk kadın divan şairlerinden olan Mihri Hatun çağdaşı Zeynep Hatun gibi bir kadı kızıdır. Asıl adı Fahrünnisa yahut Mihrünnisa olan şair Amasyalı'dır. Mihri mahlasını kendisi gibi şair olan babası Mehmet Çelebi bin Yahya (Belayi) den almıştır.II. Bayezid oğlu Şehzade Ahmed'in Amasya valiliği sırasında Amasya'da yaşayan mihri Hatun düzenlenen kültür meclislerine katıldığı gibi kendi evinde de edebi toplantılar düzenlemiştir. Dönemine göre gayet serbest bir yaşantı içerisinde bulunan şair, kadınların fikirlerini söyleme endişesi taşıdıkları bir zamanda cesaret göstererek kadınsı duygularını şiirlerinde işlemiştir. Tarihçi Hammer tarafından Osmanlı'ların Sapho'su olarak isimlendirilmiştir. Bu yönüyle daha sonraki dönemde yaşayacak olan yine bir kadın şairimiz Nigar Hanım'la benzer özellik taşımaktadır. Güzelliği ve derin bir kültür birikimi ile dillere destan olan Mihri Hatun kendisine yapılan bütün evlilik tekliflerini geri çevirerek hayatını bekar geçirmiştir. Şiirlerindeki bazı ipuçları Müyyedzâde Abdurrahman Çelebi ve Sinan Paşazâde İskender Çelebi’ye duyduğu platonik aşkın ifadeleridir şeklinde yorum yapılmasına sebep olmuştur. Güzelliğiyle olduğu kadar kaside ve gazelleriyle de ün yapmıştır. Sade bir dil kullanarak eserlerini meydana getirmiştir. Nazire tarzındaki şiirleri en başarılı olduğu alanlardandır. Dönem şairlerinden olan Necati'yi kendisine örnek alarak, yazdığı nazireleri ona gönderek fikrini almak istediği belirtilir.
Necati'nin döne döne şiirine nazire olarak yazdığı
Âteş-i gamda kebâb oldu ciğer döne döne
Göklere çıktı duhânımla şerer döne döne

matlalı gazeli bunlardan biridir.

Mihri Hatun ünlü şair Necati'yi kendisine örnek alıp ona benzemek istese de bazı eserleri O'nun şiirlerinden fazla ilgi görüp beğenildiği için Necati'nin kızdığı söylenir. Latifi'nin ifadesine göre Necati bu nedenle şu mısraları yazmıştır:
Ey benüm şi’rime nazire diyen
Çıkma rah-ı edepten eyle hazer
Dime kim işte vezn ü kafiyede
Şiirüm oldu Necati’ye hem-sar
Harfi üç olmağ ile ikisünün
Bir midür filhakika ayb u hüner
diyen: Söyleyen, yazan
nazire:Örnek, karşılık
rah-ı edeb:Edeb yolu
hazer eyle: Sakın, çekin, dikkat et
hem-sar:Arkadaş, yakın
filhakika:Hakikaten, gerçekten, doğrusu
ayb:Ayıp
Platonik aşkları ile anılan Mihri'nin Necati ile de duygusal bir yakınlığı olduğu bu duygularını yazdığı mısralarla dile getirdiği ifade edilir.
Ben umardım ki seni yar-ı vefa-dar olasın
Ne bileydim ki seni böyle cefa-kar olasın
Hele sen kaaide-î cevrde eksik komadın
Dostluk hakkı ise ancağ ola var olasın
Reh-i aşkında neler çektüğüm ey dost benüm
Bilesin bir gün ola aşka giriftar olasın
Sözüme uymadın ey asılası dil dilerim
Ser-i zülfüne anın âhiri ber-dâr olasın
Sen ki cân gül-şeninin bi gül-i nev-restesisin
Ne revâdır bu ki her hâr ü hasa yâr olasın
Beni azade iken aşka giriftar itdün
Göreyim sen de benim gibi giriftar olasun
Beddua etmezem amma Huda’dan dilerim
Bir senin gibi cefa-kara heva-dar olasun
Şimdi bir haldeyüz kim, ilenen düşmanına
Der ki, Mihri gibi sen dahi siyeh-kar olasun
yar-ı vefadar:Vefalı sevgili
cefa-kar:Cefa, eziyet eden
reh-i aşk:Aşk yolu
giriftar:Tutulmuş, yakalanmış,esir
heva-dar:Yar, dost, aşık
ilenmek:Beddua etmek
siyeh-kar:Günahkar, günaha giren
azade:Hür, serbest
Eserlerinden diğer bir örnek:
Habdan açtım gözüm nagah kaldırdım seri
Karşıma gördüm durur bir mah-cehre dilberi
Talim sa’d oldu yahut kadre erdim galiba
Kim mahallem içre gördüm gice doğmuş müşteri
Nur akar gördüm cemalinden egerçi zahira
Kendisi benzer Muselmana libası kaferi
Gözümü açıp yumunca oldu çeşmimden nihan
Söyle teşhis eyledim kim ya melektir ya peri
Erdi cun ab-hayate mihri ölmez hasredek
Gördu çun seb zulmetinde ol ayan İskenderi
1506 yılında Amasya'da vefat eden Mihri Hatun'dan geriye bir divanı kalmıştır.