İslâm hukukunda olmassa olmaz olan Kadı ...

Mehir konuşulmadan yapılan bir evlilikte, boşanma ya da kocanın ölmesi durumunda ne gerekir?

Nikâh kıyıldıktan sonra henüz zifafa girilmeden yapılan boşama geçerlidir. Bu durumda bir bâin talak meydana gelir (Merğinânî, el-Hidâye, III, 195). Boşayan erkek, boşadığı eşine tekrar dönmek isterse, ancak yeni bir nikâhla dönebilir. Bu şekilde boşanan çiftler nikâhlı iken, "yanlarına kimsenin izinsiz giremeyeceği bir yerde" baş başa kalmışlarsa (halvet-i sahîha) erkeğin kadına tam mehir vermesi lazımdır. (Nisâ, 4/20-21) Kadının da bir başka evlilik için iddet beklemesi gerekir. (Serahsî, el-Mebsût, V, 149) Ancak halvet-i sahîha olmadan önce boşama söz konusu olduğunda, şayet mehir belirlenmemiş ise, kocanın mehir konusunda sorumluluğu yoksa da, bütçesine ve toplumun örfüne uygun bir şekilde kadına müt’a (üç parça kıyafet) denilen bir hediye vermelidir. Ancak önceden bir mehir miktarı belirlenmiş ise koca, bunun yarısını ödemekle yükümlüdür. (Bakara, 2/236-237; Ahzâb, 33/49; Serahsî, el-Mebsût, VI, 63)
Mehir konuşulmadan evlenmiş olan kadının kocası, zifaftan önce ölmüş olsa ne gerekir? Nikâh akdi yapıldıktan sonra, ilişki kurulmamışsa bile kadın erkeğin eşi hükmündedir. Bu kadın mehir hak eder, miras hakkına da sahip olur ve dört ay on gün iddet bekler. Nitekim Rasûlullah "sallallahu aleyhi ve sellem" bu şekilde hüküm vermiştir. İbni Mesud'a "radıyallahu anh" şöyle sorulduğu rivayet edilmiştir: “Bir adam bir kadınla evlenmiş, kendisine mehir belirlememiş ve ilişki kurmadan vefat etmiş. Bu durumda ne yapılacak? İbni Mesud şöyle cevap verdi: “Kadına kendi akranlarının ayarında orta bir mehir verilecek, iddete girecek ve mirastan hakkını alacak” bu sözler üzerine Ma’kal bin Sinan el Eşcai ayağa kalkıp şöyle dedi: Rasûlullah "sallallahu aleyhi ve sellem" Berve’ binti Vaşık adlı kadın hakkında senin verdiğin gibi hüküm verdi. Bunun üzerine İbni Mesud bu şahitliğe çok sevindi. (İmam Ahmed ve dört imam rivayet ettiler. Tirmizi sahih demiştir.) Ayrıca, zifaf olmadan kocası ölen kadın, ailesinin yanında kalmaya devam ederken, henüz kocasının evine taşınmadan kocası ölmüş ise, bu durumda iddetini ailesinin yanında tamamlar...