İnsanlık Serüveni Şiiri - Bayram Kaya

Sunu: 1-İnsan uzun,tüm gün süren,av süreçlerinde,avlanmayı, sürece kısaltan beceri birikimi sonunda,açlık biyolojik zorunluluğunu,karşılama kolaylığı geliştirince; artan boş zamanda kendini daha farklı alanda düşünsel ve eylemsel üretme sürecine girmiş. 2-Çevre uyarı ve algıları ile,zihinsel oluşum ve gelişmeler onu eylemselliğe,pratiğe, deneye koyultmuş. 3-Öz güven geliştirme. 4-karşılıklı eylem-bilinç, bilinç-eylem etkileşimi. 5-Zıtlıklarda,doğal baskılarda gözlendiği, yaygın güç bulunduğu vehimi- mana-algılaması. 6-manayı somutlaştırma; totemizm,put algısı. 7-Kavramlandırmaları soyutlama ölüm sonrası düşüncesi atalara saygı-atalara tapma-soyutlamasına varma. 8-soyutlamaların yaşama şöyle yada böyle uyarlanması; töre düzeni ve yargılama. 9-Çevredeki yaygın güç,her yerde olmalıydı.Ve insanı,gözetlemeli,erdemler buna uygun söylenmeliydi(Animizim-Canlıcılık düşününe atıf) .Yaygın gücün bir sıralaması,bir hıyaraşisi; bulunmalıydı:En korkulanın; en güçlü ve en saygını,en söz geçireni olmalıydı,tabi bu da o toplumun askeri güç eğemenliği ile orantılı yayılmalı.Tek güç olması gerektiği mantığına varıyordu. ! 0-Artık fizik-deneysel olgu- ve metafizik-Fizik ötesi soyut düşünme- çelişkin ama üretken düşünceleri gelişir.Her toplum yaşam ilkelerini, düzenini,bu gelişme tarzına göre,bazen biri bazen ikisi ve fazlası-paganizm-ağırlıklı kurmaya başlıyor.Amaa,bu zıtlıkları uyuşturma kavgası vererek. 14-Becerikliliğine,pratikliğine uygun,bilisel düşünme,yaşam biçimi kurarken,çoğunluk,bi habersiz yaşıyor.Öğretilerde metafizik soyutlamalar eğemenlik kuruyor.Bu gün baktığımızda,uyuşturmalar yapıyor SAĞLAM düşünceyi,alalaledeliğe dönüştürüp,kösteklemeler oluyor. 15-Gelişen beyinler,insanın; doğal yeteneğini-anıklığını-görüyor.İlşkilerinin temelinin ÜRETMEK,hem maddi yaşamı,hemde kendini üretmek olduğunu görüyor.Ama eğemen çoğunluk bilmezde,tek değer elindekiler.Daima kurulu olanı savunup sürdürmek istiyor. 16-Zaman; olgu ve olaylardaki ard,arda olan devinimlerdir.Yani var oluşların birbirinin yerini alarak zincirledikleri devim.A dan B ye nakilde,Ağacın yapraksızlığından yapraklılığına, olan,ard arda yer alan -var-yok oluşlardaki, nicel devinimler,bizde zaman algısı oluşturur.Bir önceki devim sonrakine referanstır.İnsan eylemleri ile ürettiği devinsel süreç ve süreç ürünü tarih genellemesi ile ulamlaşıyor. ! 7-Köstek olmanın temelini,yabancılaşma oluşturuyor.İnsan; emeğini,düşüncesini,hatta kendini insan dışına değiştirmiş,dönüştürmüş yani kendine yabancılaşmış.Bu sezisini gördükten sonradır ki düşüncelerine,yaşamına EVRENSEL boyut katıyor.Bunları etkileme gücünü kendinde görüyor. 18-Bilimselliği arttıkça,doğal oluşuma uymayı,bu oluşumu etkileyip kendi yaşamına katkınlığı gücünü-bilgisini-kendinde görüyor.Yaptığında daha yapılması gerekenler-bilinmesi gerekenler- etkileşmesi,deyim yerinde ise daha hiç bir şey yapamadığının,hayranlık duygusuna varıyor.İnsanın düşünsel(öznel,tinsel,ruhsal) yanının doğal düzani-yasayı- yok edemediğini ama bilği ile uygunlaştırım yararı sağladığını görmesi anlatımı. 19-Başarıları öyle arttı ki 18 y.y.da bilim bitti diye, kimi,zafer nağraları atarken idalizm -sipritulizm- metafiziğin bayrağını dalgalandırmanın na kadar gerkli olduğunu ve insanlık üzaerindeki kahhariyetini söyleyerek bilisizlik,çığırtkanlığı,dilleme karanlığını savlıyordu.Oysa durumun,göreli oldugu,evrenin saltıklık içermediği,saltın söylenemeyeceğinin anlaşılması - bilisel felsefesi- gerçeği,karanlığın şafağı idi. 20-Evren olayları,bitimsiz görüldüğünden,taki entropik salınımlarn sönümlenmesine,eşdeyişle parçacık devinimlerinin sonsuzcada frenlenmesine değin.İnsanın eylemi,becerisi,değişmesi üretimide,kısaca yaşamsallarıda bitimsizdir.(Evren olaylarının açılımını daha önce 18.04.1992 de yazdığım Oluşum adlı şiirimde ele almağa çalıştım) 21-Burada 4 kuşku noktalanmada.1-İlk süphe astronomik öğrenmeye dair: Biğ benğ e göre genişleyen evren birgün fren etkisi ile tersinip büzüşerek kendi üzerine çökecek.bir merkezde nokta bile olmayan,tekilleşme, ilkteki hale dönme.Bu da bir çemberdeki baş ve sonun aynı nokta olması gibi bir algı ve tekrar.Tabi ki bu durum için evrenin kapalı olması gerekiyor.2.kuşku çevre kirliiliği(biyolojik kirlenme,manyetik kirlenme,kimyasal kirlenme,kuvantik kirlenme v.s.) ve insan yerleşimi ve çoğalmasının yabanıl yaşamın aleyhine rağmen yaşamı ademleştire bileceği vurgusu,yaşamsal ilke-başa- dönme..3.saptama gelişme dizgesinde görülüyor ki son gibi görülen algı daha işin başı olması paradoksu 19.sıra açıklamasındakı yanlış tanı ile yanlış sonuca varmaya vurgu da var.Ama asıl vurgu her son yeni bir baş/langıç/tır.4-Genetik belirlenim; başta yoktun bir an,varsın sonrada yoksun