A-imam-ı azam Şiiri - Mikdat Bal

İmam-ı azam

Sabit’in oğlu Numân İmam Ebu Hanife
Hicri seksen senesinde doğduğu şehir Küfe

Müslümanlar Irak ile İran’ı fethetmişti
Dedesi Müslüman olup Küfe'ye yerleşmişti

Oğlu Sabit görüşmüştü Hazreti Ali ile
Nice sahabe-i Kiram tanımıştı haliyle

Hazreti Ömer devrinde büyük fetihler oldu
Basra şehri Küfe şehri o zamanlar kuruldu

Binlerce Ashabı Kiram oralarda kalmıştı
Nice tabiin onlardan okumuş, ders almıştı

Fasih Arapça bilenler Küfede yerleşmişti
Hazreti Ömer onları seçip de göndermişti

Hoca olarak gönderdi Abdullah bin Mesut'u
Kur'an, fıkıh derslerini uzun zaman okuttu

Sayesinde Küfe şehri ilim şehri olmuştur
Kur'an ilmi Fıkıh, tefsir, Hadislerle dolmuştur

Emirül mü'minin ona bir çok yardımcı verdi
Onlar seçkin Sahabiydi ona yardım ederdi

Sa’d bin Ebi Vakkas ile Hüzeyfe İbnül Yeman
Ebu Musa Eş’ariyla Bir de Farisi Selman

Daha nice sahabiler Küfe'de hizmet verdi
Hazreti Ali orayı bunun için severdi

“Allah, bu İbni Mesut’a rahmet etsin söyledi
Talebelerini şehrin kandilleri eyledi”

İşte mezhep kurucusu İmam Ebu Hanife
Böyle bir yerde yetişti gerek gördük tarife

Küfe de doğup büyüdü, Küfe öyle bir yerdi
Gençliğinde sapıklarla münazara ederdi

Her din ve mezhepten insan orada yaşıyordu
Aklı ile fikri ile genç iken savaşıyordu

İtikadı bozuk olan Şii ve hariciler
Mutezile mezhebinden daha neci neciler

Her girdiği tartışmayı başarıyla kazandı
Aklı ile sapıkların oyununu bozandı

Onun bir cevher olduğu Küfede öğrenildi
Onu teşvik ederekten ilim öğren denildi

Bir gün pazara giderken Şabi'yi görmüş idi
Şabi, İmam-ı Azamın ilmini sormuş idi

Ona cevaben söyledi pazarda çalışırım
Ticaretle uğraşırken bazen de alışırım

Şabi ona söylemiş ki artık uğraş ilimle
Sen akıllı bir insansın, görüş her bir alimle

Şabi’nin sözleri ona hemen tesir etmişti
Pazar işini bırakıp ilme doğru gitmişti

Hammad bin Ebi Süleyman ona muallim oldu
On sekiz yıl onda kaldı göğsü ilimle doldu

İbrahim en-Nehaiden Alkame yolu ile
İbni Mesuttan Ali’ye, Ömer ekolü ile

Medresesi zengin idi malzeme bakımından
Bu da meydana gelmişti sahabe akımından

Ebu Hanife Küfede önce Kuran hıfzetti
Sonra sarf, nahiv, şiirle edebiyat öğrendi

Önde gelen alimlerden Hadisleri dinledi
Ezberledi, tevil etti her birini anladı

Fıkıh meselelerini teker teker öğrendi
Bütün ilim sahipleri zekasını beğendi

Doğuştan mantık ve zeka, hafızası güçlüydü
Çalışkandı, müçtehitti, alimdi, bilinçliydi

Hocasının vefatında kendi kırk yaşındaydı
Onun yerini doldurdu, kürsüsü başındaydı

Onun ders verme usulü farklı idi herkesten
Müzakere oluşurdu verdiği her bir dersten

Demezdi ki dersiniz bu, alın ezberleyiniz
“Alın gidin inceleyin, fikrinizi deyiniz”

Halka açık ders de verdi bu da başka bir yoldu
Vermiş olduğu her fetva sonradan örnek oldu

İstişare önemliydi, sözüm sözdür demezdi
Her konuyu tartışırdı hemen fetva vermezdi

