İMAM-I ÂZAM EBU HANİFE (RA)
(H. 150 yılında şehid edildi)
Hicri seksen yılında Kûfe’de doğmuştu,
Adı; Numân bin Sâbit bin Zevta konmuştu,
İmam Âzam (Büyük İmam) lakabı oldu,
Ebû Hanife künyesi olan İmam’ım.
Dedesi Zûta olup, azadlı köleydi,
Ali devrinde Kabil’den Kûfe’ye geldi,
Zûta oğlu Sâbit, ticaret işindeydi,
Müslüman ülkesinde büyüyen İmam’ım.
Numân, küçük yaşında Kur’ân-ı hıfzetti,
Hocası; Hammâd bin Ebi Süleyman idi,
İbrahim en-Nehai’den fıkıh öğrendi,
Pek çok âlimden ders alan Büyük İmam’ım.
O, ilmin yanında ticaretle uğraşmış,
Kazancını talebelerine harcarmış,
İmam, bağımsız bir ilim merkez açmış,
Hz. Ebû Bekir’e özenen Büyük İmam’ım.
Edebiyat, sarf ve nahiv, şiir bilirdi,
Malı satarken çürük malını vermezdi,
İnsanları kandıranı asla sevmedi,
Helal rızık peşinde olandı İmam’ım.
Zeyd bin Ali’ye zımmen bey’at’ta bulunmuş,
Emevi ve Abbasiler rahatsız olmuş,
Yanlışlara karşı, daim doğruyu sunmuş,
Ehl-i Beyt’e sevdalı olandı İmam’ım.
Emevi döneminde yanlış valiler var,
Halifeler adına yanlışlıklar yapar,
Ulemalar ki; baskı altında kalmışlar,
Bunlardan biri olan İmam-ı Âzam’ım.
Emeviler Resûl soyuna yanlış yapmış,
İktidar uğruna masum kanı akıtmış,
İmam, haksız tutumlara hep karşı çıkmış,
Emeviler’i sevmeyen Büyük İmam’ım.
Kûfe’ye vali Ebu Hübeyre atandı,
Bu kişi, heybetli ve gaddar bir adamdı,
Fukahayı devlet hizmetine topladı,
Vali davetine gitmeyendi İmam’ım.
Hilafet; Peygamber neslinde olsun demiş,
Abbasiler Peygamber neslinde gelirmiş,
İmam, Abbasileri bundan desteklemiş,
Resûl soyuna ihanet vardır İmam’ım.
Vali, İmam’a üstün mevki teklif etti,
“Görevi kabul etmezse döverim” dedi,
Âlimlerin hepsini İmam’a gönderdi,
“Zulme ortak olmam” diyen Büyük İmam’ım.
Vali Ebu Hübeyre, İmam’ı hapseder,
İmam’ı bizzat zindanda kendisi döver,
Cellad; “Bu adam işkenceden ölecek” der,
Cellad bile insaflıdır Büyük İmam’ım.
Yeniden düşünmesi için serbest oldu,
Vali O’ndan “Evet” cevabı bekliyordu,
İmam, bu arada kaçmaya fırsat buldu,
Mekke’ye sığınmış olan Büyük İmam’ım.
İmam, Beytullah’ta altı yıl kadar kalmış,
İlim irfanını Mekke halkına yaymış,
Bu esnada Emeviler devri kapanmış,
Kûfe’ye dönüp ders veren Büyük İmam’ım.
Abbasilerden Halife Mansur baş imam,
İmam-ı Âzam’ın güveni ona tamam,
Abbasiler gelirdi, Muhammed soyundan,
“Kutlu yolda olacaklar” diyen İmam’ım.
Ümitler, kısa zamanda boşa çıktı,
Abbasiler, Ali soyuna cephe aldı,
İmam-ı Âzam, Ali aşkına yanardı,
İktidar hırsı kişilik yıkar İmam’ım.
Abdullah bin Hasan, İmam’ın hocasıdır,
O, Abbasiler’e karşı ayaklanmıştır,
İmam Malik’te isyana destek yapmıştır,
Doğrular yanında olan Büyük İmam’ım.
