İç Oğuza Dış Oğuz Asi Olup Beyreğin Öldü ...

Üç Ok, Boz Ok bir araya gelse,
Kazan evini yağmalatırdı.
Kazan olacakları bilse,
Bundan uzakta kalırdı.

Dış Oğuzda beraber olmadı,
Sadece İç Oğuzu yağmaladı.
İsteği olan şeyleri almadı,
Orada olan Yağız'ı yağmaladı.

Ne zaman Kazan evini yağmalatsa,
Helallisinin elini tutar, dışarı çıkardı.
Ondan sonra yağma edip el atsa,
Dış Oğuz beylerinden Aruz bakardı.

Emen ve diğer beyler bunu işittiler,
Dediler ki bak bak, şimdiye kadar.
Kazan’ın evini beraber yağma ettiler,
Şimdi neden bunlar çeker oldu keder.

Söz birliği ile bütün Dış Oğuz beyleri,
Kazan’a gelmediler, düşmanlık eylediler.
Kılbaş derler bir kişi var idi aynıydı köyleri,
Bir Kılbaş geldi ona Oğuzda neylediler?

Kazan dedi; Dış Oğuz beyleri daima beraber gelirlerdi,
Söyle bana Kılbaş diğer beyler şimdi niçin gelmediler?
Benim ne yaman,soylu bir bey olduğumu bilirlerdi,
Kılbaş dediki sen evini yağmalattığın için gelmediler.

Kazan,düşmanlık beslediler öyle mi diyerek tüm beylere kızdı,
Kılbaş,Hanım ben varayım, onların durumunu öğreneyim dedi.
Kazan,sen bilirsin, var deyip onların yaptığını bir kenara yazdı,
Haydi bana müsade ben onların yanına varıp sonra döneyim dedi.

Bir kaç adamla ata binip Kazan’ın dayısı Aruz’un evine geldi,
Aruz da altın gölgeliğini dikmiş, oğlanlarıyla tahtına oturmuştu.
Kılbaş gelip Aruz’a selam verdi,Kazan dedi sizi düşman bildi,
Mutlaka dayım Aruz bana gelsin diye sana selam getirmişti.

Kara başım bunaldı, üzerime düşman geldi, develerimi bağırttılar,
Kara koçta cins atlarımı kişnettiler, kaza benzer kızımız darda kaldı.
Benim kara başıma gör neler geldi, dayım Aruz gelsin dedi çığırttılar,
Bre Kılbaş o vakit ki Üç Ok, Boz Ok bir araya gelse onlar nerde kaldı?

Kazan evini yağmalatırdı, suçumuz neydi ki yağmada beraber olmadık,
Daima Kazan’ın başına sıkıntılar gelsin, dayısı Aruz’u daim ana dursun.
Biz Kazan’a düşmanız belli bilsin diyerek Kılbaş'ı bile aramıza almadık,
Git selam söyle Kazan bize kızarsa kızsın,isterse gelip bizleri vursun.

Burada söylemiş,
Görelim hanım ne söylemiş:

Kalkıp Kazan Han yerinden doğrulu verdi
Ala Dağda çadırını otağını dikti
Üç yüz altmış altı alp erenler yanına toplandı
Yemek içmek arasında beyler seni andı
Üstümüze düşman falan gelmedi
Ben senin dostluğunu düşmanlığını denemeğe geldim
Kazana düşman imişsin bildimdedi.
Kalkıp hoşça kal diyip gitti.

Aruz müteessir oldu Dış Oğuz beylerine adam gönderdi: Emen gelsin.
Alp Rüstem gelsin, Dönebilmez Dülek ile bura Ahi Evren gelsin dedi.
Geri kalan beyler hep gelsin,gücü yeten Dış Oğuz beyleri şunu iyi bilsin,
Alaca büyük otağlarını düzlüğe dikip attan aygır keseyim yesin dedi.

