İnançların Tarihsel Rolü 2

Kuşkusuz sosyal birlikler (halk) gücü, büyük güçtü. İlk sosyal birlikler olan etnik düzlemi, tekildi bir ilk totemi sosyal birliğin gücü olacakla ele alırsak dahi, bu çoklu güç, kişisel güçten; tahmin edilemeyecek kadar fazlaydı. İki kişinin zihni gücünü (yeterliliklerini) topladığınız zaman, bir kişiye göre fazlalık olan ve bir kişide olmayabilecek yetkinlik, iki kişiye dek, zihni yetkinlik olmayacaktı. Ama bu iki toplam da, bir kişide olmayacak kadarla da, birden fazla olan bir durumun anlatımı olacaktı.

İlkti ata soy totem tasımla sosyal birliklerin, yaklaşık hepsi; sosyal birlik birleştiriciliğiyle ve sosyal birlik denetçilik bağları buyurması olan, sosyal gücün hitap edişiyle; o birliğe dek üyelerin de hepsinin aynı şekilde, o hitabı bilip ezber ettiği bir tutumdu. Bir anlamda bunlar, kişilerin dıştan (sosyal) öğrenme ile edindikleri hayatta kalma ilkeleriydi.

Bu durumdu öğrenme mülkiyetçi ilişkilerin yapılaşan, çeşitlenen, girişmeleriyle giderekten halkın her bilmeyi bilememe, bilememenin sembolik fantezi ve fetişlerle bilinmesi şekliyle çeşitlenen; her biri bir farklı toplumsa bilgilerin de yavaş yavaş doğrudan bir ilgi alanları olamama gibi bir süreci başlattı.

Bu bilememenin bilmesi olan süreç; günümüzde ise olabildiğince makas aralığını açmış bir bilmezlikler güruhuna, dönüşmüştürler. Bunların özneye dek, kararlı ve huzur içinde olmalarına değin bilmeleri de kendilerine aktarılanları ezber eden, öğrenmeye dek haberdar olmaları da, inanmalarıydı. İnançlardı. Böylece dinler bilgiyi akıtan, bir haberdar etmenin, bir meraklarını çekmenin, yol ve yöntemi oldular.

İki kişilik bir zihni birlik, her zaman birden biraz fazlayı vermeyebilir de. Bazen birden küçük olur. O zaman siz; eğer sizi bir birim zihni etkinlik sayarsak; sizin bir birimlik yetkinliğiniz varsa da; sizin bu bir birimlik enerjinizi, bu birliğin eksikliğine harcamanızdan ötürü; sizin gayretinizle, alınacak verim; bu birliğin rutin eksik yetkinliğine harcanır olacağından, harcanan enerji fren etkisine gidecek olmakla; bu birliğin verimi birden küçük olacaktır.

Sizin sosyal birliğe dek öğreten yetkinliğinizi bir birim sayarsak, toplama giren, “her bir birlik gücü” bir kez, en az sizin yetkinlik kadar ‘bir’ olacaktırlar. Bunu bir, üniversite zaman zemin eğitim seviyesinde sahip olmakla aynı, ama farklı fakülte çıkışına sahip oluşlar gibi de ayrı ve niceleyimce çeşitte oluş gibi düşünebiliriz. Yani bir birim olma kavranması; nitelikli ve nicelikli bir durum olup ta; nitelik nicelik eşitliği olmayan bir birim durumdur. Zaten kişilerin bu sınırlı bilen ve bilmeyen yanları; toplumla tam bir bilen özne olacaktır.

Bu bir birimlik nitelikli, nicelikle olmak; her bir sosyal güçlerin temel sağlayışlarına dek o sosyal birliğin işleyişi gibidir. Bir av esnasında kazılan çukura düşürülen mamutu, öldürmek için mamuta taş atan kişilerin niteliği ile atılacak taşı getiren kişinin ortak iş birlikleri ve parçalı niteliklerle var oluşları; ‘amaçlaşan avın gerçekleşmesi’ bağlamında, “genelin isteğine uygun tutumlarıyla kesişen ” bir birleşmesidirler.

