Bağıntılar kopar. Özellikler yiter. Bu böyledir de. Bu şu demek. İnsanı, anlamak için geçmişe doğru gitmek gerekir. Geçmişe doğru gittikçe de insandan uzaklaşırsınız. Doğal ortak süreçlere uzanırsınız.
İnsan olmayan durumlarla karşılaşırsınız. İlk başta insanı anlamak için insandan uzaklaşmak gerekir. Bazen de tabulaştırmadan yine insan tanımı üzerinde anlama doğrultmaları yapmak için de günümüz içindeki insandan uzaklaşmak gerekir.
İşte ekici ve çoban gruplar iradesini ve şimdiki sahipliğin temelini, özgür iradeyi anlamak içinde ekici ve çoban gruplardan uzaklaşıp doğa süreçlerinin içine girmemiz gerekmişti. Bir şeyi söküp parçalarına kadar ayrıntılayıp (çözümleyip) yeniden o şeyi inşa (bütünleştirme) edebiliyorsanız o şeyi biliyorsunuz demektir.
Konuyu sonuç neden bağlamında ele alan anlayışla; ultra durumlu süreçlerin bir ve aynı şey olması anlayışını şu örneğimle bitireyim.
Yohdur anun yanında bir kılca i'tibârum
İnsâf hoşdur ey ışk ancak meni zebûn et
Ha böyle mihnet ile geçsün mi rûzigârum