Humay Şiiri - Öznur Karayumak

- HUMAY: Umay, huma, hüma kuşu, zümrüdanka, anka kuşu, cennet kuşu, talih kuşu, devlet kuşu. - Çobanaldatan hırıltısı: Çobanaldatan kuşunun günbatımından 45-60 dakika sonra, bir hırıltı halinde aralıksız sesi duyulmaya başlar. - Akika: Yeni doğmuş çocuk saçı. - “Kurban” Akika kurbanı kastıyla kullanıldı. - Şahika: Zirve - Sığırcık: Kuş türü. - Kırrık: Leş kargası (Elazığ’da kullanılan ismi.) - Oniki telli, kral, gök bayraklı: Hüma kuşu türleri - Burak: Miraca götüren at. - Tevhid: Ruhsal birlik. - Örs: Demirin yumuşatmak ve şekil vermek için dövüldüğü stand. - Hu: Tasavvufta Allah’ı bilme makamı, esma, Allah’ın ismi. (Sonrasında gelen Hak esmasında ise “Ölmeden önce ölüm, nefsin ölümü” söz konusudur.) - Hay: Tasavvufta bir mertebe, esma, Allah’ın ismi. (Hak esmasından sonra, nefsin ölümü sonrasında, Allah’ın birliğine vakıf olarak yeniden dirilme makamı) - Marina Despina: Fatih Sultan Mehmet’in annesinin adı. Sonradan Hüma Hatun ismini almış. Humayundan (Devletin zirvesinden) olduğu için bu isim verilmiş. - Su perisi rengi: Zümrüt rengi - “Samraun’un kızı” ve “kocası Ural Batır”: Eski Türklerde (Hazarlar, Tatarlar ve Başkurtlar’da) mitolojiye göre, kuşlar padişahı Samraun’un kızı ve Ural Batır’ın eşidir hüma kuşu. - Kafdağı: Uzak ve aşılması zor mitolojik dağ. - Şeb-i aruz: Düğün gecesi. Humay ismi “Humayun” dan (Devlet) gelir. Kral soyu, Devletin zirvesine dair. Pers Kralı Bahman'ın eşi, Dara1'in annesidir. Perslerde binbir gece masallarının başkonusu olmuştur. Aynı zamanda eski Türk inanç sistemine göre, ilahi güç ve baş tanrı Gök Tanrı'dır. Mitolojiye göre de dünya 17 ilah ile idare edilir. Bunlar: Yer-Sub (Yurt-Anavatan) , Humay, Erlik, Yer, Su, Od (ateş) , Güneş, Ay, Ulduz, Hava, Bulud, Külek, Kasırga, Şimşek, Yıldırım, Yağış, Gökkuşağı. Moğollarda ise kainatı 99 ilahenin idare ettiğine inanılır. Humay Gök Tanrı nın eşidir. İnsanlara ışık saçan ve yaşama enerjisini veren, insanlar ölene dek bu enerji ile diri oldukları Tanrı olduğuna inanılır. İnanışa göre, O Altay Türklerinde kadınları, çocukları ve hamilelerde bebeklerini, aynı zamanda yavru hayvanları da korurmuş ve O korumasa kötü ruhların anne karnındaki bebeğe zarar vereceğine inanılırmış. Onun uğruna ev hayvanları kurban edilmez, Onun için et ve süt yemekleri pişirilirmiş. Huma kuşunun, zümrüt rengi tüyleri, kadınlar ve yerliler tarafından süs olarak kullanılırmış. Eskiden hep yükseklerde uçtuğuna, hiç yere konmadığına, kaf dağında yaşadığına ve küllerinden yeniden dirildiğine; birinin başının üzerinden geçince şans, zenginlik ve mutluluk getirdiğine ve o kişinin devletin başına padişah olacağına inanılan mitolojik kuş. Ayrıca onu bilerek öldürenin kendisinin de kırk gün içinde öleceğine inanılırmış. Peygamberimizin de (saa) Hadislerinde, göğün yedinci katına çıkıp, Allah ile görüşebildiğini söylediği kuş. Avusturalya, Çin, Hint Okyanusu Adalarında yaşayan, 42 adet türü olan huma kuşunun bazı türleri gök, gök bayraklı, kral, büyük, küçük gibi isimler almış.