Sonra deveden erkek deve, koyundan koç kestirdi,
Dış Oğuz beylerini ağırlayıp onlara ziyafet verdiler.
Beyler ben sizi niye çağırdım diye ferman astırdı,
Bilmiyoruz dediler Aruza yeni bir kıyafet verdiler.

Aruz Kazanı niye küstürdü bize Kırbaş’ ı göndermiş,
Elim günüm yağmalandı, kara başım bunaldı, bakın.
Dayım Aruz bana gelsin diye Kazan sana emir vermiş,
Emen, Ya sen ne cevap verdin? Kötü bir şey demedin sakın.

Aruz: Kılbaş’a dedim ki ne zaman ki Kazan evini yağmalatırdı,
Dış Oğuz beyleri beraber yağmalayıp sonra ona selam giderdi.
Şimdi suçumuz ne oldu ki beraber bulunmadık dostluğu bitirdi,
Bire kavat biz Kazan’a düşmanız dedim Kılbaş onu götürdü.

Emen: İyi demişsin Aruz dedi Beyler ya siz ne dersiniz diye seslendi,
Beyler ne diyelim, sen Kazan’a düşman oldun, biz de düşmanız dediler.
Aruz ortaya Kur’an getirdi, hep beyler el basıp and içtiler Aruz yaslandı,
Bizler de senin dostuna dostuz ve düşmanına da düşmanız dediler.

Aruz beylere kaftan verip Döndü der: Beyler Beyrek bizden kız almıştır,
Güveyimizdir,Kazan’ın inançlısıdır, gelsin bizi Kazan ile barıştırsın, diyelim.
Getirelim, bize itaatkar olursa ne ala, deyince Emen ileri atılıp söz almıştır,
Olmazsa ben sakalını tutayım siz kılıçla parçalayın,döğüşü benimseyelim.

Aradan Beyreği kaldıralım, ondan sonra Kazan ile işimiz hayır ola dedi,
Beyreğe mektup gönderdiler,Beyrek odasında yiğitleri ile yiyip içiyordu.
Beyrek gelsin bizi Kazan ile barıştırsın diyerek bizim aramızı bula dedi,
Beyrek pekala dedi atını çektiler,Kırk yiğitle Aruz’un önünden geçiyordu.

Dış Oğuz beyleri otururken girip selam verdi,biliyor musun Oğuz Beyi,
Seni niye çağırdık Beyrek,Aruzla hep şu oturan beyler Kazan’a asi oldu.
And içtik, sen de and iç dediler, Kazan’a asi olmam dedim bu and niye?
Sırf Kazanı sevdiğim için geldim,yüreğim inanın Kazan Beğe vasi oldu.

Aruz sözünü kelam eyler,
Söyler Hanım ne söyler?

Ben Kazanın nimetini çok yemişim
Bilmez isem gözüme dursun
Kara koçta cins atına çok binmişim
Bilmez isem bana tabut olsun
Güzel kaftanlarını çok giymişim
Bilmez isem kefenim olsun
Alaca büyük otağına çok girmişim
Bilmez isem bana zindan olsun
Ben Kazandan dönmem belli bil dedi.

Aruz öfkelendi, kavrayıp Beyreğin sakalını tuttu.
Beyler Seyreğe kıyamadı ne dediğini unuttu.

Hemen kalkıp Beyrek onun yanına geldi,
Beyrek Aruz’un öfkelendiğini burada bildi.

Burda Beyrek ne imiş,
Söylemiş, hele ne demiş:

Aruz bana bu işi edeceğini bilseydim
Kara koçta cins atıma binerdim
Yapısı sağlam demir giyimimi giyerdim
Kara çelik öz kılıcımı belime bağlardım
Alın başa sağlam miğferimi geçirirdim
Kargı dalı altmış tutam mızrağımı elime alırdım
Ela gözlü beyleri yanıma katardım
Kavat ben bu işi duysam sana böyle gelir miydim
Aldatarak er tutmak karı işidir
Karından mı öğrendin sen bu işi kavatdedi.

