Evliya Çelebi ve Seyahatnamesi (Gülce-Ba ...

EVLİYA ÇELEBİ VE SEYAHATNAMESİ(Gülce-Bahçe)

...Çelebiler geçer tarihin sahnesinden
....Kavuklar, kaftanlar içinde...
.....Bir zerafet, bir letafet, inceden birer musiki...
......En çok divit yakışır ellerine,
.......En çok gül açar tebessümlerinden
........Ülkeye, gönüle, göze...
.........‘‘Dost’’ demek, ‘‘terbiyeli, bilge’’ demek çelebi.
..........Çelebi var çelebiler içinde
...........Gezer, durmadan gezer halâ
............İlden ile, köyden kente, yaza çize...
Gülce düşsün güle, goncalaşıp dilimize
Anlatayım onu, anlatayım şimdi size...
*
...Çelebilerden bir çelebi
....Evliya Çelebi,
.....Yirmi beş martın bin altı yüz on birinde
......Soğuğunu hissettiren bir kış gününde
Pul pul İstanbul yağar gecelerden sabaha
Pul pul İstanbul yağar Unkapanı evlerine

...O günlerden kalma
....Solgun fotoğraflar içinden…
.....İstanbul’un nadide semtlerinden
......Unkapanı’ndaki baba evinde
.......Sanat ve sinemanın merkezinden...
........Açtı gözünü Evliya Çelebi
Açtı gözünü, şu fani dünyaya
Verdi selamını, ol masivaya
Gökte aya, yerde ışığa, suya
Masumca gülücükler sağdı zaman…

...Saray kuyumcularının başıydı
....”Derviş Mehmet Zıllî Efendi” derlerdi babasına…
.....Ateşin “lâ” dediği çinilerde
......Zikri varken elif elif renklerin
.......Müjdeli haberler geliyordu İstanbul’dan Kütahya’ya
........Nefesinden aşk tüterken çinilerde lâlelerin…
Aslen Kütahyalıydı Mehmet Zılli Efendi
Müjdeli haberlerde geldi bir oğul dendi
Türkü bile söyledi, dibinde neşelendi
Akasya kokusunda su akıtan çeşmelerin.
*
...Medrese öğrenimini İstanbul´da aldı
....Evliya Çelebi,
.....Daldı müzik ve yazı dersine
Hafız oldu Kur’ an-ı ezberleyip,
Sonra bir de şairliğe özenip

...Sarıldı kalem ile kâğıda...
....Böyledir işte kâğıtla mürekkebin kokusu
.....Girdiğinde ciğere, imkânsız çıkmaz...
......Her şey yürek ve akıldaymış, boş gerisi de
.......Kâğıt kalem tutkusuna yakalanır Çelebi
........Yanar, kâğıt kalemle yanar, bir türlü ayıkmaz...

Öğrenir bile el sanatlarını teker teker
Arapça, Farsça ve Rumcayı ilmik ilmik söker
...Ana diliyle birlikte
....Dört lisan…
.....Çelebiler çelebisi,
......Sanki dört güzel insan…
Dünyanın seyyahı zat-ı muhterem.
Hiç evlenmeyip; der: 'Ben ki gezerken
Bakamam evime, yakışmaz bana
Hayat denizinde böyle yüzerken...'

*
Sesi de
Çok güzel olan
Evliya Çelebimiz,
Güneşli güzelce bir günde
Bin altı yüz otuzun da içinde
Bulunduğu bir zamanın can evinde
O güzelim sesiyle, hem de kadir gecesinde
Gönülleri mest eden ta ki bir huşu derecesinde
Yanık sesiyle mukabele okur Ayasofya Cami'inde.

Dördüncü
Sultan Murat han
Dedi:'Kimdir okuyan
Yüreğiyle sesler dokuyan
Deyin hele yanık sesli şakıyan
Harika sesiyle gönülleri okşayan? ’
Söylendi hemen padişaha:‘Evliya Çelebi’.
Yeni ferman geliverdi, çelebi bir oh çekiverdi.
Sanki yüzyıllarca umutlu gözlerle bekledi bu haberi.
*
...Silâhtar Melek Ahmet Paşa
....Aracı oldu
.....Girsin diye genç yaşında bir işe...
......Böylece oluverdi bizim Çelebi,
.......Devlet kapısında “muhasip-memur”.
‘Kocacığım’ der idi, Melek Ahmet paşaya teyzesi
Ahmet Paşa değil yabancısı, aslında eniştesi.

