Mülksüzün köle olmasını isteyen tanrılar yanında kölelerden yana olup; biçimci, yaratan tanrılardan biri de Aton’du. Aton Yahudi milletinin Elohim’i gibi yoksulları, dulları, yetimleri, yolda kalmışları, köleleri vs. koruyup kollamakla onlara acıyan, merhamet eden; yoksullarda kurban adak, sadaka, zekât istemeyen yoksulların gözetilmesini bekleyen yoksulların tanrısı ve giderek tek tanrı oluşmuştu.
Süreç, tanrı ile ıskat [ El-İlah ile El-lah ile ıskat (Allah ile susturma, Allah ile suskun, konuşamaz kılmalı süreç) ] olmasıyla işe başlayan günceli öğreti; giderek Allah ile aldatmaya dönüşecekti. Her şeyde hayrı ve şerri yaratan, Mamon türü ilah tanrılar milletlerin mabuduydu.
Yani varlıkta da, yoklukta da hayrın ve şerrin yaratıcısı) Mamon’du ilahlardı. Mamon’du ilahlar, istem dışı karar alıcı irade olmasının özgün tanımıyla Mamon’lar; tüm köleci öğretide temel mana anlayışlı ilke olmakla birbirinin aynıydılar. Milletlerin tanrıları farklı farklı olsa da, köleci ilke aynıydı.
Böylece kutsanan köleci temel mana ilişkisi; her işin önü ve sonu olmakla, her yapılan edimleri ve eylemleri icra etme işini; Mamon’du ilahtan izin aldırmaya kadarı vardırdılar. Hemen her sözünün sonuna köleci Mamon anlayışlı ilahı; illah, lillah, ellah vs. deyişle sözcükleri sözlerine ekliyordular.
Saati mi şaşırdı bu hıyar?
Gerçi hiç saati olmadı ama
En azından birine sorar.
Cebimde bir lira desen yok,