Aruz dediki Bire herze merze söyleme duymuşum,
Kanına susama, gel and iç seninle barışalım dedi.
Beyrek: Vallah ben Kazan uğruna başımı koymuşum,
Kazan’dan dönmem, ister yüz parça eyle vuruşalım dedi.

Aruz gene öfkelendi, Beyreğin sakalını sımsıkı tuttu,
Beylere baktı, gördü kavgayı ayırmaya kimse gelmiyor.
Aruz kara çelik öz kılıcını çekip Beyreğin sağ oyluğunu kesti.
Kara kana bulandı Beyreğin başı bunaldı işler böyle olmuyor.

Beyler hep dağıldı, herkes atlı atına bindiler,
Beyreği de bindirdiler, ardına bindirip kucakladılar.
Kaçtılar, Beyreği otağına yetiştirip geri döndüler,
Cübbesini üzerine örtüp kanlarını pakladılar.

Beyrek burada söyledi:
Bakalım ne söyledi:

Yiğitlerim yerinizden halkın
Ak boz atımın kuyruğunu kesin
Arku Beli Ala Dağdan geceleyin aşın
Akıntılı güzel suyu delip geçin
Kazanın divanına koşup varın,
Ak çıkarıp kara giyin
Sen sağ ol Beyrek öldü diyin

Namert Aruz dayından adam geldi bizler ondan ileriye doğru kaçtık,
Seyreği istemiş, Kazan hep Dış Oğuz beyleri toplanmış, tınlamadık.
Yeme içme arasında Kur’an getirdiler, Kazan’a biz asi olduk and içtik,
Gel sen de and iç dediler, içmedi ben sözden dönmem dedi anlamadık.

Namert dayın hiddetlendi, Beyreği kılıçladı onun,
Canı yandı, Beyrek bunu hak etti suçu varsa dedi.
Yarın kıyamet gününde benim elim Kazan Han’ın,
Yakasında olsun benim kanımı Aruz’a koyarsa dedi.

Bir daha söylemiş,
Görelim Hanım ne söylemiş:

Yiğitlerim Aruz oğlu Başat gelmeden
Elim günüm yağmalanmadan
Develerde develerimi bağırtmadan
Kara koçta cins atımı kışnetmeden
Akça koyunlarım meleşmeden
Akça yüzlü kızım gelinim ağlaşmadan
Akça yüzlü güzelimi Aruz oğlu Başat gelip almadan
Elimi günümü yağmalamadan
Kazan bana yetişsin
Benim kanımı Aruza koymasın
Akça yüzlü sevgilimi oğluna alı versin
Ahiret hakkını helal etsin
Beyrek padişahlar padişahı hakka vasıl oldu
Belli bilsin dedi.

Beyreğin babasına anasına haber oldu,
Ak evinin eşiğinde feryat koptu.
Kaza benzer kızı gelini ak çıkardı kara giydi.
Ak boz otının kuyruğunu kestiler.

Kırk elli yiğit kara giyip mavi sorındılar,hemen gidip onlara yazıldım,
Kazan Bey’e geldiler. Sarıklarını yere vurdulor, Beyrek diye çok ağladılar.
Kazon’ın elini öptüler, sen sağ ol, Beyrek öldü dediler ona çok üzüldüm,
Namert dayın hile yapmış, çağırarak bizi aldılar, vardık barış sağladılar.

Dış Oğuz beyleri size asi olmuşlar, bilmedik Kur’an getirdiler,
Biz Kazan’a asi olduk, sen de bize itaat et dediler, and içtiler.
Beyrek ekmeğini çiğnemedi, onlara itaat etmedi götürdüler,
Dayın namert deyince Beyreğe bir kılıç darbesi vurup geçtiler.