Bu han kapısı değil, saray kapısı bilesin,
Tokmağından anlarsın, nakışlarından bilirsin

Biraz heybetli, biraz mağrur...
Dört yıl hesap kitap olunur,
...Sipahiler bütçesinin son sayfasında
....Çelebimizin ismi okunur.

*
Kendi ifadesine göre gecelerden bir gece,
Bir gece tatlı uykularından birinde
Uykularından birinde gördüğü bir düşünde
Düşünde vardı, erişti
Erişti Ahi çelebi adındaki camiye
Camiye girince Nebi-yi Muhterem'i gördü
Gördü ki; sahabe pür dikkatle dinler
Dinler birde, görünmez yaratılan cinler
Cinler hayran ki Muhammed’e, Evliya durur mu?
Durur mu yapışır öpmeye mübarek ellerini,
Ellerini öperken diyecek,
Diyecek 'Şefaat ya Resul Allah!
Lâkin heyecandan
Heyecandan dolanmaz mı dili?
Dili dolanınca demiş
Demiş ‘seyahat ya ResulAllah! ’

Allah’ın şefkatli Ulu Peygamberi Ahmet
Ahmet Nebi dualar etti açıp avucunu
Avucunu çevirdi sonsuz göklere
Göklere ulaştırır bu yürek isteğini

İsteğine ulaştı, bu mutlu ve kutlu rüyanın ertesi
Ertesi gezilerine başladı Evliya Çelebi'miz...
Çelebimiz, içimiz, dışımız, rengimiz, sesimiz
Sesimiz 'önce dünya kenti İstanbul' dedi
Dedi ve tüm camilerle türbelerini gezdi

Gezdi kahvehane, divanlarını ve tüm afakı çevresini
Çevresini dolaştı güzel ve gülen şehir İstanbul’un...

İstanbul ve çevresinde gördüklerini
Gördüklerini ve öğrendiklerini bir özenle
Özenle ve düzenle defterine geçirdi.
Geçirdi ve yenisini yazmak için
Yazmak için boş sayfayı çevirdi
Çevirdi yolunu Bursa, İzmir ve Trabzon’a
Trabzon’un yemyeşil yaşanası yaylalarına
Yaylalarında akan sulardan içti kana kana
Kana kana buz gibi soğuk sulardan içerken
İçerken doğanın harika güzelliğine oldu şahit...

Şahit oldu on dokuz yaşında yürüyerek
Yürüyerek İstanbul’un çevresini
Çevresini gezip karış karış dolaştığına
Dolaştığında gördüğü ihtişamlı güzellikleri
Güzellikleri tatlı sohbetlerinde anlatırken
Anlatırken oturup bunları yazdı, yazdı deftere
Defter ki, nakış nakış sevdalanmış, okunmaya yazmaya
Yazmaya başlayınca, bir ırmak yüreğinde çağlamaya başladı
Başladı ünlü SEYAHATNAME böylece oluşmaya.
*
(E) vliya Çelebiye artık açılır bütün kapılar
A(V) rupadan afrika’ya bil cümle dünyaya
Me(L) ek Ahmet Paşa sadrazamdır çünkü saraya
Tay(İ) n edilince birde, Rumeli beylerbeyliğine
Yürü(Y) üp onunla birlikte, yol aldı beyliğe
Seyah(A) te dönüştü askeri seferler, resmi görev ve elçilikler.

(Ç) ok yeri gezip görme imkânı buldu böylece
G(E) zilerinde doldu Osmanlıyla, sevgiyle doldu sinesi
Kü(L) tür, sanat ve inceleme hazinesi...
Gel(E) nek ve göreneklerin yanında halkın her türlü öznesi
Uslu(B) u tatlı, sanat, yaşayış, folklor, inanç ve neşe
Getir(İ) r dile, seyahatnamesi gerçek tarihçe...

