Eşe-Fatma Şiiri - İbrahim Çelikli

Eşe-Fatma

“-mesel-mesel meliki
o(ğ) lu-ğızı oniki
ot verdim melemedi
duz verdim yalamadı
ıkınır sıçamazıdı
donunu alır gaçamazıdı”

'-olcağından değil ya
mesel işdaa
bi çobanınan,
bi canavar
arkadaş olmuşlar,
günü-ğelmiş
canavar,
“bana bi can yoldaşı” deyeleg
çobandan
bi guzu isdemiş
o da;
“-ben garşı dağa çıka(yı) n
bi gaval çala(yı) n

sürü bana doğru akışır gelir
en arkada galan;
burnu yağlı
götü ballı
(yani sümüklü-ötürüklü)
kel bi guzu galır
o senin olsun” demiş

çoban dediğini etmiş,
dırmanmış depeye
başlamış “lülülü” deye
gavalını çalmaya
canavar da
arkada galan
burnu yağlı,
götü ballı guzuyu sırtlamış getmiş
gorudakı evine

guzunun adını
'Eşe-Fatma gomuş'
guzu da çok ğözel
hemi de nassı;
gabadayı bi guzu olmuş,

ha bunda
de bunda derkene
olcak ya,
canavarınan, guzu
birbirlerine havas olmuşlar
evlenip, yuva gurmuşlar
gün gelmiş
Eşe-Fatma guzlacı olmuş

Eşe-Fatma
beslenmiş-
garnı böyümüş
emme bu arada,
gurnaz dilki
bizim Eşe-Fatma’yı görmemiş mi
görmüş,
besili, damızlık ğibi
gafaya gomuş guzuyu yemeyi

dilki,
gizli-ğizli tığlamış
çal(ı) ların arasından
canavar
öküzlerinen çift sürmeye ğetmiş
canavar gelince '-et yedim etlendim
süt işdim sütlendim
aç Eşe-Fatmam gapıyı ben geldim' demiş

ertesiğün gazma-kürek,
canavar işe getmiş
dilki gapıyı çalıp,
'-et yedim etlendim
süt işdim sütlendim
aç Eşe-Fatmam gapıyı
ben geldim' demiş

Eşe-Fatma; dilkinin sesinin inceliğinden
gelenin canavar olmadığını sezmiş
tabi gapıyı açmamış,
dilki ağşama gadak
aç aç dolanmış
a(k) şama do(ğ) ru gene
çal(ı) ların arasına sinlenmiş
canavar geldiğinde bi ğözel dinlemiş

ağşamüsdü,
canavar gelince gene
'-et yedim etlendim
süt işdim sütlendim
aç Eşe-Fatmam gapıyı
ben geldim' demiş

dilki bu, hin o(ğ) lu hinin tekiymiş
hatasını ertesi ğün telafi etmiş
canavar işe ğedince
sesini canavarın sesine
benzetmiş
'et yedim etlendim
süt işdim sütlendim
aç Eşe-Fatmam gapıyı
ben geldim' demiş

burnu yağlı götü ballı guzu
yani Eşe-Fatma da kendi kendine
'-gocam haralda evde bişiy unutdu'
acaba neyi unutdu deye
guzu-guzu gapıyı açıvırınca
gurnaz dilki bi anda
Eşe-Fatmanın üsdüne atlamış,
ömü(ğü) nü sıkmış,
Eşe-Fatma
garnı burnunda,
iki canlı ne de olsa
fazla direnememiş
son nefesini vermiş

senin gurnaz dilki,
Eşe-Fatmayı bi ğözel yemiş.

canavar a(ğ) şama eve gelince
gapı açık,
eşe-fatmanın gannarı,
tüyleri yerlerde
dilkinin hayınnığını anlamış
emme olan olmuş
sinirinan gakıp,
zararınan oturmakdanısa deye
bi pilan yapmış

ordan varıvımış,
dereğap derin bi guyu açmış
içine ataş yakmış
köz etmiş
guyunun üsdünü
ağaşlarınan-çulunan gapamış

'-ekmeğ edecendilki gardaş
ha bi bişirivi'
deye dilkiyi ça(ğı) rmış,
dilki gelince çulun üsdüne oturtmuş
dilki közün ıscaklı(ğı) nı
tandırın ısca(ğ) ı sanmış
bu arada canavar guyunun üsdündeki
ağacın birini çekerine-çekmez
cumburlop haydiii
dilki guyunun dabanını boylamış
guyruğu, götü-başı yanmış

'ele götüm, ele daşşa(ğı) m' deye
aşşadan ba(ğı) rırımış
canavar Eşe-Fatmanın öcünü almış
gene de guyunun ağzına gelip,
dilkiye bakmış
o hala aşşadan
'ele götüm, ele daşşa(ğı) m' deye
ba(ğı) rırımış
'-ele daşşam der misin'
Eşe-Fatmamı yer misin'
demiş,
bu mesel de burda bitmiş.

“-dede dilki goyun yer mi”
“-yau bunun alt tarafı mesele
“mesela yani”
mesel
canavarı
guzuynan garı-ğoca etdiri(r)
dilkiye guzu yeditdiri(r)

.
.
...
dipnot

canavar: kurt
ötürük: amel-ishal
guzlacı/kuzlacı: kuzulacı, hamile, gebe
gurnaz dilki: kurnaz tilki
tığlamak: saklanarak gözetlemek
sinlenmek: sinmek, gizlenmek, saklanmak
hin: hilebaz, kurnaz, cin fikirli kimse
derekap: derhal, hemen