Halife Mansur, isyanı şiddetle vurmuş,
Abdullah’ı da tutuklayıp hapse koymuş,
İki oğlu da yakalanıp öldürülmüş,
İmam Malik işkence görmüştür İmam’ım.
Halife Cafer Mansur, İmam’dan çekinir,
O’nun Kûfe’de çok sevildiğini bilir,
O’nu denemek için kadılık verilir,
Devlet görevini istemeyen İmam’ım.
İmam, Bağdat inşaatında görev alır,
Halife gözetimi altına almıştır,
Ali soyuna eza-cefa da artmıştır,
Kıskançlık arşa kadar yükselir İmam’ım.
O’nun yüksekliğini çekemediler,
İmam-ı Âzam hakkında kötü dediler,
Halifeyi İmam’a karşı gösterdiler,
Fetva vermesi de yasaklanan İmam’ım.
İmam, hatalı olan fetvaya karşıydı,
Kûfe Kadısı’nı bunun için uyarmıştı,
Halife Mansur’u intikam hırsı bastı,
İman ve ahlakı yüksek olan İmam’ım.
Halife Mansur, sinsi planlar peşindeydi,
O’na Devlet Başkadılığı teklif etti,
Mansur’un derdi, kendini benimsetmekti,
Hediyeleri kabul etmeyen İmam’ım.
İmam der ki: “ Bu makama layık değilim,
Doğru karar vermelidir, kadı dediğin,
Yok, sana doğruyu diyecek cesaretim,
Benim gönlüm razı değil.” diyen İmam’ım.
“Hediyeye gelince; değil onlar senin,
Gönderdiklerin ümmetin malıdır bilin,
Bil ki; ben, devlet işine layık değilim.”
Doğruları haykırıp söyleyen İmam’ım.
“Sen bu işe layıksın deyip durdun bana,
Yalan söylediğimi haykırdın suratıma,
Yalancıdan hiçbir zaman fayda yok sana,
Kadı olmaz yalancıdan.” diyen İmam’ım.
Halife Mansur, Büyük İmam’a kızmıştı,
Bir bahane bularak O’nu hapse attı,
İmam’a günde yüz on kırbaç ceza vardı,
İşkenceler altında ezilen İmam’ım.
O güzel beden, işkencelerle ezildi,
Bir rivayette denir ki; zehirletildi,
Mü’min’im diyen biri, O’nu şehid etti,
Selam olsun sana ey İmam-ı Âzam’ım.
O güzel, müctehid ve fıkıh alimiydi,
Hanefi Mezhebi’nin İmamı bilindi,
İmam, Bağdat’ta Hayruzan’a defnedildi,
Yetmişinde Şehid olan Büyük İmam’ım.
Hanefi Mezhebi’nin kurucusu denir,
O, büyük kamet İmam’ı diye bilinir,
Beş yüz bin meselenin hükmünü bilmiştir,
Dört bin fetva verendi İmam-ı Âzam’ım.
İslâm! Yıkılmaz dışardan ve de içerden,
İslâm özü, oluşmuş Hak’ın kudretinden,
Sen kork! Dünyaya tapan Beşer-i Adem’den,
Cenab-ı Allah, dinin sahibi yiğidim.
Her Firavun’un, bir Musa’sı hep olacak,
Mansur ile İmam, mahşerde buluşacak,
Biliniz ki; herkes ettiğini bulacak,
Er mertliği, zalim zulmüyledir yiğidim.
Onca eziyet içinde Hakk’la olmalı,
Allah yolunda doğruları anlatmalı,
Büyük İmam gibi, şehadete varmalı,
Doğru olanlar hep kazanacak yiğidim.
Şair: Abdullah Yaşar Erdoğan
Abdullah Yaşar ErdoğanKayıt Tarihi : 9.8.2006 21:15:00
Şiiri Değerlendir
© Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve / veya temsilcilerine aittir.
