Eternal Sunshine Silerse Silsin

Lekesiz Aklın Sonsuz Günışığı Risalesi

Ey Hakikat arayıcısı,
bil ki “hafıza” denilen şey, yalnızca aklın defteri değildir.
O, kalbin ezeli yazgısının kaydıdır;
bir kulun sevdasıyla Tanrı’nın kudreti arasında asılı duran
bir perde.

Filmde Joel’in hafızasından Clementine silinirken,
aslında insanın kader defterinden kendi varlığını kazıma arzusu anlatılır.
Ama bil ki kul, kendi nefsini silemez;
çünkü her iz, İlahi Kalem’in attığı bir harftir.
Ve o harf, Levh-i Mahfûz’da saklıdır.

I. Karşılaşma

İlk sahnede Joel ile Clementine,
sanki tesadüfen buluşur.
Lakin tasavvuf der ki: “Tesadüf yoktur, yalnızca kaderin cilvesi vardır.”
Onların bakışları, ezelde “Elest Bezmi”nde verilen sözün
yeryüzündeki yankısıdır.
Clementine, Joel’in ruhuna değdiğinde
aslında kendi unutulmuş hakikatini hatırlatır.

II. Siliniş

Hafıza silme ameliyesi başladığında,
Joel’in anıları tek tek sökülür.
Fakat unutulmak istenen şey, silindikçe daha da derine kazınır.
Bu, tasavvufta “nefsin direnişi”dir:
Zorlama unutuş, aslında hatırlamanın en keskin yoludur.

Sûfîler der ki:
“Zikirden kaçan kalp, en çok zikirle anılır.”
İşte Joel, Clementine’i unutmak isterken,
her silinen hatıra,
ona Clementine’in yokluğunun ateşini daha da hissettirir.

III. Kaçış

Joel, hafızasının kıvrımlarında Clementine’i saklamaya çalışır.
Onu çocukluğunun köşelerine,
mahrem ve kirlenmemiş alanlara götürür.
Bu, insanın kalbinde Hakikat’i korumak için
onu gizli odalara saklamasına benzer.
“Kalp bir evdir” der sûfîler,
“ve Hak o evin en gizli odasında misafirdir.”

IV. Yıkım

Bütün odalar yıkıldığında,
sözler eridiğinde,
hatıralar toz olup savrulduğunda,
geriye yalnızca saf bir öz kalır:
Sevginin lekesiz parıltısı.
İşte “Lekesiz Aklın Sonsuz Günışığı” budur:
İnsanın zihninden her şey silinse bile
aşkın özü, “nur” gibi kalır.

V. Sonsuz Dönüş

En sonunda Joel ve Clementine yeniden buluşur.
Geçmiş silinse de,
onlar birbirlerine yönelirler.
Çünkü aşk, ne hafızada ne de bedende taşınır;
aşk, ruhun ezeli yazgısında mühürlüdür.
Ve ezeli mühür, kulun iradesinden bağımsızdır.

Metafizik Çözümleme

Hafıza: “Nefs levhası.”

Silinme: “Fenâ.” (yok oluş, arınış)

Direniş: “Kalbin zikri.”

Hatırlayış: “Bekâ.” (sonsuzlukta varlık)

Sonsuz Günışığı: İlahi Nur, aşkın özü.

Ey dost, bil ki:
İnsan neyi silerse silsin,
Hakikat kalır.
Çünkü aşk, unutuluşun bile hatırlayamadığı bir yerdedir.