Bu birliğin tutumlara değin yönelimdi davranışlarınca, niceliklerce; aynı olmamanın farkıdır. Bu farklar aynı yönelimdi, aynı sağlayıştı, aynı paylaşımdı, aynı amaçtı aynı anlayıştı niceleyimce aynı olmamakla beraber; aynı olmamak anlamına da hiç değildirler. Yani hem aynı, hem ayrı oluşun nitel ve niceldi birliğidirler. O anın, nitel ve nicelik olmayan insan durumları, sistem çevrimi o kişi üzerinde geçerken sistemi yavaşlatır.

Nitelikçe girişilen o konuya ilişkin haberdar olma, konuya yönelimli andırışsa çağrışımlı, anlam alırlığı olabilme duyumuyla farklılıklar birliğidir. Aynı olanlar, farklılığı seyreltir (çeşitlenmeyi azaltır) . Diğerine göre eksikler, toplam enerjiyi azaltır.

Bu bir birimlik yetkinlik günümüze doğru oluşla özel ve detay olmayan, genel bir evren tarihi bilinci ve toplumsal ve sosyal siyasi kültüre aşinalıktır. İlk sosyal birlikler içinde sosyal birliğe dek tabu ve totemi düşünce ve kazanımlarını bilmek ve onları tutum edinmekti. Toplumlar içinde, yurttaş olurlukla kendi mesleğinize ait donanımlar ve kişiye dek felsefi kültür bu fark nicelik ve nitelik durumlarındandırlar.

Ve yine sizin sosyal, toplumsal yapı içinde, sizin kullanıma girdiğiniz noktalara ilişkin, temel; o anın pratik olacak kullanım öğrenmeleri içine girebilmenizdir bu bir birimlik olma değerlemesi. Seçmen yurttaş olurla; toplumunuzun ve dünya konjonktürünü çok genel politik, ideolojik, siyasetlerine eğilimli girişmeli sorgular kişi olacakla iletişe bilir; yine kişilerin anlağı alır fikir yürütme kanallarıyla, fikri açık duyarlık içinde olmasıdır bir birim oluş.

Bu bağlam da, hiç değilse; bizler monemer yapılardan beri başlayan süreçlerle, nereden geldiğimizi biliyorduk. Nereye gittiğimizi bilmiyorsak ta, genel anlamda nasıl yola çıkışla, ne şekil gittiğimizi biliyorduk!

Değilse bir birim olmak, her şeyi bilmek değildir. Genel yasa olmuş, genel bilme olmuş zaman zemin düzlemini olabildiğince bilebilmektir. Değilse her şeyi bilmek, bu her bakımdan olanaksızdır. Tabunun buyurmaları olacakla sosyal özneyi; her kesin her şeyi bilir olmaları dönemi hariç; bir birim olmak ne de aynı düzeyde herkesin aynı şeyleri bilmesi de değildir. Genel yasallıkları bilecektiniz.

Yani denklem çözemeseniz de; fonksiyonlardan haberiniz olmasa da; rakamları bileceksiniz. Kitap yazmasanız da, roman okumasanız da, okuryazar olurla; alfabeden haberiniz olacaktır. TV vs. tamirini bilmeyecek, elektroniğin hesaplarında ve kimyasal denklemlerde bi haber olmanızla; TV kullanacaksınız ve kimyanın ne olduğu genel bileceksinizdir. Toplumsal yasayı komplike bilmemekle, yasanın hukukun ne olduğunu bilecek ve kontak noktalarında ona göre iletişir olacaksınızdır. Elektronu bilmeden, elektron akışından haberiniz olmalıydı. Sn. Demirel’i özne hususiyetleriyle bilmeyecektiniz. Ama Sn. Demirel’den genel iliş kinliği bağlamında, haberiniz olacaktı.

Sürecek