*
İnsanlığın dostuyum der, Çelebimiz Evliyâmız
Yüzyıllardır mühim kaynak, değişmeyen bir dünyamız.

On büyük ciltte toplanan, enfes Seyahatnamesi
Kültür, sanat ve dünyanın, inceleme hazinesi
Ahmet Yesevî‘ye gider, soyumuzun silsilesi
İnsanlığın dostuyum der, Çelebimiz Evliyâmız

Yetmiş senelik bir hayat, yaşanmıştır dolu dolu
Ömrünün elli yılını, destan etmiş Anadolu,
Üç yüz yıl önceki dünya, gösteriyor sağı-solu
Yüzyıllardır mühim kaynak, değişmeyen bir dünyamız.

*
...‘Şefaat’ diyecekken;
....'Seyahat ya Resul Allah! ' diyen birisi daha var mı?
.....Bu ince kelam, bu leziz dil
......Söyleyin çağımızda,
.......Acep yeniden doğar mı?
Doğar mı yollarını erim erim eriten
Doğar mı güneşlerde şehirleri dirilten?
Mesafeleri yenen, bıkmadan, usanmadan
Doğar mı bu dünyaya, Çelebice bir insan?

Kimi zaman hanlarda, hikâyeler dinledi
Kervanlara katıldı, çöllerde serinledi
Kinle işi olmadı, sevgi, dostluktur dedi
Gelimli gidimli dünya, ah gönül, vah gönül
......................Bu gerçeği gör dünya...

Değişik kültürlerden, insanlarla tanıştı
Zengin konaklarına, konuk oldu karıştı
Yüce dağ başlarında, harabe kalelerde
Uçsuz bucaksız bozkır, ya bahar ya da kıştı...

...Yıkılmış surları
....Ölçtü adımlarıyla.
.....Bin bir çeşit nesneyi tartıp geçti eliyle
......Engin denizlerin ucundaki,
.......Liman kentlerine düştü yolu.
........Çağlar öncesinin kralları,
.........Sultanları
Sanki onunla arkadaştı;
Anlattılar öykülerini,
Söylediler türkülerini
Onlarla orada yoldaştı
...Derledi dinledi; dinledi derledi
....Oya gibi beynine işledi,
.....Kıssadan hisse dedi,
......Satırlara işledi.

...Bilinmiyor asıl adı
....Dünya onu Evliya Çelebi diye tanıdı
.....O ki bizim Osmanlının
......Zamanı, mekânı aşan
.......Hudutsuz hâfızasıydı.

*
Örf,
Adet,
Yaşayış,
Dolaştığı
Tüm mekânlara,
Çarşı pazarlara,
Görkemli binalara
Ünlü şahsı simalara
Ve tanınmış tarihçilere

Has
Lisan,
Samimi
Üslubuyla,
Meraklı biçim
Ve incelemeyle
Zaman da kurâmeyle
Enfes de mübalağaya
Yer verip nakşetti esere.

Köy
Şehir
Kasaba
Ayırt etmez
Dolaşır gezer.
Bazen at üstünde,
Ne bulursa onunla.
Süzer imbikten zamanı
Sırlı aynalardan kurtarır,
Kalem ucuyla anılar dizer.

Bir
Roman,
Görülsün,
Çok istenen,
Macera sanki…
Sürükler okuru.
Nakledilir yüz yıl
Tüm bir yaşantısıyla
Göz ekranından serilen
Güzel güzel emek verilen

Bu
Büyük
Bir eser
Sair devlet
Ve halkların
Dikkatini çeken
Üzerindeyse birçok
İncelenme yapılarak
On’dan fazla dile çevrilen.
*
Ünlü seyyah yer verir, güzel eserinde
Elli yılı kapsayan, bir zaman seferinde
Gezip gördüklerini, sergiler iken
Resim çizer güzelce, yerli yerinde

