İnanç Laiklik Hoşgörü 14 Şiiri - Bayram ...

Çünkü toplumun laiklik tepkisi, toplumda belirecekti. Toplumda uygulanması halinde inançsal baskılarla, oluşacak arızalar şunlardır.1-İnançlar bir yığın kendi iç anlamaları nedeni ile üretimi kısıtlama eğilimlidirler. 2- Üretimin üretilişi ile inanç anlamaların çatışması, daima üretimin değil de, inancın ağır basması ile aşılır olmasıdır. 3- Üretimin paylaşımında, ekonomi ayrı bir uzmanlık alanı olmasına rağmen, bir din bilirin, bu işleri üslenir olması, yanlışlığa neden olmasıdır. 4- Toplum yönetimindeki anlayışlara, inancın tamamen ters düşer ve inancın karşı gelinmez, karşı konulmaz ve eleştirilemez sayılması, gelişimin ketleşmesine, gerilemesine olumsuz bir reaksiyondur. 5-Laiklik reaksiyon olarak; toplumun özgürleşmesinin biçimlenişidir.

Halkın toplumsal üretimden farklı, özel yaşam yapılanışı olması nedeni iledir ki, halkın laiklik sorunu bulunmaz. Yani laiklik halkın uygulayacağı bir ilke değildir. Bu yüzden, laiklik halkın, talebi ve istenç özgürlüğü olmamıştır. Halk laiklik yerine kendine hoşgörüyü benimsemiştir. Hoşgörüde topluma ait işleyişin talebi ve istenç özgürlüğü olmamıştır.

Toplumda üretim araç, gereç, takım ve nesneleri bile, laiklikle vuzuh bulmuştur! Çünkü nesnelerin dahi, uğursuz, büyülü, kutsal, ya da meşum gibi sayılmasına varan, telakki ve anlayışlar söz konusu olabilmektedir. Bu yaklaşımların insan yaşamında ne felaketlere sürüklenir olması tarihi yaşayışlardır.

Toplumda bu tür anlayışlarla yasaklanan o nesnelerin, kullanılmaması, yenilmemesi, dokunulmaması gibi engelleri de ortadan kalktı. Halk bir başarısızlığını af ettirmek için, ya da, sınavda başarılı olması için, hastalığının sağaltımı için, tekkeye, türbeye gider. Ama toplum akametini, böyle bir anlayışa bağlarsa suçtur. Bir doktorun hastayı türbeye yönlendirmesi suçtur.

Toplum devlet ve hukuk otoritesi ile halkın inançlarını, halk gruplarının birbirine karşı olacak zararlı tutumları nedeni ile de, belirleyicidir. Halkın yasal denetimini güvenlik altına alabilme gibi bir lükse, toplumlar kendiliğinden; ister istemez sahip olmuşlardır.

Hoş görüde, toplumun bir talebi değildir. Toplumda hoş görü, bir laçkalığın berdevamı ve toplumsal birimin (topluma ait birimin) üretememenin çöküşü olur. Bir elektrik kesilmesi ile sizin ameliyat esnasındaki, tavrınız, belki, bir kez bunu size tolare ettirebilir derstir. Ama bu kesilmenin her an sürekliliğine asla tolare olmaz, taammüden bir işleyiş olur. Ceza ve yaptırımı ön görür.

Bir toplumsal birimdeki ilişkin insansal ve teknik faaliyetler oluşur. Yine nesnel olarak, kısa bir süre ve aniden beklenilmez nedenlerden ötürü, engelle karşılaşılabilir. İstisnalardır. İstisnalarda yasallıktır. Ama bu aksama, devamlı olmayacak ve bir dahası; bir kaç kezi aşamayacaktır. Bu icabı hal, tecrübî olarak toplumda anlayış edilebilecektir. Bunlar hemen anlaşılabilir, çözümü de hemen istenir bilinmezliklerdir.

