Güneşin Söndüğü Gün Şiiri - Yusuf Bilge

Uluğ Türkistan’ın soylu gönenci,
Düştü de toprağa alnı soğudu;
Kamalgan utancı Kamambal Dağ’da
Solan güne karşı kurtlar uludu...

Ejder buğuzların karaltısında,
Çapraz namluların parıltısında,
Gök suların nisan çağıltısında
Ağdı Urumçi’ye matem bulutu...

Kabiyra, Sapiyan, Kariy, Baybolla,
Gül fidanlar kavruldu Çin od’uyla;
Destan yazgısına emsal saguyla
Mamey Hatun suya sançtı umudu...

Ezgilledi tefekkürü çağrımız,
Yandı yüreğimiz, dondu bağrımız,
Erk erteklerinden koptu ağrımız
Son çınarın gölgesinde uyudu...

O gün sönen güneş, kor gizem sesle
Tayyi zaman yedi uçmağ hevesle
Altay’dan Alpler’e azat nefesle
Osman Batur Han’ım için soludu...

YUSUF BİLGE

* gönenci: iftiharı
* kamalgan: köle, esir, tutsak, tutuklu
* Kamambal Dağ: Doğu Türkistan’da Osman Batur Han’ın 1951 yılı şubatında çinlilerle savaşırken esir düştüğü yer, aynı yılın 29 Nisan’ında Urumçi’de kurşuna dizilerek idam edilmişti. Uygur Türkleri bu acı günü 'Güneşin Söndüğü Gün' diye anarlar.
* Osman Batur’un 18 yaşındaki kızı Kabiyra ile 14 yaşındaki oğlu Baybolla, anneleri Mamey’in gözleri önünde doğranarak şehid edildi. 11 yaşındaki oğlu Kariy ve 9 yaşındaki kızı Sapiyan, 20 metre derinliğindeki kuyuya diri diri atıldı. Evlâtlarına yapılan bu zulme, işkenceye ve katliama dayanamayan Mamey Hatun, aklını kaybetti ve olay yerinin yakınındaki nehrin azgın sularına kendini attı.
* ezgillemek: bestelemek
* erk ertekleri: bağımsızlık şarkıları
* sançmak: saplamak, batırmak
* uçmağ: cennet