Özdeş zaman içinde
Geçen benzer olayı
Sanki görmüş yerinde
Söyler yazar kolayı

...Günlük konuşma diline yakın
....Halkın bilip duyduğu;
.....Kolay söylenip yazılan
......Ana sütü yerine koyduğu
.......Akıcı ve sürükleyici
........Bir dili benimsedi.
Yer yer alaycı, birde eğlenceli
Görüp duyduğu, nice çok günceli
Yorup katışmış, ince düşüncesi
Etmiş eseri, daha göreceli

...Öyküler, türküler, halk şiiri, söylenceler,
....Masal, mani, ağız, dil
.....Halk oyunları, eğlenceler,
......Giyim-kuşam, düğünlerde yanan kandil…
.......Daha daha niceler…
........Komşuluk bağlantıları, toplumsal davranışlar,
.........Sanat ve zenaatda açan karanfil,
..........Bayramlar, panayırlar, seyranlar
...........Yok değil, sıra sıra “Defter-i Havadiste”
............İste,
.............İsteyebildiğin kadar iste…

Evliya Çelebi bu,
Çelebiler içinde bir çelebi,
Bizim Çelebi işte..
İnsanlarla ilgili bilgiler yanında,
Yörenin evlerinden, cami, mescit, çeşme, handan,
Saray, konak, hamam, manastır, kule, kale, surdan,
Kilise, havra ve sinagog gibi zamanın değişik yapımlarından
Söz ederken bunların yapılış yılları ve onarımlarından,
Yapan, yaptıran, bakandan
Yapının çevresinden, çevrenin havasından,
Mekânın suyundan da söz eder.

...Böylece ele alıp konuyu
....Hem anlatıya getirir canlılık
.....Kazandırır çevreyle bütünlük, çok yanlılık.
......Değişik yöre insanlarının geçimlerine
Yaşama ve de davranış biçimlerine
Tarımsal çalışma ve eş seçimlerine
Süs eşyası türü ve takım şekillerine
Kadının süsü kına yakan ellerine
...Çalgıları ve aletlerine kadar ne varsa
....Geniş geniş yer verir.

Bir çok bölgelerinden ve yönetimlerinden
Eski aileler ve ileri geleninden
O dönemde yaşamış önder kişilerinden
Zamanın ünlü şair ve oyuncularından
...Çeşitli kademelerdeki görevlilerinden
....Ayrıntılı biçimde söz eder.
*
(S) eyahat name adlı bu eşsiz eserde
Ç(E) lebi gezdiği yerlerde geçen olayları
Ha(Y) atları anlatıp göz önüne sererken
Akt(A) rırken gözlemlerini
Seye(H) atlerindeki birikimlerini
Anlat(A) rak nüktedan bir şekilde
Gerçek(T) en coğrafi de bir kaynak olan eserinde
Kendisi(N) in gözlemlerini kaleme aldığı on ciltlik emeğinde
İstanbul’(A) ve civarına ayırdı birinciyi
Trabzon’u(M) uza ve 1640’larda gezdiği diğerlerine ikinciyi
Gözlemlem(E) ye devam ettiği yerleri için, diğerlerine döküverdi inciyi
*
Horona kaldırdı Trabzon’da ellerini
Ellerini bırakıverdi Kafkasya’da bir Çerkez oyununa
”Oyununa uyanık olup dur” dedi
”Dur! ” dedi ta o zamandan Ermenilerin oyununa…

Oyununa eşlik etti Bağdatlı çocukların
Çocukların yüzmesini Fırat çayında izledi
İzledi Dalmaçya’da penguenlerin dansını
Dansını gördü Transilvanya’lı genç kızların
Kızların gelecekteki çeyizlerini Bosna da gördü
Gördüğü Macar seferinden sonra ki Kırk bin tatarla
Kırk bin tatarla Baltık denizini boyladı
Boyladı, boy boyladı, seslendi dünyanın dört bir yanına.

