Haiku, Jisei, Senryu, Tanka, Waka, Renga

Haiku, Jisei, Senryu, Tanka, Waka, Renga yazdım bu gece.. Nedir bunlar? diyeceksiniz. Anlatacağım. Bunlar üçlü dizeler Japon Edebiyatından Haiku: ''16. yüzyılda ortaya çıkıp 17-19. yüzyıllarda gelişen, üçlü dizelerle yazılan, 17 heceden (5-7-5) oluşan, konusunu genellikle mevsimlerden, yılın ilk ayından, doğadan ve insandan alan lirik bir Japon şiir tarzıdır. Birinci ve üçüncü dize kendi arasında kafiyelidir. Bu şiirlerde inançları simgeleyen doğa imgeleri kullanılır.'' aba uyağıyla yazılıyor 5 7 5 hece den oluşuyor. Jisei Senryu da aynı hecede aynı ölçüde Jisei Ölüm teması işleniyor Senryu da bizim satirik şiir gibi. Yani biraz alaycı şakacı. Özellikle tabuları yıkan türden. gelelim Tanka Waka Renga Tanka ve Waka ise 31 heceli olup 5-7-5-7-7 sıralaması ile yazılır Tanka ve Waka (Uyum/Huzur Şiiri) olarak da bilinir. Gelelim Renga ya.. (Birlikte Şiir) adı verilen Renga, iki kişinin ortak oluşturduğu şiirler yazılır. Böyle durumlarda ilk şair belirlenen konu üzerine 5-7-5'lik bir giriş yapar ve ikinci şair de 7-7'lik uygun bir bitiş ekler. Bu olay sıradan samuraiların günlük eğlencesi olarak da yapıldığı gibi, imparatorluk sarayında yarışmaları da düzenlenen, samurai yaşam biçimine derinden yerleşmiş bir olgudur. Bunların dizleri de aynı tankalar gibi.. 5 7 5 7 7....31 dize oluyorlar.. a b a a a Jisei, Ölüm Şiiri Ölüm şiiri anlamına gelen Jisei, zen Budist rahipleri ve zen felsefesini takip eden kişilerde, özellikle samurailer arasında oldukça büyük bir önem taşıyan, kişinin ölmesine yakın yazdığı, aydınlanmaya ne kadar yaklaştığını gösteren küçük şiirciklerdir. Genellikle “Haiku” veya “tanka” (Kısa Şiir) kalıplarında yazılır. Tanka ayrıca “waka” (Uyum/Huzur Şiiri) olarak da bilinir. Ancak tanka kelime anlamından da anlaşılacağı üzere genel bir isimdir. Haiku 17 heceden oluşur. 17 hece, 5-7-5 lik satırlar halinde yazılır. Tanka ve Waka ise 31 heceli olup 5-7-5-7-7 sıralaması ile yazılır. Bazen de Renga (Birlikte Şiir) adı verilen iki kişinin ortak oluşturduğu şiirler yazılır. Böyle durumlarda ilk şair belirlenen konu üzerine 5-7-5'lik bir giriş yapar ve ikinci şair de 7-7'lik uygun bir bitiş ekler. Bu olay sıradan samuraiların günlük eğlencesi olarak da yapıldığı gibi, imparatorluk sarayında yarışmaları da düzenlenen, samurai yaşam biçimine derinden yerleşmiş bir olgudur. ''Renga'' nın ne anlama geldiğini merak ettim. Renga, Japonca bir kelime imiş ve şiir dizisi anlamına geliyormuş ve Japonya’da eski zamanlardan beri kullanılan bir şiir türü imiş. Haiku Jisei Senryu Tanka Waka Renga Haiku tür olarak kendini ’şimdi’ ve ’an’ için uyanık olmak ve bunu dolu ve bütün olarak, mümkün mertebe entelektüel ayrım yapmadan ve duygusal izdüşümü yansıtmadan algılamak üzerine kurar. Nesne ve özne bir olur. Bu birlik ve bütünlüğün anlamı: hiçbir şeyi dışlamamaktır. Dolayısı ile ’bütünsel Haiku’ varoluşun nahoş ve ayıp sayılan alanlarını da ele alır ve gerçekliğe tamamen dayandırır. Gerçek çift değerlidir: Mutluluk ve mutsuzluk, yaşamak ve ölmek, nefret ve sevgi.gibi.. İç içe geçmiş, birbirini karşılıklı şartlayanlardır. Somut olarak; üzüntü, kırmızı karanfil veya kiraz çiçeği kadar gerçeğin bir parçasıdır. Şiddet de, şefkat kadar gerçeğin bir parçasıdır. Ayıp sayılan, bir yarım üzerine, sınırlı olan üzerine kuruludur, ikilik arz eder ve bu demektir ki gerçeği iki ayrı bölüme ayırır. Gerçeğin tümünü kavramak ve anlamak için, karanlık ve aydınlık olan bölümleri de algılamak gerekir. Her iki örnekte de konu doğa değil, geleneksel olarak senryu’nun alanında olan insan. Bu ’ciddi senryu’lar’ varoluşun komik tarafından daha çok trajik tarafını gösteriyorlar. İnsanın kendisi, doğanın bir parçası olarak metnin doğal konusu halinde. Saygılarımla.. Perinur Olgun Sakura Zenzen (Kiraz Çiçeği Zamanı) Yani kiraz çiçeği Japonya’da tam bir fenomen yani tamamen somut, algılanabilir yaşanan bir olaydır. 11 ildeki 26 parkta gerçekleştirilen şölenler için her yıl dünyanın dört bir yanından binlerce turist Japonya’nın yolunu tutuyor. Bu yıl 22 Mart’ta Tokyo’da başlayan festival zinciri 6 Mayıs’ta Aomori’de sona erecek. En popüler Japon halk şarkısı da bu adı taşır ve bu çiçeğe övgüler taşır. Tokyo'da imparatorluk sarayının etrafını çevreleyen yolda sakuralar açtığı zaman yürüyebilmek cok önemli bir olaydir ve mutlaka bir fotoğraf ile tespit edilmek zorundadir. Ayrıca bahar aylarında Japon televizyonları hava durumundan önce sakura durumu bildiren programlar yaparlar hangi şehirde ne zaman bu çiçeklerin açacağı önceden halka duyurulur.