Gemlik Depremi Şiiri - Fikret Gürsoy

Elazığ dün sabaha karşı 6 şiddetindeki depremle sarsıldı. Yerle bir olan kerpiç evlerde 51 kişi öldü. Yaralanan 74 kişiden 40’ı taburcu edildi Haiti’de, Şili’de yaşanan ve yüzlerce cana malolan depremler sonrası, Türkiye aynı acıyı bir kez daha tattı. Dün sabaha karşı saat 04.32’de Elazığ’da Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ve Doğu Anadolu Fayı (DAF) arasındaki Karakoçan Fayı’nda 6.0 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremde en çok Kovancılara bağlı üç köyde hasar meydana geldi. 51 kişi hayatını kaybederken, 74 kişi de yaralandı. Bölgedeki kerpiç yapılarda hayatlar enkaz altında kalırken, hemen yakınlarındaki betonarme yapıların küçük hasarlarla olayı atlatması, bir kez daha ihmali gözler önüne serdi. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik ise depremde ortaya çıkan enerji anlamına gelen deprem şiddetinin 6.0, ancak depremin yapılarda oluşturduğu hasarın boyutunu ölçen magnetu ölçümüne göreyse etkisinin 8 olduğunu söyledi. Uzmanlar, Elazığ depreminin ayak seslerinin yaklaşık bir aydır kendisini belli ettiğini savunurken, Haiti ve Şili’de yaşanan depremlerle doğrudan ilgisi olmadığını ancak oluşan yüzey dalgalarının dünyayı gezme ihtimali bulunduğunu belirttiler. Depremin vurduğu köylerde kerpiç evlerdeki vatandaşlar enkaz altında can verirken, kamu ve yarı kamu binalarının ayakta kaldığı görüldü. Merkez üssü Karakoçan’ın Başyurt Beldesi olan 6.0 büyüklüğündeki depremin en çok Kovancılar İlçesi’ne bağlı, kerpiç evlerin yoğunlukta olduğu Okçular ve Yukarı Demirci köylerinde can kaybına yol açtığı belirtildi. İTÜ  Öğretim Üyesi Prof. Haluk Eyidoğan, 1977’de aynı bölgede olan 5.0 büyüklüğündeki bir depremden sonra ‘kerpiç ev’ uyarısı yapıldığı ancak şimdiye kadar hiçbir önlem alınmadığını söyledi. YIKILAN EVLERİ TOKİ YAPACAK Başbakan Erdoğan, deprem ve artçı sarsıntıların sürebileceğini belirterek, vatandaşlardan hasarlı yapılara girmemelerini rica etti. Erdoğan, “Bölgenin yerel mimarisi kerpiç yapılanmadır. Bu yapılanmanın faturasının, bedeli ağır olmuştur. Deprem olan bu bölgemizi şüphesiz ki çok daha farklı bir şekilde imar etmek için de süratle Toplu Konut İdaremize gerekli talimatları verdik” dedi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de taziyelerini bildirdiği deprem bölgesine sabah erken saatlerde Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, Bayındırlık ve İskan Bakanı Mustafa Demir, Sağlık Bakanı Recep Akdağ ve il milletvekilleri gitti. İki büyük artçı ilk kez yaşandı Bölgede en küçüğü 2.4, en büyüğü 5.5 şiddetinde 84 artçı sarsıntı oldu. Uzmanlar, deprem sonrasındaki 12 saatte 5 üstü şiddetinde iki artçının ilk kez görüldüğünü söyledi. Adana’da da 4.0 şiddetinde bir deprem meydana geldi. Her iki bölgede de halk endişeli... Adana ve Gemlik korkuttu Elazığ depremi faylarda hareketlenme yaşanmasına neden oldu. Dün Bursa’nın Gemlik ilçesinde 3.5, Adana’da ise 4.0 şiddetinde hafif şiddetli depremler yaşandı. Can ve mal kaybı meydana gelmedi. AĞIT YAKTILAR Bir yanda yakınlarını kaybetmenin acısı diğer yanda soğuk...  Depremzelerin bir kısmı geceyi dışarıda geçirdi. Isınmak için yakılan ateşin etrafına toplananlar ölenlerin arkasından ağıt yaktı. Depremi bildik yerini bilemedik İTÜ Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Berk Üstündağ, ‘’Kayaç Gerginlik İzleme Yöntemi ile Deprem Tahmini Projesi” kapsamında Marmara Bölgesi’nde istasyonlar kurduklarını ve sürekli veri aldıklarını söyledi. Üstündağ, ‘’Doğuya en yakın istasyonumuz Sakarya ile birlikte 4 istasyondan aldığımız verilerde bazı hareketler gördük. Yaklaşık 4 saat önce elde edilen veriler, doğu yönlü bir hareketin olacağına işaret ediyordu. Ancak istasyon eksikliği nedeniyle yerini tespit edemedik’’ diye konuştu. Bir asırda 82 bin kişi öldü Türkiye’de son yüzyılda, resmî rakamlara göre 82 bin 372 kişi depremlerde hayatını kaybetti. Kandilli Rasathanesi’nin verilerine göre Türkiye’de son yüzyıldaki ilk büyük deprem, Malazgirt’de 1903’te meydana geldi. 