Bu vurgulardan ilahi dönemli sürecin DNA’sından bahsedilmiyordu. Siz “yaklaştım” dediğinizde sizin bir yerden ayrılıp, uzaklaştığınızı böylece yaklaştım kelimesinden ötürü dolayla çıkarıyorduk. Öyle ya ayrıldığınız bir yer yoksa neden yaklaşıyorum diyorsunuz?
Ön ittifaklı ilahi dönem içinde, ilah divanında; ilaha karşı El anlayışlı sav düşünceler neden beridir tartışılmaya başlamıştı. Bu savın sahibi ortaya koyduğu savı nedenle kendisine ben El ilahım diyordu. Bk. Eşitsiz El’in Adil olması yazı dizim.
El kendi algılarını oluşuyordu. El söylemi, ilahların söylemeyi aklında geçirmediği bir mana anlayışıydı. Çünkü ilah ortaklaşma yapan anlayıştı. El de ortaklaşmayan kişi sahiplikle olan bir anlayışla inşaydı. İlahları aklına diğer türlüsünün gelmeyişi ve El’in aklına da ortaklığı kötülemenin gelmesinden daha doğal ne olabilirdi ki? El’in İlahlığı da, yeni olan mana anlayışını; tıpkı ilah gibi takdirle söylemesiydi. Takdiri kendisinde meşruiyet görmekle; ilahi takdir de bulunma fiili de, El’e bir anlam geçişmesiydi.
El söylemi, yeni mana anlayışına izafeten ilahın önüne konan El-ilahla bir ön takıydı. El ilahı ortadan silemiyordu. Çünkü ilahın önceden beri gelen oturmuş, yerleşmiş bir muktedirce söylemi ve bu söyleme duyulan saygılıma alan gücü vardı. Bu nedenle El İlahlığı, ilah gibi takdirde bulunmasıyla kendisine eşletiyordu. Bu eşletme zaten bir anlam geçişi oluyordu.
Tamamını Oku