Her konuyu incelerdi fikrini söyler idi
Talebelerine vererek inceleyin der idi

İncelenen her mesele kendine gelir idi
Görüşünü açıklardı fetvayı verir idi

Bu ilim halkalarında tüm İslam hükümleri
Her konu ele alındı bütün meseleleri

İbâdât ve muâmelât, ukubat incelendi
Her konu tasnif edildi her biri güncellendi

Eş-Şeybani yazmış idi Zahiru’r-Rivaye yi
Küçük yaşta başlamıştı ilim talep etmeyi

İmam Ebu Hanife’den küçük yaşta ders aldı
Derslerini ilerletmek Ebu Yusuf’a kaldı

İmam Ebu Hanife’nin çoktu talebeleri
Hepsi birer üstad idi alim idi her biri

İmamı Azama göre otuz altı neferdir
En alimi Ebu Yusuf diğeri de Züferdir

Zâhiru'r-Rivâye altı kitabı teşkil eder
Bu kitapları burada sayalım birer birer

' el-Asl (veya el-Mebsût tür) 'birincisi ettik bir
'el-Câmiu's-Sağîr', ile ve ' el-Câmiu'l-Kebîr'

Bir de ' es-Siyeru's-Sağîr', ve 'es-siyeru'l-Kebîr'
Beşini anlatmış olduk elimizde kaldı bir

Altıncısı 'ez-Ziyâdât' altı kitap tas tamam
Bu kitaplarda toplanmış ne demişse üç imam

Ebû Hanife dir eköl Zâhiru'r-Rivaye'tin
Ebu Yusufun görüşü ve imamı Ahmet’in

Ebu hanifenin daha kitabı var vesselam
Bunların da konuları akaid ile kelam

el-Fıkhu'l-Ekber, kitabı ve Kitâbü'r-Risâle
Kitâbü'l-Âlim ve'l-Müteallim daha var hele

El haşiyye kitabıyla Ma'rifetü'l-Mezâhib,
el-Kasidetü'n-Nu'mâniyye var daha ey sahip

el-Müsnedü'l-İmam Ebî Hanife kitabını
Okuyanlar tanıyorlar uslub ve hitabını

İmam Ebû Yûsuf ile bir de İmam Muhammed
Mezhebin teşekkülünde gösterdiler çok himmet

Hârun er-Reşîd ahdinde kâdıu'l-kudât oldu
Ebu Yusuf bu mezhebin icra yolunu buldu

Eğer kadı olmasaydı bunlar mümkün olmazdı
Devlet hukukuna dair Kitabü'l-Harâc yazdı

Mezhebi devlet ricali beyninde de yayıldı
Bu imamın sayesinde yayıldı ve sayıldı

Hanefi mezhebinin şu özellikleri vardı
Ebu Hanife’nin ne çok güzellikleri vardı

Derdi içtihat ederken Kur'an’a göz atarım
Eğer orda bulamazsam sünnetlere bakarım

Sonra Ashab-ı Kiramın sözlerinde ararım
Orada da bulamazsam kendim kafa yorarım

Kitap, sünnet, icma kıyas mezhebimiz böyledir
Bunlar arandıktan sonra içtihatla reyledir

Fıkhımız leh ve aleyhte olanı tanımaktır
Kitap, sünnet, icma, kıyas birisine uymaktır

Kur'an’da çözüm yok ise sünnete başvurulur
Kullanılan her hadisin ananesi sorulur

Meşhur hadis, Mütevâtir dışında kalanları
Haber-i vâhid ve mürsel bu gibi olanları

Tetkike tabi olurdu özel incelenirdi
En ufak bir tereddütte anında ellenirdi

Her anane güzel olup sünnet olmayabilir
Başka hükmü kıyas edip onu almayabilir

Ravileri incelerdi her hali her yönünü
Sahih hadis olsa bile hemen almazdı onu

Eğer ravi amel etmez sadece söyler ise
Onunla amel etmezdi, hoşa da gider ise

Onu anlatmak gayemiz mezhebi başka konu
İmam-ı Azam olarak herkes tanıyor onu

İsmi, Nûmân bin Sâbit bin Zûtâ diye bilinir
Ebû Hanîfe künyesi en çok böyle anılır

İmam-ı Azam lakabı bununla meşhur oldu
Hicri seksen de doğmuştur yüz ellisinde öldü

Mezarı Bağdât'ta olup bir ziyaret yeridir
Eserleri bakılmalı, kim demiş makberidir

Şair Mikdat Bal