Evet, bir ahlakımız var; çünkü, bir toplumsal ilişkileniş ve toplumsal sosyal girişimlerimiz var da ondan. Nasıl toplumumuz gelişir, değişir dönüşür ise. Ahlakımızda buna uygun değişir, gelişir ve dönüşür. Başlangıçta, bugünkü uyguladığımız etik ahlaklardan, hiç birisi yoktu. Söz gelimi, komün döneminde ne kimse sadaka alıyordu, ne kimse sadaka veriyordu. Çünkü ortada mal edinme yoktu. Ve mal edişle ortaya çıkacak olan bir eşitsizlik sorunu, henüz ortada yoktu. Eşitsizliğin varlığı dahi bilinmiyordu. Yani ahlakımız şimdi nasılsa, önceden beri böyle değillerdi. Hatta neredeyse yoktular.
Bunlar toplumsal ve dolaysı ile sosyal statüsel farklılaşıp eşitsizleşmeyince, önceden biline bilir olgular olaylar değildiler. Dünya’nın her yerinde toplumsal girişmelerle, sosyolojik ahlak olan empatik duygu birliği, aidiyet ilişkisi, evirile evirile, bugünkü ahlaki bilgi haline gelmiştir.
Tanrı inancının ahlakı var ettiğinin, bir somut açmazı da; dinlerin kendisidir. Örneğin Musa hırsızlık yapmayın, ahlak ilkesini tebliğ ederken Mısır’da çıkışta; “”Ey İsrail, Mısır’ı soyun”” demiştir. Ölme ve öldürmeme ahlakını kendilerine haram ve yasak kılarken, başkalarının öldürülme emri Tanrı sözü ile on binlerin ölümü meşrulaştırılmıştır. Tevrat’ın emrinin yerine getirilişin coşkusu ile “Saul vurdu binleri, Davut öldürdü on binleri”” şarkısı, Tevrat inanırlarının kutsal mütalaaları arsındadır.
Şimdi kronoloji filan gözetmeden, bazı ahlaki tutumların, bildiğimizden nasıl farklı olduğunu, tarih içinde yorumlayalım.
Tamamını Oku