6.7 büyüklüğündeki depremde 2 bin 626 kişi öldü. 1939’da Erzincan’da 7.9 büyüklüğündeki depremde 32 bin 962 kişi hayatını kaybetti. Sonraki yıllarda Samsun, Bolu, Muş, Erzurum ve Kars’taki depremlerde de yüzlerce kişi öldü. Türkiye’de yaşanan son büyük deprem olan 1999’daki Gölcük depreminde 17 bin 480 kişi öldü. Aynı yıl Düzce’deki 7.5’lik depremde de 763 kişi yaşamını kaybetti. Dokuz Eylül Üniversitesi’nin açıklamalarına göre Türkiye’de neredeyse deprem riski taşımayan yer yok. Dünyada en riskli şehirler sıralamasında da İstanbul 2., İzmir 20. durumda. Risk haritası yenilenmeli Elazığ’daki 6 şiddetindeki deprem öncesinde Meclis’te kurulan Deprem Araştırma Komisyonu’na “Her an bir depreme hazır olun” uyarısı yapılmıştı. Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi’nden Bülent Özmen, komisyonda yaptığı uyarıda 7 şiddetindeki bir depremin eli kulağında olduğunu belirtmişti. ODTÜ Jeoloji ve Jeofizik Araştırma Merkezi’nden Arda Özacar ise Türkiye’de deprem haritasının acilen yenilenmesi gerektiğini belirterek, “Deprem konusunda sadece İstanbul değil, İzmir, Bursa, Malatya gibi metropol sayabileceğimiz birçok şehrimizde de çok ciddi risk var. Bunlar duyurulmuyor. İzmir, Bursa bunlar ekonomi açısından da büyüktür. Bunların hangilerinin en çok riskli olduğu belirlenerek araştırma projelerinin de buna göre yapılması lazım” görüşünü dile getirdi. İSTANBUL’U YENİDEN İNŞA ETMELİYİZ İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş ise “İstanbul’da hala deprem riski var. Tüm yapıları bilim ve tekniğe uygun yapmak zorundayız. Belediyeler, kamu kuruluşları, özel idareler, kendi binalarını güçlendiriyor, depreme dayanıklı hale getiriyor. Vatandaşların da bu hassasiyeti göstermesi gerekiyor” dedi. Yeni yırtılma uyarısı Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik, depremin son 100 yıldır 6 ve üzerinde bir deprem üretmeyen Doğu Anadolu Fay hattı ile Kuzey Anadolu Fay hattı arasındaki Karakoçan Fayı’nda yerin 5 kilometre altında meydana geldiğini belirti. Normalde 6 şiddetindeki bir depremin ‘orta şiddette’ ve hasar yaratmaması gereken bir deprem olduğunu belirten Prof. Dr. Erdik, depremde ortaya çıkan enerjinin yüksek olduğunu söyledi. Prof. Dr. Erdik, fay hatlarında yeni bir yırtılma beklediklerinin de altını çizdi. FAY 100 YILDIR UYKUDAYDI Fay hattının 100 yıllık uykusundan uyandığını vurgulayan Prof. Dr. Erdik, ‘’Bölgedeki 1900’den sonra 6’nın üzerinde olan depremlere bakarsak, bu deprem hariç, Doğu Anadolu Fayı’nda 1900’den beri büyüklüğü 6’nın üzerinde bir deprem olmadığını görüyoruz” dedi. Depremden sonra binalarda çatlama yapabilecek 5 ve üzeri büyüklükte 3 deprem tespit edildiğine dikkat çeken Erdik, “Deprem bölgesindeki insanlarımızın hasarlı binalara girmemesi gerekiyor. Bu tip binalara girmek bu durumda çok tehlikeli olabilir. Depremden sonra 2 büyüklüğünde çok sayıda deprem meydana geldi” uyarısında bulundu. Doğu Anadolu Fay hattı ve Kuzey Anadolu Fay Hattı’nda olan depremlerin birbirini tetikleyebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Erdik “Şu anda İstanbul’da depremin meydana gelme ihtimali yıllık yüzde 2. Ama bu ihtimal ne zaman gerçekleşir derseniz, 10 saniye sonra da 10 yıl sonra da olabilir. Kesin bir şey söylememiz zor. Ama faylar birbirini tetikleyebilir” dedi. ELAZIĞ’I ŞİLİ TETİKLEDİ İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Ercan: Şili’de meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki deprem