Ancak toplumun bir biriminde, anlayış olan tutum da, başka biriminde anlayış olmaz. Örneğin bir okul hademesi, iş azlığından uykuya dalabilir. Bu kurumca tolare olunabilir. Ancak vahim konumda diyelim ki askeri bir yerde, nöbetçinin uyuması, hiç bir hoşgörüyü kabul ettirmez. Toplum hoşgörülü olamaz. Halkta laik olamaz. Laiklik toplumun, hoşgörü halkındır. (Sezar'ın hakkı Sezar'ın, Tanrı'nın hakkı Tanrı'nındır.)
Bu nedenle toplum; inançsal talepleri, toplumsal uhdeye, hoşgörü olarak dahi kabul etmez. Toplumun hoş görüsü yoktur. Bu nedenle inançsal ve ajiteleşmiş simge, andırışlı biçimler taşımak ve temcililikler toplumda; ne hakkınız ne hoşgörü algılanırlığınızdır. Ayrıca bunlarla ne de kamuda, toplumsal hizmet alıp verir iken dahi, toplumun hoşgörüsüne mucip olmaz. Toplumun hoşgörüsünü ister olmak, toplum ve halkı bilmemekle eş anlamlıdır. Kavramları tamamen birbirlerinin yerine koymaktır. Kavramları iç içe geçirmektir. Hatta kavramların nasıl anlamsal evrimleştiğini bilemeyip, sapla samanı karıştırır olmaktır. İkileme düşmektir.

Şu da açıklığa kavuşmalı. Laiklik çeşitli inançların toplumda yan yana yaşarlığı değildir. Bu halkın özel yaşam isteğini ve hoşgörüsünü bilmemek ve karıştırmaktır. Toplum üretim yapılan yerdir. Üretim yapmayı desteklemeyen, karışmacı tutumlar ve oluşumlar, toplumun yaşam kullanım alanı içinde, müdahil değildir. Kendimizi inançsal serbestlikle gösterme hakkımız vardır. Ama burası halk özel ve kişisel yaşam alanıdır. Toplumsal alan değildir.

Bir laboratuarda, bir hastanede, ya da bir makinenin başında; toplumsal hizmet ve emek üretirken, inançsal serbestliğinizi göstermek, ne işinizin, ne hizmet talebinin mecburi gerekliliği değildir. Toplum sizden böyle bir yüküm ön görülmez. Toplum (üretim alanı) ne de sizin bu keyfiliği sergileyeceğiniz alandır, ne de, gezinti dikkat çekme alanıdır. Burası emek üretim koşullu tutumların, zorunlu olduğu alandır. Burasının mesaili durumları hizmet alır, ya da; hizmet verirliği, sizin özel yaşam alanınız olmadığını kesinlikle belirler.

Hiç bir inanç, ya da dinsel tutumların, bırakın bir bütünsellik içinde olmasını, insanın toplum olmasından önce değildir. İnsanların toplum oluşunu, biçimlenişini, toplumun birden en azında bu şekilde ortaya çıkışını ve bu şekil oluşunu bilir ve belirler değildir. Çünkü kendisi gelişmenin dışında olan, gelişmeyi bilip dönüştüremez ve ona uygun olamaz. Öyle güvenli olanı, insanlık o alanda kullanıp yararlanmaktan vaz geçer mi. Nasıl yararlı bir şeyi, örneğin kazak örmeyi, unutmuyor vaz geçmiyorsa, inançlarında bu yararlılıklarından vaz geçilmemeli idi. Hele inançların toplumu düzenlemeye muktedir olduğunu söylemek, tam bir gelişme ve toplumu bilmemekle eş anlamlıdır.

Oysa din ve inançların iddialarına göre, külli gerçekliği üst paragraftaki sayılanların bir bir gerçekleştirmesini gerektirirdi! Esasen ilahiselliğini, öncel bilir düzenler olmasını da, kaale almasanız dahi, içinde biçimlendikleri köleci düzeni de, iyice bir anlayıp biçimleyebilmiş, düzenin yarasına merhem olabilmişte değildir. Hatta var düzeni, değişmez saltık bir yazgı saymışlar, ama şimdi düzenlerin esamisi okunmuyor bile! Çünkü inançlar, dinler vicdanı kanaatlerdir. Grup tutumları ile mahşeri vicdan ve cemaatçi dayanışma olan bir tutumlama olmaktadır.

Bu nedenle, inançları serbest tutum olarak taşımanız toplum içinde değil, halk içindedir. Toplumdaki birey de örneğin, bir asker; tam teçhizat ve donanımlı olarak, ya da bir boya badana işçisi veya laborant vs. vs. kendini göstermek için serbestlikle toplum içinde gezip sempati toplayıp, hoşgörü bekler, ne de halk içinde. Her şey yerinde ve alanında mücbirdir

Halkın hoşgörüsü vardır. Bu halkın inisiyatifliliğinin bir öngörmesi olmayıp, tamamen, halksal yaşayışla ilgilidir. Nasıl inançsal gerilim ve çatışma toplumda laiklikle aşıldıysa, halktaki çeşitli inançların ve inanmayanların çatışması da halk içinde hoşgörü ile aşılmıştır.

Sürecek 14