Göçmen Şiiri - Ömer Tural

Göçmen,muhacir,hicret:Bir yerden,başka bir yere göç etme anlamını taşıyan cümlelerdir.
Balkanlar coğrafi konum sonucu olarak çeşitli milletlerin hakimiyet mücadelesi verdiği bir yerdir.1388-Sultan 1 Murat’la Çandarlı Ali paşa Bulgaristan’ı kompile Osmanlıya katı.
Osmanlı bu topraklara Anadolunun güvenilir türk’lerini getirerek balkanlar’da isllamiyetin yayılmasını sagladı.
İkincisi ise fetihlere gönülü katılan gazi alperen’ler,gaza niyetine gelen aşiretler fetih etikleri yerlerde kaldılar.

8177-1878 Osmanlı,rus 93 harbinde Osmanlı’nın savaşı kaybedince,türkiye’ye bağlı,Bulgaristan prensliği kurulur.Balkan savaşlarında topraklarımızın elnden çıkma sonucu olarak,aralıklı tarihlerde bulgaristandan,türkiye’ye göçler başlamıştır.

1936 tarihinde karagölle 80 hane Türkmen göçmen gelmiştir. göçmenler.Romanya’dan türkiye’ye göçleri devletler arası anlaşmayla olduğu için işin başında parlak görülmüştür. Talihsizlik sonucu 1934 tarihinde türkiye’ye gelecekleri için varını yokunu satan bu Türkmenler.Doğup büyüdükleri ülkede kendi yakınları tarafından göçmen diye horlanmışlar.Elleinde,avuçlarında ne varsa satıp tüketmek zorunda kalmışlar.
Karagöl köyüne yerleşen göçmenler.Memleket’lerinden gelirlerken her ne kadar,hayvanlarıyla araba ve eşyalarıyla geldiyseler
de,kıtlık döneminde gelmişler.Kıraç ve verimsiz arazilere sahip olan bu insanlar gelir darlığı yüzünden köyden göçmüşlerdir.
Romanya,şimdiki Bulgaristan’dan gelen göçmenlerin kimlik gibi bir sorunları yoktur.Osmanlı tarihi ve türk tarihi okunduğu zaman göçmenlerin balkanlara nerden,ne zaman gitikleri yazılıdır.

Osmanlı zamanında bulgaristana giden göçmenlere Bulgar türkü demek yanlıştır.Bulgar türkü vardır,fakat Bulgaristanda değil,Rusya federisyonuna bağlı Tataristan-Özerk Cumhuriyeti'nde yaşarlar.
Bulgaristan doğumlu bir kşiye Bulgar demeken büyük küfürdür.

Malesef Türk basınında bu terim ya bilnmeyersk,yada kasıtlı sıkça yazılmaktadır.
Göçmen ‘lerin örf ve adetleri,Anadolu örf,adetine çok yakın,çok zaman aynı dır.

Milli kıyafetlerde giyilen,bindalı dediğimiz elbisenin,başa takılan fes,giyilen yelek,şal, bele sarılan kurşak Türkmen’lerle,Göçmenlerde aynısıdır.Aradaki fark Balkanlarda ipek böceği yetiştiren Göçmenler,ipek üretitiklerinden,bu giysileri ipekten yapmışlar. Türkmen’ler ise Anadoluda,koyun yetştiriciliği yaptıklarından,yündeden eğirme iple,giysilerini dokumuşlardır. küçüklerin büyüklere saygısı,,misafir odalarında büyüklerin bir araya gelip hoş sohbet yapması,dügünlerde,cenazede örf
adet gibi ortak kültürümüz çoktur.
Anadolu insanının,balkanlardan gelen insanlarla kültür ayrılığı,zaman zaman görülmüştür.Anadolu ‘da yaşayan Türkler,Arap kültüründen etkienirken; bakanlarda yaşayan tüğrk topluluğu,Avrupa kültünden etkilenmiştir.
Bu sebeptendir ki farklı örf,adet ortaya çıktığıda olmuştur.Örnegin:Aana doluda yakın akraba evliliği yapılırken,balkanlarda akraba evliliğine sovuk bakılmaktadır.