dünyadaki fay hatlarını etkiledi. Şili’deki depremde bin 800 atom bombası etkisinde bir enerji boşalması dünyanın çekirdeğini ve dolayısıyla tüm yer kabuğunu etkiledi. Elazığ’ı Şili depremi tetiklemiş olabilir. Depremin meydana geldiği Doğu Anadolu kırığı, Kuzey Anadolu kırığı kadar vahşi değil. Hatay ise en az 500 yıldır suskun, deprem bekleniyor. YÖNETİCİLER CİDDİYE ALINMIYOR İTÜ Maden Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Naci Görür: Ben de Elazığlı’yım. Elazığ ve çevresinin bir deprem bölgesi olduğu, yakın zamanda yaptığımız toplantılarla tartışıldı. Ancak halkının deprem konusunda çok bilgisiz olduğunu gördüm. Defalarca uyardık. Bizim milletimiz, yöneticilerimiz uyarıları pek ciddiye almıyor. 20 günde 25 öncü oldu İnönü Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Önal: ‘’Elazığ’da son 20 gündür saydığımız 25 öncü deprem, ana depremin habercisiydi. Dün sabah saatlerinde yaşanan 6 büyüklüğündeki deprem ana depremdi. Elazığ’da 30’a yakın artçı deprem yaşandı. Daha önce Elazığ’da böyle bir deprem yaşanabileceğini söylemiştik. Fırat Üniversitesi’nin bu konuda yerel yönetimleri uyarıp uyarmadığını bilmiyorum.” Cep faturası 1 ay ertelendi Turkcell, deprem bölgesi Elazığ’da müşterilerine destek olmak amacıyla faturaları 1 ay erteledi. Turkcell Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Lale Saral Develioğlu, deprem bölgesine gönderdikleri mobil istasyonlara şarj üniteleri yerleştirdiklerini, Turkcell müşterilerinin telefonlarını şarj edip görüşme yapabileceklerini de belirtti. Barosso: Desteğe hazırız AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ve Belçika Başbakanı Yves Leterme, başsağlığı mesajı yayımladı. Barosso, AB Komisyonu’nun yardıma hazır olduğunu da belirtti. Belçika Başbakanı Yves Leterme de Erdoğan’a gönderdiği başsağlığı mesajında, depremde hayatını kaybedenler için taziyelerini bildirerek, yaralılara acil şifalar diledi. Acil yardımlar bölgede Deprem bölgesine Ankara, Kayseri, Bitlis, Adana, Malatya, Diyarbakır, Muş ve Van’dan acil yardım ekipleri gönderildi. Malatya Sivil Savunma Birlik Müdürlüğü’nden 2 araç, 18 kişilik ekip, Erzurum İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden 3 araç ve 11 personelden oluşan ekip, Diyarbakır İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden 5 araç ve 30 kişilik ekip, Bingöl’den İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden 2 araç, 10 kişi, 3 ambulans ve Bingöl Akut ekibi, Kızılay’dan 100 çadır ve 300 battaniye 1 seyyar mutfak ile birlikte bir öncü ekip deprem bölgesine sevk edildi. Türk Kızılayı’nın Ankara’daki Afet Operasyon Merkezi’nde kriz masası oluşturuldu. Bölgeye 20 kişilik afet müdahale ekibi ve yardım malzemesi gönderildi. Okullar iki gün tatil Elazığ Milli Eğitim İl Müdür Yardımcısı İbrahim Bozkurt, şehirde ilk ve orta dereceli okullarda eğitime iki gün ara verildiğini bildirdi. Ayrıca Tunceli ve Bingöl valilikleri de okulları iki gün tatil etti. Bölgede devam eden artçılar nedeniyle öğrencilerin panik yaşamamaları ve tedbir amacıyla tatil olan okullarda eğitim 10 Mart’ta başlayacak. Kesme taş ve ahşap İstanbul Mühendisler Odası Başkanı Cemal Gökçe, kerpiç evlerle ilgili olarak “Suya doymuş bu yapılar, depreme dayanıklı değil. Evler kesme taştan yapılabilir. Az katlı ama bölgenin özelliğini taşıyan betonarme ve ahşaptan da olabilir” dedi. EVLERE REHABİLİTASYON Boğaziçi Üniversitesi Deprem Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve İnşaat Mühendisi Prof. Atilla Ansal ise “Anadolu’da bu evlerde yaşayan milyonlarca insan var. Köy evlerinin rehabilitasyon programına tabii tutulması gerek. Bölge halkına, doğa şartlarına uygun olarak mevsimsel özelliklere göre ahşap ağırlıklı evler önerilmeli” diye konuştu. BASINDAN