Mikdat Bal
İmam-ı azam
Sabit bin Numân'ın oğlu İmam Ebu Hanife
Hicri seksen senesinde doğduğu şehir Kufe
Müslümanlar İrak ile İranı fethetmişti
Dedesi müslüman olup Küfe'ye yerleşmişti
Oğlu Sabit görüşmüştü Hazreti Ali ile
Nice sahabe-i Kiram tanımış haliyle
Hazreti Ömer devrinde büyük fetihler oldu
Basra şehri Küfe şehri o zamanlar kuruldu
Binlerce Ashab-ı Kiram oralarda kalmıştı
Nice tabiin onlardan okumuş, ders almıştı
Fasih Arapça bilenler Küfede yerleşmişti
Hazreti Ömer onları seçip de göndermişti
Hoca olarak gönderdi Abdullah bin Mes'üd'u
Kur'an, fıkıh derslerini uzun zaman okuttu
Sayesinde Küfe şehri ilim şehri olmuştur
Kur'an ilmi Fıkıh,tefsir,Hadislerle dolmuştur
Emirül mü'minin ona bir çok yardımcı verdi
Onlar seçkin sahabiydi ona yardım ederdi
Sa’d bin Ebi Vakkas ile Hüzeyfe İbnül Yeman
Ebu Musa Eş’ariyla Bir de Farisi Selman
Daha nice sahabiler Küfe'de hizmet verdi
Hazreti Ali orayı bunun için severdi
“Allah,bu İbni Mes'üda rahmet etsin söyledi
Talebelerini şehrin kandilleri eyledi”
İşte mezheb kurucusu Imam Ebu Hanife
Böyle bir yerde yetişti gerek gördük tarife
Küfe de doğup büyüdü, Küfe öyle bir yerdi
Gençliğinde sapıklarla münazara ederdi
Her din ve mezhepten insan orada yaşıyordu
Akıl ile fikir ile genç iken savaşıyordu
İtikatı bozuk olan Şii ve hariciler
Mütezile mezhebinden daha neci neciler
Her girdiği tartışmayı başarıyla kazandı
Aklı ile sapıkların planlarını bozandı
Onun bir cevher olduğu Küfede öğrenildi
Onu teşvik ederekten ilim öğren denildi
Bir gün pazara giderken Şabi'yi görmüş idi
Şabi, İmam-ı Azamın ilmini sormuş idi
Ona cevaben söyledi pazarda çalışırım
Ticaretle uğraşırken bazen de alışırım
Şabi ona söylemiş ki artık uğraş ilimle
Sen akıllı bir insansın, görüş her bir alimle
Şabi Hazreleri ona hemen tesir etmişti
Hemen Pazarı bırakıp ilme doğru gitmişti
Hammad bin Ebi Süleyman ona muallim oldu
Onsekiz yıl onda kaldı göğsü ilimle doldu
İbrahim en-Nehaiden Alkame yolu ile
İbni Mes'uddan Aliye,Ömer ekolü ile
Medresesi zengin idi malzeme bakımından
Bu da meydana gelmişti sahabe akımından
Ebu Hanife Küfede önce Kuran hıfzetti
Sonra sarf,nahiv,şiirle edebiyat öğrendi
Önde gelen alimlerden Hadisleri dinledi
Ezberledi,tevil etti hepisini anladı
Fıkıh mes'elelerini teker teker öğrendi
Bütün ilim sahipleri zekasını beğendi
Doğuştan mantık ve zeka,hafızası güçlüydü
Çalışkandı, müctehiddi,alimdi, bilinçliydi
Hocasının vefatında kendi kırk yaşındaydı
Onun yerini doldurdu,kürsüsü başındaydı
Onun ders verme usülü farklı idi herkesden
Müzakere oluşurdu verdiği her bir dersten
Demezdi ki dersiniz bu, alın ezberleyiniz
“Alın gidin inceleyin,fikrinizi deyiniz”
Halka açık ders te verdi bu da başka bir yoldu
Vermiş olduğu her fetva sonradan örnek oldu
İstişare önemliydi,sözüm sözdür demezdi
Her konuyu tartışırdı hemen fetva vermezdi
Her konuyu incelerdi fikrini söyler idi
Talebelerine verip inceleyin der idi