Yanına yangın düştü, ocağına, canına
Canında yaprağını açtı Kâbe gülleri
Güller ki Mevlâyı çığrışır bülbülleri...
Bülbülleri, bunca zaman hasretiyle boyar göğü
Göğün en yüce katında iki cihan serverimiz,
İzime gel çelebi, gel izime diyordu...
Diyordu ya Bizim Çelebi Kutsal topraklara koşarak gidiyordu.
Gidiyordu, gittiği yol, kutlu mu kutlu;
Kutlu beldede yeniden yeni oldu, yürüdü
Yürüdü sonra Mısır’ın muhteşem piramitlerine doğru

Doğruysa yol, hedefe kilitliyse bakış
Bakış ufukları boyar güvercin kanadında ve
Ve mağara önünde örümcek…
Örümceği tutamazsınız destan eder aşkını
Aşkını örer nakış nakış, işte bu en güzel gerçek.

Gerçek; fotoğraf gibidir, yalansız, yalın
Yalın ayak gezer takvimlerde bilemezsiniz.
Bilemezsiniz dostunuz değilse bir çelebi
Çelebisiz mesafeleri silemeziniz…

*
...Tam on yıl döndü dolaştı Bizim Çelebi
Uzandı yolu oradan bir ara
Piramit piramit dertli Mısıra.

...On yılın sonunda,
Anadolu’nun toprağı burcu burcu kokuyordu
“Dön, gel bana! ” diye, mıknatıs gibi çağırıyordu
Gecelerden sabaha pul pul İstanbul yağıyordu
Piramitler üstüne Pul pul İstanbul doğuyordu
...Dayanamadı…
....Dayanamazdı
.....Nasıl dayansın ki, öyle değil mi?

...Nihayet döndü İstanbul’a
....Meğer toprağın çağrısıymış bu hasretlik
Zamanlardan bir koca dilim kesti
Sanki bir kâğıt parçasıydı esti
...Bıraktı kendini boğazın rüzgârına
....Ve kavuştu doya doya
.....Yaradan’ına…

*

Dosttur ona, başı dumanlı dağlar, büklüm büklüm akan yollar
Dosttur ona, han, hamam, kale, sur; bey, paşa, ağa, köle
Dosttur ona, camiler, kubbeler, kervan saraylar
Kütüphaneler, bilginler, âlimler dosttur...
Kısım kısım insanlar, çekik kaşlar,
Çeşitli dinler, inanışlar,
Göçler, öçler, kaçışlar,
Dosttur hepsine
Çelebi.

*

...Bilmiyoruz Çelebi’nin, hangi zaman öldüğünü
....İstirahatgâh yurdunun,
.....Nerede bulunduğunu da bilen yok…
......Yetmiş bir yıl yaşamış, öyle yazar kayıtlar
Bin altı yüz seksen iki, yılının güzel bir günü
Dünya kenti İstanbul’da, yummuş gülce gözlerini
Mevla’mızdan af dileyen, tevhit dolu sözlerini
Söyler şimdi bu dünyayı gezen yolcular, söyler:
...Ya seyahat,
....Ya şefaat
.....Ya ResulAllah!

...Unutulmaz defteri, unutulmaz elbet
....Okundukça insanlığın hafızası
.....O muhteşem eseri.
......“Söz uçar yazı kalır”, işte ispatı dostlar…

...Dedik ya:
Fakirin yoktu evlâdı,
Seyyah olmaktı maksadı

Yatan aslandan evlâdır,
Diyar diyar gezen tilki
Evliya Çelebi bir Türk,
Ünlü seyyahların ilki

*
Seyahatnameden Bazı Bölümler:
--

Viyana’da Bir Hastanın Ameliyatı
---

‘‘Bir
Mermi
Hastanın
Şakağında
Ta Viyana’da,
Ölümse şafağında...
Nitekim hekim mermiyi
Alma işine başladın da
ılık ılık ter aktı alnında...
Ben izin istedim, hiç ses etmedim
Büyük bir merakla onları izledim.

Bir
Elde
Ustura
Diğerinde
Pamuklar dura,
Güven var Allah’a
Sonra da kul doktora...
Hastanın alın tasından
Alın tasının ortasından
Deriyi sağa ve sol tarafa
Soydu aşağı doğru yukarısından.
Bir delik açtı başın yan tarafından...

