Hayat 1 Şiiri - Bayram Kaya

Hayat evrensel akışa göre türler üzerinde oluşuyla kesikli; tüm çeşitli oluşutaki canlılık faaliyetine göre sürekli bir oluşmadır. Bu tanıma göre şu hayattır da şu hayat değildir diyemeyiz. Bir hayat formunu biricik hayat formu göremeyiz.

Hayat türler üzerindeki biyolojik bireyleriyle de kesikli ve sınırlıdır. Bireylerin o türü ile süreklidir. Yani bir bireyin ölümüyle o tür ve o tür üzerindeki hayat yok olmaz. Türlere göre de bir türün yok olmasıyla, hayat yok olmaz.

Hayatın nedeni nedir? Evren, enerjinin kılıktan kılığa dönüşmesi nedeniyle akar. Enerji bu akış esnasında kesikli ve süreklidir.

Söz gelimi yağmur yağışı enerjinin bir akış şeklidir. Su enerjisi, nem, buhar, bağıl nem, su damlası vs. oluşla dönüşümün; kesikli süreklilikle beliren bağıntılı birliği ve çevrimidirler.

Hayat türlerin bireyleri üzerinde, görece özel bağıntılarıyla canlanmıştır. Canlı ve canlılık bir türden değildir. Türün ve türün canlıları üzerindeki canlılık yeni bir bağıntı ve özellik oluşla, bireyler üzerinde de minimal farklılıklarını ifade eder.

Bir canlı türünün birey organizması yaşantılımı içindeki çevrimlerin bir aradalığı, kaostuk bir gerçeklenme oluşla; kendi üzerlerine olumsuz bir yansımalar olarak belirirler.

Çevrimler bu yansımayı yine hem kendisinden ötürü, kendi belirmesini kontröl etmeyi sınırlar olmasıyla; hem de bir önceki adımın ardılı oluşla, bir gerektirme olmanın ortaya çıkması ile davranır. Kontrol etme, harcayacağınız enerjinin sınırsız olmamasıyla ilgilidir. Sınırlı bir enerji, kontrollü bir durum demektir. Söz gelimi doğadaki canlı dengesi beslenmeye konu olan enerji kaynakları çevrimi ile kendi kendine otomatik kontröllüdür.

Bu tür bağıntı girişmeli oluşmalar, kendi yalıtılmış ortamları içindeki; her bir ortam çevrimi, o ortam tutum alışmalarının kendisini yinelemesi olmaktadırlar.

Bu tür sıralama gerektiren bağıntılı bir durum, ileride giderek daha da karmaşık bir durum olacaktı. Karmaşıklığın bileşendi kesim ağırlık merkezi, girişimin yönetimin merkezi oluşla, bir uc durum kendisini zorlamaya başladı. Söz gelimi her çevrimin içinde, kendisi gerektirmeli oluşla; girişmenin kendisine referansla sıralanmlı durumları vardır.

Hal değişimi içindeki bir miktar enerji, bir önceki duruma göre, yeni durumuyla ya sürecin aktifliği içindedir. Ya da daha pasifçe (masif) olma durumu içindedir. Yağmur yağışlı çevrimin içindeki enerji dönüşümlerinin olması için suyun önce buhar olması, sonraki süreçlerle tekrar yağış şekillerine dönüşmesi gibi zorunlu bir sıralaması vardır.

İşte iklimi çevrimdeki bu sıralanma, ister istemez; iklim çevriminin zorunlu bir sıralanması ve yöneltimin düzenlenme işi olmaktadır. Hiçbir şey yalın ve başka bağıntılardan azade değildir. Yukarıdaki örnekte suyun buhar olması için, çevre içinde ısının gerekli olması gibi. Bunlar da sıralamanın birer gerektirmesidirler.

Canlanmanın belirtisi içinde hareket ve büyüme varsa da, her büyüyen ve her hareket eden canlı değildir. Meyve tanımı içinde elma, armut vardır. Ama elma ve armut tüm meyve tanımının kendisini veremezler.

Canlılık tüm bunların ve başka bağıntıların girişmesiyle kontrollü enerji salınımı verişle kontrollü enerji dönüştürülmesidirler. Bir çevrimin özeğinde yönetimin merkezi zaten vardır. Bir yönetim, o oluşmayla; bir yansıma, bir girişme özelliği olmasını kendilik ortaya çıkaracaktır.

Ama siz (o çevrimin özü oluşla) bu yönetme işini istediğiniz zaman başlatabilip, durdurabilmişseniz, şartlarını sağlama ruhsallığına erişebilmişseniz, artık canlılık süreçleri başlamıştır.

Hayat kendisini yaşantılım kılmayınca eksenleşemiyordu. Her hayat bir başka şekilde yaşantılımdır. Başka başka yaşantılımları kendisine uygulama eden özel sistem çevrimlerine de canlılık diyoruz. Hayat, enerjinin bir akış şekliydi. Yaşan ılılaşma da bir türden akan enerjiyi görece, başlanıp durdurulan durumlar haline getirmenin çevrimsel sistematiğidir.

Hayat olan yerde canlılık, canlılık olan yerde hayat vardır. Bu şu demek. İlinek olan, asıl olandan değildir. Asıl olan hayatın kendisidir. Canlılığın şu şekilde ya da bu şekilde olması hem başka bir şey, hem de hayatın ilinekti çalışma şeklidir. Ama asıl olan durum da, ilinekleriyle aynı anda, aynı süre durum içinde gözlenir ve kavranır olan süre durumdurlar.

Sürecek