İncelenen her mes'ele kendine gelir idi
Görüşünü açıklardı fetvayı verir idi
Bu ilim halkalarında tüm İslam hükümleri
Her konu ele alındı bütün mes'eleleri
İbâdât ve muâmelât, ukubat incelendi
Her konu tasnif edildi herbiri gücellendi
Eş-Şeybani yazmış idi Zahiru’r-Rivaye yi
Küçük yaşta başlamıştı ilim talep etmeyi
İmam Ebu Hanifeden küçük yaşta ders aldı
Derslerini ilerletmek Ebu Yusufa kaldı
İmam Ebu Hanifenin çoktu talebeleri
Hepsi birer üstad idi alim idi herbiri
İmamı Azama göre otuzaltı neferdir
En alimi Ebu Yusuf diğeri de Züfer dir
Zâhiru'r-Rivâye altı kitabı teşkil eder
Bu kitapları burada sayalım birer birer
' el-Asl (veya el-Mebsût tür) 'birincisi ettik bir
'el-Câmiu's-Sağîr', ile ve ' el-Câmiu'l-Kebîr'
Bir de ' es-Siyeru's-Sağîr', ve 'es-siyeru'l-Kebîr'
Beşini anlatmış olduk elimizde kaldı bir
Altıncısı 'ez-Ziyâdât' altı kitap tas tamam
Bu kitaplarda toplanmış ne demişse üç imam
Ebû Hanife dir eköl Zâhiru'r-Rivaye'din
Ebu Yusufun görüşü ve imamı Ahmedin
Ebu hanifenin daha kitabı var vesselam
Bunların da konuları akaid ile kelam
el-Fıkhu'l-Ekber, kitabı ve Kitâbü'r-Risâle
Kitâbü'l-Âlim ve'l-Müteallim daha var hele
El haşiyye kitabıyla Ma'rifetü'l-Mezâhib,
el-Kasidetü'n-Nu'mâniyye var daha ey sahip
el-Müsnedü'l-İmam Ebî Hanife kitabını
Okuyanlar tanıyorlar uslub ve hitabını
İmam Ebû Yûsuf ile bir deİmam Muhammed
Mezhebin teşekkülünde gösterdiler çok himmet
Hârun er-Reşîd ahdinde kâdıu'l-kudât oldu
Ebu Yusuf bu mezhebin icra yolunu buldu
Eğer kadı olmasaydı bünlar mümkün olmazdı
Devlet hukukuna dair Kitabü'l-Harâc yazdı
Mezhebi devlet ricali beyninde de yayıldı
Bu imamın sayesinde yayıldı ve sayıldı
Hanefi mezhebinin şu özellikleri vardı
Ebu Hanifenin ne çok güzellikleri vardı
Derdi ictihad ederken Kur'ana göz atarım
Eğer orda bulamazsam sünnetlere bakarım
Sonra ashab-ı Kiramın sözlerinde ararım
Orada da bulamazsam kendim kafa yorarım
Kitap,sünnet,icma kıyas mezhebimiz böyledir
Bunlar arandıktan sonra ictihadla reyledir
Fıkhımız leh ve aleyhte olanı tanımaktır
Kitap,sünnet,icma,kıyas birisine uymaktır
Kur'anda çözüm yok ise sünnete başvurulur
Kullanılan her hadisin an'anesi sorulur
Meşhur hadis, Mütevâtir dışında kalanları
Haber-i vâhid ve mürsel bu gibi olanları
Tetkike tabi olurdu özel incelenirdi
En ufak bir tereddütte anında ellenirdi
Her an'ane güzel olup sünnet olmayabilir
Başka hükmü kıyas edip onu almayabilir
Ravileri incelerdi herhali her yönünü
Sahih hadis olsa bile hemen almazdı onu
Eğer ravi amel etmez sadece söyler ise
Onunla amel etmezdi,hoşa da gider ise
Onu anlatmak gayemiz mezhebi başka konu
İmam-ı Azam olarak herkes tanıyor onu
İsmi, Nûmân bin Sâbit bin Zûtâ diye bilinir
Ebû Hanîfe künyesi en çok böyle anılır
İmam-ı Azam lakabı bununla meşhur oldu
Hicri seksen de doğmuştur yüz ellisinde öldü
Mezarı Bağdât'ta olup bir ziyaret yeridir
Eserleri bakılmalı kim demiş makberidir
Mikdat Bal
TÜM YORUMLAR (2)