Hacı Bayram-ı Veli-(Araştırma inceleme) ...

HACI BAYRAM’IN ÜNVANLARI

MUSTAFA CEYLAN

I) MÜDERRİS NUMAN: Hacı Bayram’ın Ankara’da Melike Hatun Medresesi’nde, profesör olarak ders verdiği dönemlerdeki adıdır. Müderris Numan, genç, dinamik, çağdaş, akılcı ve bilimsel mantığı ile dinleyicilerini ve talebelerini aydınlatan meşhur âlimin adıdır.

2) BAYRAM: Hocası Somuncu Baba ile bir kurban bayramı günü karşılaşması nedeniyle, hocasının kendisine verdiği isimdir. Kendisi de, yazmış olduğu şiirlerinde “Bayram” ismini kullanmıştır.

3) HACI: Hocası Somuncu Baba ile hacca gidip geldikten sonra bu isimle anılır olmuştur.

4) VELÎ: “Allah dostu” anlamına gelen bu isim, hocasından icâzet aldıktan sonra anılır olmuştur.

5) HACI PAŞA: Osmanlı’yı kuran alperenlere verilen bu isim, en çok Hacı Bayram’a yakışmaktadır. Ayrıca, Koyunluca Ahmet’in yaşça en büyük oğlu olması münasebetiyle de “paşa” ünanı ailesi tarafından verilmiştir. Enisî, Akşemşettin hakkında yazdığı menkıbede “Şerh-i Ahvâli Hacı Paşa” adlı Akşemşettin’e ait bir esere, atıfta bulunmaktadır. Ayrıca O’nun talebelerinden Yusuf Hakikî’ de şiirlerinde bu ünvanı kullanmıştır.

6) KAPICIBAŞI: Kapıcıbaşılık, Osmanlı devlet idaresinde resmî bir görev idi. Hacı Bayram, Yıldırım Bayezit’in Ankara’da görevli kapıcıbaşısı idi. Talebelerinden Sarı Abdullah Efendi “Semerât” adlı eserinde bunu açıkça ifade etmektedir.

7) AHÎ SULTAN: Hacı Bayram, talebelerinin bir meslek sahibi olmalarını istemiş, onların üreten ve birbirleriyle dayanışma içinde olmalarını isterdi. Bu bağlamda, Hacı Bayram Ahîliğin kurucularından birisi olarak, “Ahî Sultan” adına en lâyık olan kişidir.

8) PÎR: Onu sevenlerin, onun efsânevî yaşantısından ilham alanların verdiği bu isim, onun tasavvufi yönünü simgelemektedir. Onun talebeleri yazdıkları şiirlerinde “Hacı Bayram pirîm Sultan” diye söylemişlerdir.

9) SULTAN: O’nu sevenler “Gönüller sultanı” diyerek, gönül şehrini imar ve inşa eden kişi olarak O’na “Sultan” ismini vermişlerdir.