Bir
Demir
Parçayla,
Kaktırarak
Kafatasının
Kemiğini ise
Diğerinden ayırdı...
Testere gibi dişleri
Birbirine geçmiş kemiğin
Arasından bakmaya çalıştım.
Mendille tuttum ağzımı sıkıca
Doktor bana ‘niçin kapattın deyince’

Ben
Dedim
’Hapşırır,
Hastanıza
Zararım olur’.
Deyince doktora;
‘doktor olmalıymışsın’
Dedi gül veren sesiyle,
Ardından kurşunu çıkardı.
Temizledi yerini süngerle.
Sonra kemikleri eski yerine
Birleştirip deriyi de kapadı.
Yüzlerce at karıncası getirdiler

Bir
Güzel
Derinin
Birleştiği
Yerin üstüne
Teker teker koyup
Karıncalar bitişen
Deriyi dişler dişlemez
Doktor kesiyordu belinden
Kapattı deriyi baştanbaşa
Ameliyat eriverdi son başa
Birkaç hafta sonra iyileşti adam.’’

*

Erzurum’un Soğuğu
--

Bir dervişe demişler, geliyorsun nereden?
‘Beyaz kar rahmetinden’ deyivermiş cevaben.
O diyar nerde denmiş, sonra bunu deyince.
‘Erzurum’dur insana, zulüm olan soğuktan’
.........................diye eklemiş...

...Demişler...
....Güngörmüş, edindiği tecrübeyle,
.....Sözlerini örmüş,
......Alaycı insanların gözlerini görmüş.
.......Aksakallı dervişe;

Rastladın mı orada, hiç yaza kim ki ermiş
‘‘On bir ay yirmi dokuz, gün kaldım’ dedi derviş
Halk gelecek dedi hep, ben hiç yaz göremedim
Orada görmüşüm ben, beyazlar içinde kış’’

...Demiş bizim derviş,
....Belki de ermiş.

Başka bir fıkrada şudur:
--

.....‘Kedinin biri kara kışta
Bir çatıdan diğerine atlarken
Havada don tutup kala kalırken
Sekiz ay sonra buzlar çözülmüşte
Miyavlayıp yere düşermiş işte,

Gerçek! Bir kişi, elinde yaş varken
Bir demir parçası tutsa ki donar.
Eli demirden koparmak isterken
Mutlaka elin derisinden kopar’.

İstanbul Hastaneleri’nden Fatih Hastanesi
---

Yetmiş oda, seksen kubbe, hizmet iki yüz kişilik
İpek altın işlemeli, bürümcek tüller gecelik
Biri hasta olsa hemen, hastaneye götürürler
Günde iki yemek ile bakıp ilacın verirler...

...Öylesine sağlamdır ki,
....O gün ki Vakfın kurallarında:
.....Mutfakta keklik, turaç ve sülün
......Kuşlarının eti bulunmazsa
.......Buluna mutlak güvercin, serçe ve bülbül’ün
Pişirilip de hastalara bol bol verile
Diye yazılıdır duvarda büyük harf ile.

...Hastanelerde akıl hastalarının iyileşmesi
....Hastalıklarının daha çabuk geçmesi için
Müzisyenlerle hikâye okuyucular göreve
Tayin edilmişti şahit oldum bu özel ödeve

*

İstanbul’daki Marifet Sahibi Üstadlar
---

Hezarfen Ahmet Çelebi ok meydanın minberine
Minberin üzerinden rüzgârın sert
Sert olduğu sırada kartal kanatlarıyla
Kanatlarıyla sekiz dokuz kere havada
Havada uçarak talim edip uçtuktan sonra
Sonra Murat han dedi: ‘bir daha uç... ’
Uçtu Murat Han Sarayburnu’ndaki Sinan paşa köşkünden
Paşa Köşkünden; Sinan paşa boğazı seyrederken
Seyrederken Galata Kulesinin tepesinden lodosla
Lodos rüzgârıyla kuş gibi uçarak
Uçarak Üsküdar’a varabilmişti Hezarfen.

