Efenin Dramı Şiiri - Hasan Özçelik 2

Akseki'nin Çimi köyünden bir kadın evlidir ve 3 çocuğu vardır. Kocası efedir, yani vatan savunmasına gönüllü katılır. Halka göre askere gider ve bir daha dönmez. Akibeti hâla meçhuldür. Çimili aile çok perişandır. Kadının yokluk canına yeter. Evli ve çocuklu bir çobanla evlenmek zorunda kalır. Komşuları genç kadını ayıplar. Bu düşüncelerini evlenen genç kadının annesine alayvari söylerler. Kadının anasına ‘Çimili’ derler ve kızının çobanla evlenmesini hatırlatarak kocasının çarıklarını yağlayıp, davarlarını dağa sürdüğünü yani yaptığı işten memnuniyetini belirtirler. Tarih, muhtemelen Ordumuzun terhis ettirildiği yıllardır ve bu sebepten ilgili olaya ait resmi kayıt bulunmamaktadır. Bu şiirde evlenen genç kadının ve çevrenin konuya ait duyguları konuşma diliyle anlatılmaktadır. Erkekler o dönemde vatan savunmasına gidip ekseriyetle şehit olduklarından ülkede erkek nüfusu çok azalmış; kadın/erkek oranı bozulmuştur. Erkekleri askere alma yaşı 15’e düşürüldüğü halde yeterli asker bulunamamıştır. Bu olaya tedbir olarak; erkek çocuklar küçük yaşta, askere gitmeden yaşta genç kızlarla ya da dul kadınlarla evlendirilir. Birden fazla kadınla evlenme teşvik edilir. Erkek çocukları çok fazla işe konulmaz vs. ‘Ceviz oynamaya geldim odana’ türküsü de böyle bir olayın ifadesidir. O dönemlerde Akseki ilçesi Konya’ya bağlıdır. Yörede yaşanan ve türküye çevrilen “Akşam olur yatağını bulamaz, Sabah olur potinini giyemez, Bir evlek tarla süremez; Lahı oğlan gebereydin öleydin, İlan olup deliklere gireydin, …’ gibi kadınların, genç gelinlerin kocasının küçüklüğünden ve beceriksizliklerinden şikayetlerinin sebebi de askere gidip dönmeyen erkek nüfusudur. Bu hikayede de önceleri çok itibarlı, kocası efe olan kadın komşuların gözüyle büyük bir hata yapmıştır, anası olaya üzülmektedir. Kadın ise durumdan memnun gibi görülmekle beraber esasen çaresiz kalmış, içten içe üzülmektedir. Mecburen kendisine bakan kocasına itaat etmekte, çarığını yağlamakta, davarlarına bakmaktadır. Allah o günleri bir daha yaşatmasın. Bu cennet vatanın kıymetini bilelim. Hangi şartlarda ve nasıl vatan müdafaası yapıldığını ve nelere mal olduğunu genç kuşaklara aktaralım. Bizim için cefa çeken kadın, erkek, asker, sivil tüm atalarımıza minnet duyalım ve hepsini rahmetle analım.