Beyrek Hakka vasıl oldu, benim kanımı Aruz’a koymasın dedi,
Kazan bu haberi işitti, mendilini eline alıp hüngür hüngür ağladı.
Divanda feryat figan kıldı hep orada olan beyler ağlayıp kükredi,
Kazan vardı odasına girdi, yedi gün divana çıkmadı, kara bağladı.

Beyler toplandı divana geldi. Kazan’ın kardeşi Kara Göne söylemiş:
Kılbaş var söyle ağam Kazan gelsin çıksın, bir yiğit senin yüzünden.
Aramızdan eksildi, hem vasiyet eylemiş, kanımı koymayasın demiş,
Varalım düşmanı haklayalım Kılbaş,kardeşsin, sen var dedi özünden.

Velhasıl ikisi beraber vardılar, Kazan’ın odasına girdiler,Selam verdiler,
Sen sağ ol hanım bir yiğit aramızdan eksildi, senin yolunda baş verdi.
Hayatının kanını alalım size ısmarlamış, akan kanımı alsın demiş vardılar,
Kalkıp gel yukarı dediler.,Kazan: Uygundur, ama bu işin sonu yaş dedi.

Bütün beyler ata bindi. Kozan’ın yağız al atını çektiler, bindiler,
Boru çalındı, davul vuruldu gece gündüz demediler, koşturma oldu.
Aruz’a ve bütün Dış Oğuz beylerine haber oldu, işte Kazan geldi dediler,
Onlar da asker toplayıp Kazan’a karşı geldiler etraf Üç Ok, Boz Ok doldu.

Aruz benim İç Oğuz’dan hasmım Kazan olsun deyip ters uzayıp yattı,
Alp Rüstem benim Ense Koca oğlu Okçu dedi,her birini hasım gözetti.
Alaylar bağlandı, ordu ile yiğitler geldi, Aruz Koca meydanda at tepti.
Kazan’a seslenip sen gel beri dedi sonra Kazan kalkan tuttu ok attı.

Mızrağını eline aldı, başının üzerinde çevirdi er öldürmek nasıl olur,
Göstereyim dedi,Aruz Kazan’ın üzerine at sürdü,rüzgar gibi esti.
Sıra Kazan’a geldi alaca mızrağını koltuğa kısıp,Aruz’da bir eline alır,
Göğsünden şimşek gibi öteye geçirip Kara Göne Aruz’un başını kesti.

Dış Oğuz beyleri bunu görüp hep attan indiler,Kazanı hedef aldılar,
Kazan’ın ayağına kapandılar,suçlarının affını dilediler, elini öptüler.
Kazan suçlarını bağışladı, Seyreğin kanını dayısından almış oldular,
Aruz’un evini talan ettirdi, sonra da elini gününü yağmalatıp gittiler.

Yiğit beyler ganimet aldı, Kazanı yeşil düzlüğe çağırdı,
Güzel çimene çadır diktirdi, otağını kurup eyleyiverdi.
Dedem Korkut gelip neşeli havalar çaldı bağırdı,
Gazi erenlerin başına ne geldiğini söyleyiverdi.

Hani dediğim bey erenler
Dünya benim diyenler
Ecel aldı yer gizledi
Fani dünya kime kaldı
Gelimli gidimli dünya
Son ucu ölümlü dünya

Akibet, uzun yaşın ucu ölüm, sonu ayrılık,Dua edeyim hanım:
Allah bizleri ölüm vakti geldiğinde arı imandan ayırmasın.
Ak sakallı babanın yeri cennet olsun,böyle istiyor canım,
Ak bürcekli ananın yeri cennet olsun kimse onu kayırmasın.

Kadir Mevla seni namerde muhtaç etmesin,
Ak alnında beş kelime dua kıldık, kabul olsun.
Amin amin diyenleri Tanrı cehenneme katmasın.

Derlesin toplasın günahınızı toplasın canım hey,
Muhammed Mustafa “ya bağışlasın hanım hey!