Lagarı Hasan Çelebi’den de vereyim bir nükte haber
Haber vereyim Murat hanın Kızından
Kızının dünyaya geldiği mühim geceden...
Gece kurban keserek bayram ettiler.
Etti imal bu Lagarı Hasan, elli okka barutu.
Barut macunundan yaptı yedi kollu bir fişek,
Fişeğe bindi Sarayburnu’ndaki hünkârın huzurunda.
Hünkârın huzurunda çıraklar fişeği ateşlediler...
*
Allah’ a ısmarladık der, Lagarı hasan hünkâra
İsa peygamberi bulup, sohbet kurcam ben bu ara
Deyip göklere yükseldi, yanındaki fişekleri
Havadayken ateşleyip, deniz kavuşmuştu nûr’a

En yukarı çıkıp durdu
Bitirince son barutu
Kanat açıp, suya kondu
Yüzüp geldi, ol padişaha

...‘Padişahım İsa peygamber size selam söyler.’
....Diye başladı şakaya.

*
İstanbul Beyanındadır
--

Bu şehri İstanbul’ u da, Hazreti Süleyman şahın,
İlk önce kurmuşluğudur, söylenir ağzında halkın...
Türkler bu güzelim şehri, alsın diyen yüce Kur’ an
‘Kutlu belde’ sözcüğüyle, sanki Türk’e bunu söyler...

...Sözün kısası
....Türk gümbürtüsü
.....Türk görkemi, Türk velvelesi
......Türk debdebesi ve Türkün zaferi
.......Yoktur bu beldenin yeryüzünde bir benzeri.
........Yunan ve öteki tarihçilerin
.........İstanbul’un kuruluşu hakkında
..........Söz birliği ettiği hikâyesi
...........Peygamberin doğumundan bin altı yüz yıl önce
............Hazreti Süleyman insanlarla cinlere
Kuşlarla hayvanlara ve rüzgâra hüküm ederken
Bir padişah ki ona isyan edivereyim derken
Hazreti Süleyman onun ülkesine varıp erken,
Padişahı etti tutsak, oldu oda esirlerden
...Padişahın vardı, periler kadar güzel bir kızı
....Duldu Hazreti Süleyman
.....Başladı dünyevi aşka bir sızı...
......Eş olarak alınca bu güzeller güzeli kızı
.......Allah’ın emriyle kendisine oldu hayat güneşi
........Rumeli’nin illerine getirdiği ay yüzlü eşi
.........Şeytanın aldatmasıyla akar oldu gözyaşı

Sebebini sorduğunda, nebi hazreti Süleyman
Dile geliverdi kadın, söyledi ‘Ya Eminallah’
Bana bir saray isterim, olacak dillerde destan
Kalan ömrümde Allah’a, kul olacak ben inşallah’

...Diyerek ricada bulundu.
....Hazreti Süleyman kocası
.....Uzun araştırmaların sonrası
......Geldi İstanbul toprağına
.......Şimdi hünkâr bahçesi...
Sarayburnu mekânına otağı da kuruldu
Bir gecede suyuna ve havasına vuruldu.
Büyük bir sarayı çiçekli bahçeler içinde
Efsane konusu, harika köşkler biçiminde.

Onun işlerinde çalışırdı cinler
İster istemezde, her emrini dinler
Bir dediğini de iki söylemezdi
Hazreti Süleyman öleceğin sezdi

Cinlere sezdirmeden
Bastona kestirmeden
Uyudu ebediyen
Çürümeden asası

Duramadan çalıştı
Cinler işe alıştı
Birbiriyle yarıştı
Çürüyünce asası
...Hazreti Süleyman’ın
....Cesedi yere düştü
.....Haberdar oldu cinler
......Peygamber ölmüştü.
*
Ölmeden önce
İstanbul’u görünce
Yaptı bir dua
Ayakta kalsın rüya
Şehir İstanbul
Olsun dedi İslam bol
*
...Sonuç olarak dua da:
‘Bu şehir, cihan yıkılıncaya kadar,
Bakımlı ve onarımlı ve payidar
...Kalsın.’ Dedi Süleyman.
....Der bizim Evliya Çelebi.
.....Ve ünlü seyahatnamesinde
.....Daha böyle on binlerce konuyla
......Hikâyeden bahseder.

Feyzullah Kırca
Akbaşlar Köyü / Dursunbey