Göçmenler’in,avrupadan gelme sonucu olarak; kültür görgü getirdiklerini ifade eden sözlerini ana dolu.’mun birçok insanından diledim.Oysaki balkanlara kültürü götüren türkler’dir.Türkler –Bulgaristana gitmezden evel,Bulgarlar dağlarda,magrada yaşarlarmış.Çifçilik nedir bilmezlermiş.Avrpaya kültür,görgü Osmanlıyla,Evladı fatihanın torunlarıylagitmiştir.

Coğrafi yapı itibariyle,kültürlerini geliştiren göçmenler,bazı yenilikler geirmişler,bu doğru.Mesela:Göçmenlerin gelmesiyle iki tekerlekli gağnıdan,dört tekerlekli ararabaya dönülmüştür.,soba gelmiştir,.Göçmenler çamurdan ince döktükleri tuğlalarla soba yapmışlardır.Sıvayı getrmişlerdir,sarı toprak üzerine,kiliğin dereden kil getirerek yaldız çekmişlerdir.BUyöremiz şairi tarafından şöyle dile getirilmiştir.

Göçmen kızı neye yarar
Bir ev yapar kerpic duvar
Haftada bir onu sıvar
Oda sarı toprağınan.
Göçmenler kapılarının önüne su kuyuları deşmişler.Bu kuyulara dolap takarak su çıkarmışlardır.Meyve ağaçları yetiştirmiler,fideler ekip domatis,büber yetiştirmişlrdir. Şimdinin sofra’larında eksik olmaya domatis büber, turşu nedeniyle ,göçmenlerin isimleri,turşucu’ya büberciciye çıkmıştır.
Çiçek ve gülü çok sevdiklerinden pencere önlerinde saksılarda,bahçelerinde rengaren çiçek yetiştirmişlerdir.
Ozamanlar,ermeni damlarında yarım metre toprak varken,; gçmenler,kertivan tikeniyle samanlıklarını örtmğşler.Yağmur yağdığında,bir damla suya maruz kalmamışlardır.

Eğitim olarak temizliğe çok dikkat eden bu insanlar; yemekten önce ve sonra ellerini yıkarlar,kapılarının önünü temiz tutarlar.Ayak yollarının kapalı olmasına ehemiyet gösterirlerdi.
Hak ,hukuklarınar razı olurlardı.Şimdi insanların,medeniyet ve yiğitlik kavrams bakış açılarına onlar 70 yıl önce bakarlardı.

Lehçe olarak:
Ağa-ağbey
Aşılgan-açılan
Bagçe –bahçe
Bindalı- dügün elbisesi
Civan-yigit
Bombom-şeker
Çevre-başörtüsü
Çrağ-mum
Dival –gelin elbisesi
Geze-dügün sonrası gezmek
İslah-iyi
Kayış –kemer
Peşkir- havlu

Göçmenlerin’de kendilerine özgü yemekleri vardır.Çevirme pideleri,kıvrım gibi.Yöre insanımızın bildigi gibi ekmegi fırında pişirirler.Turşularından haşlanmış patlıcan,sarımsak,,kıyılmış kırmızı biber,yeşil domatis.Domatisler önceden haşlanıp b,bekletiliyor,sonrada kıyılıp hazır olan mazeme,karnı yarık gibi dilinen haşlanmış patlıcanın içine dolduruluyor.Hazır olan patlıcanlar,baskı altında bir gün bekletildikten sonra çömleklere diziliyor. Mademki turşu deyince,akla göçmenler geliyor,bizde olmasa olmazlardan yol çıkıp,bu güzel turşunun tarifini yaptık afiyet olsun.

Yazar: Ömer TURAL