Erzurumlu Hasan Baba Şiiri - Halil Çolak

PASİNLERİN TARİHÇESİ Anadolu'ya açılan önemli bir kapı durumunda olan Hasankalesi; Orta Çağda Sasani ve Doğu Roma arasında ardı arkası kesilmeyen mücadelelere sahne olmuş ve sürekli Doğu Roma ile Sasaniler arasında el değiştirmiştir. Bir Dönem Hazar Türkleri ile Müslüman Araplar arasında meydana gelen savaşlara sahne olan Hasankale IX. Asırdan itibaren Türkistan'dan gelen Oğuz Türklerinin eline geçmiş ve bu yöredeki Gürcülerin bölgeden atılmasında bir üs olmuştur. Artık bu Tarihden itibaren Hasankale olmuştur. Türkler açısından önemli bir merkez durumuna gelmiştir. Selçuklular döneminde Andolu'ya yapılan Türk akınları 1048' de Bizans kaynaklarında ' Kapetru' adı verilen Hasankale'sinde Türk, Bizans ve Gürcü kuvvetlerini karşı karşıya getirmiştir. İbrahim Yınal ve komutasındaki Selçuklu ordusu ile Bizans ve müttefikleri arasındaki savaş bugünkü Ügümü köyü yakınlarında ki Pasinler Ovasında meydana gelmişti. Savaştan büyük bir zaferle ayrılan Selçuklular; böylece ilk Selçuklu - Bizans Muharebesini kazanmışlar ve Doğu Anadolu'yu hakimiyetleri altına alarak Türk tarihinde yeni bir sayfanın açılmasını sağlamışlardır. 1071 Malazgirt Zaferini takiben Anadolu'nun fethiyle görevlendirilen Ebul Kasım Saltuk Bey'in kurduğu Saltuklu Devleti yönetiminde olan Hasan Kalesi'ne akabinde Anadolu Selçuklu Devleti hakim olmuştur. Bölge, Kösedağ (1243) yenilgisinin ardından Moğol İlhanlı Hakimiyetine girmiştir. Uzun bir süre Anadolu'da hakimiyet süren İlhanlıların yıkılmasıyla Moğolların enkazı altında, Erzurum ve çevresinde Sutaylılar ortaya çıkdı. Sutaylılardan Hacı Togayın oğlu Hasan gücünü Erzurum ve çevresine hissettirmek için Avnik, Zivin ve Mecingert kalelerine ilaveten Pasin Ovasına hakim ve hertürlü saldırıya karşı korunaklı durumda olan Hasan Baba dağının eteğine bir kale inşa etmiştir (1340) . Ölümünden sonra kendisi bu kaleye defnedilmiştir. Bu nedenle bu kale, HASAN KALE adını almıştır. Ayrıca şehrin hemen kuzeyinde yer alan dağda Hasan Baba dağı ismi ile anılmıştır. Hasankale; Horosan, Erzurum ve Avnik taraflarını kontrol edebilen bir konumda olması itibariyle Orta Çağda da önemli bir yere sahip olmuştur